Phật Thuyết Kinh Bồ Tát Thực Hành Phương Tiện - Phần Hai

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư Cầu Na Bạt Đà La, Đời Lưu Tống

PHẬT THUYẾT KINH

BỒ TÁT THỰC HÀNH PHƯƠNG TIỆN

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư

Cầu Na Bạt Đà La, Đời Lưu Tống  

PHẦN HAI  

Này thiện nam tử! Như vậy đó có tên là Bồ Tát thấy mười hai việc tu hành nhẫn nhục.

Lúc bấy giờ Đức Thế Tôn mới nói lời rằng:

Pháp này chẳng không có

Tìm chẳng được chúng sanh

Hiểu rõ bởi pháp này

An trụ nhẫn công đức

Lại xa rời nhị biên

Mình người chẳng có sân

Kẻ trí tu nhẫn lực

Lòng từ hiển bày ra

Cứu cánh chẳng có sân

Tiến tu nhẫn chẳng lo

Hiểu biết đến cuối cùng

Tu nhẫn xa kiết sử

Tướng tốt sắc trang nghiêm

Sanh vào nơi Phạm Cung

Tiến đến gần nhẫn lực

Vui tư duy nhẫn hay

Chẳng lực nhẫn nào bằng

Lực ma cũng chẳng có

Tất cả đức sẽ đến

Cho nên tu nhẫn vậy.

Lại nữa các thiện nam tử! Bồ Tát lại có mười hai loại trang nghiêm để tu tiến.

Thế nào là mười hai trang nghiêm?

Hiểu biết tất cả Phật Pháp, khuyên tu hành đến chỗ trang nghiêm.

Đến tất cả các xứ Phật, khuyên tu hành đến chỗ trang nghiêm.

Cung cấp cho tất cả các Đức Như Lai, khuyên tu hành đến chỗ trang nghiêm.

Giáo hóa tất cả chúng sanh, khuyên tu hành tiến tới chỗ trang nghiêm.

An trụ tất cả chúng sanh vào trong Phật Pháp, khuyến tấn tu hành đến chỗ trang nghiêm.

Nếu có những chúng sanh vô minh cũng khuyến tấn đến chỗ trang nghiêm.

Cho chúng sanh trí tuệ của Phật, khuyến tấn tu hành đến chỗ trang nghiêm.

Làm cho các Quốc Độ của Phật thanh tịnh, khuyến tấn tu hành đến chỗ trang nghiêm.

Cho đến những kiếp rốt sau này tu Bồ Tát hạnh không biết mỏi mệt, khuyến tấn tu hành trang nghiêm.

Muốn chỉ trong một cái khoảng móng tay thì đến Thế Giới của Phật, khuyến tấn tu hành đến chỗ trang nghiêm.

Tất cả các Thế Giới của Phật, thành vô thượng đạo, chuyển pháp luân vi diệu, khuyến tấn tu hành đến chỗ trang nghiêm.

Này các thiện nam tử! Đây có tên gọi là Bồ Tát mười hai loại trang nghiêm khuyến tấn tu hành.

Lúc bấy giờ Đức Thế Tôn lại nói kệ rằng:

vô thượng dũng tiến không giải đãi

Là Phật Tử hướng tới Bồ Đề

Qua nhiều nước Phật như chẳng dứt

Nơi nào cũng chẳng biết mỏi mệt

Vì độ chúng sanh nên siêng năng

Đến trăm ngàn ức kiếp khổ vui

Thường hay khuyến tấn khuyên giải đãi

Thí cho chúng sanh những niềm vui

Ta nguyện tu tịnh từng nơi Phật

Tận hiểu tất cả các Pháp Phật

Ta trong Thế Giới làm bánh xe

Chuyển hóa nhiều ức chúng sanh ấy

Một niệm nơi tâm tới giác ngộ

Để mà điều phục các chúng sanh

Phật Tử thường hay qua bờ kia

Hiện thân trang nghiêm vì chúng sanh.

Lại nữa chư thiện nam tử! Bồ Tát thực hành mười hai phép thiền định.

Thế nào là mười hai?

Làm cho mất đi các phiền trược, rốt cuộc không sanh nữa.

Ở tâm thanh tịnh, không lệ thuộc cảnh giới.

Không nương vào nơi không chỗ nương.

Lìa xa Dục Giới, Sắc Giới và Vô Sắc Giới.

Ra khỏi thế gian. Dùng lực định để hàng phục Thánh Nhân và phàm phu vậy.

Làm cho tăng trưởng tâm vô ngã.

Sau đó thiền định làm phân biệt các loại thiền.

Làm việc không sở hữu, lìa sự nhớ nghĩ.

Làm việc không biên giới, có thể đến biên giới của thiền tam muội.

Đó là định, là tịch diệt vậy. Làm việc điều tâm, chẳng phải không biết.

Làm việc thanh tịnh, hộ trì các căn.

Làm việc phương tiện cảnh giới là Bồ Tát tu thiền.

Không bỏ, không hoại, không huệ, không mạn, chẳng thấy, chẳng yêu, chẳng nghĩ đến vậy.

Đây gọi là Bồ Tát hàng phục tất cả những người tu thiền vậy.

Này chư thiện nam tử! Đây là Bồ Tát thấy mười hai việc tu hành thiền định vậy.

Lúc ấy Đức Thế Tôn nói lại lời rằng:

Thiền định này rất tốt

Để cho Bồ Tát làm

Tiêu hết thảy kiết sử

Cứu cánh chẳng phát sanh

Chuyên tu thiền yên lặng

Chẳng tu theo cảnh giới

Nếu có chẳng trụ tâm

Khuyến khích ở nơi định

Tu chẳng nương chỉ thiền

Nơi ấy chẳng nương vào

Dục, Sắc, Vô Sắc Giới

Tư duy không chướng ngại

Là Thiền siêu thế gian

Đây Bồ Đề biết đủ

Vì vậy nên tất cả

Chẳng phải thánh định vậy

Thực hành các thứ thiền

Sẽ được tự tại vậy

Đây gọi là xả thiền

Sanh ra nơi Dục Giới

Tăng ích làm việc lành

Kẻ trí huệ tu thiền

Đó vô ngã tâm thiền

Vì Bồ Tát mà nói

Vô lượng vô biên hành

Tu hành tối thượng thiền

Đó là phần thiền ít

Chiếu sáng và hàng phục

Trí huệ phương tiện đủ

Tu Thiền tiếng gọi lớn

Cả hai đều chẳng chứng

Hướng về hạnh thanh tịnh

Lại chẳng nương vào đâu

Lại chẳng ở nơi vật

Người tu thiền trí huệ

Xa rời các hình tướng

Làm những việc như thế

Người tu thiền trí huệ

Là Duyên Giác tự tại

Cho nên gọi chẳng làm.

Này các thiện nam tử!

Bồ Tát có mười hai việc làm để vào bát nhã Ba la mật.

Thế nào là mười hai?

Việc đã làm xong, không gì vướng bận.

Làm đuốc sáng, chiếu trừ tất cả các kiết sử.

Phóng trí tuệ ra lìa vô trí vậy.

Làm cho vô minh mất đi, lợi ích cho mọi người.

Phá trừ lưới ái, làm chất kim cương, giống như phá núi vậy.

Làm ánh mặt trời, chiếu phá chỗ bùn lầy.

Làm lửa lớn, thiêu cây cối.

Làm Ma Ni quý, không mê cảm vậy.

Đó là không hành, chẳng có vật gì cả.

Vô tướng hành, không có tướng nào cả.

Vô ngại hành, ra khỏi tam giới vậy.

Này thiện nam tử! Đây là Bồ Tát làm mười hai việc để vào bát nhã Ba la mật.

Lúc ấy Đức Thế tôn liền nói kệ rằng:

Huệ này hơn thế gian

ánh sáng soi chỗ tối

Lửa sáng thật thanh tịnh

Chiếu đến các kiết sử

Huệ ấy diệt vô minh

Biết rằng phá hoại yêu

Phá tất cả kiết sử

Chủ trời chày Kim Cương

Phá hoại A Tu La

gồm thâu các chúng ma

Chiếu sáng chỗ tối tăm

Huệ ấy sáng như đèn

Như trời chiếu chỗ ướt

Huệ ấy như mặt trời

Độ qua bờ bên kia

Giống như thuyền qua nước

Chặt phá cây không trí

Như dao cắt cây vậy

Được chẳng mê mờ thảy

Cả không vật tánh tướng

Thường lìa các giác quan

Chẳng nương vào các đường

Hay phá hoại nghi hoặc

Hay luận nói các lời

Là sanh tử chẳng lo

Thị hiện cảnh Niết Bàn

Huệ này điều thế gian

Hiện ra tướng chẳng mê

Vì huệ Bồ Tát lập

Xa tối làm giác ngộ.

Này thiện nam tử! Đây là mười hai cảnh giới thị hiện phương tiện của Bồ Tát.

Thế nào là mười hai?

Này thiện nam tử! Đây gọi là Bồ Tát đến cảnh giới Niết Bàn.

Phương tiện thị hiện sanh tử cảnh giới.

Đến cảnh giới thanh tịnh.

Phương tiện thị hiện nơi chỗ ồn ào, đến cảnh giới Thiền.

Phương tiện thị hiện nơi hậu cung là một dâm nữ, đến vô tác cảnh giới, phương tiện thị hiện các cảnh giới có động tác.

Đến cảnh giới vô sanh, phương tiện thị hiện cảnh giới sanh tử, lìa bốn cảnh giới của ma, phương tiện thị hiện hàng phục các ma để đến cảnh giới Thánh Nhân.

Phương tiện thị hiện gần cảnh giới không phải thánh, xa rời cảnh giới thế gian, phương tiện thị hiện cảnh giới thế gian, được cảnh giới trí tuệ. Phương tiện thị hiện cảnh giới phàm phu.

Thấy rõ cảnh giới thực tế.

Phương tiện thị hiện không đọa vào cảnh giới Thanh Văn, Duyên Giác cảnh giới, đạt được pháp giới vô tướng.

Phương tiện thị hiện tướng hảo nghiêm thân, vì hóa độ chúng sanh mà nhập vào cảnh giới Phật.

Phương tiện thị hiện cảnh giới ma.

Này chư thiện nam tử! Đây gọi là mười hai cảnh giới phương tiện thị hiện của Bồ Tát thấy biết vậy.

Lúc bấy giờ Đức Thế Tôn nói bài kệ rằng:

Là cảnh giới phương tiện

Bồ Tát cùng chúng sanh

Ở nơi cảnh giới ấy

Hiện tất cả cảnh giới

Chứng cảnh giới Niết Bàn

Phương tiện hiện hữu vi

Lại đến cảnh giới này

Không hai chẳng ô nhiễm

Chứng được xứ yên ổn

Phương tiện hiện nơi ồn

Cả hai không dính mắc

Không mắc vào việc làm

Thị hiện thân người nữ

Trong cung vui ăn uống

Thế nhưng cũng tịnh yên

Hộ người đức phương tiện

Chẳng lui nơi thiền định

Phương tiện hiện loạn tâm

Thấy việc nào cũng nhẫn

Phương tiện trí thị hiện

Lại cũng chẳng cung kính

Chẳng vọng tưởng hý luận

Chẳng vọng tưởng cảnh giới

Phương tiện trí thị hiện

Chẳng sanh lại chẳng chết

Không sanh pháp tốt đẹp

Thị hiện nơi sanh tử

Phương tiện trí dũng kiện

Ra ngoài cảnh giới ma

Ở nơi uy Đức Phật

Mà hiện cảnh giới ma

Đây Phật Tử phương tiện

Đến đỉnh thánh công đức

Phương tiện làm phàm phu

Và trí lực chúng sanh

Phương tiện trí biến hóa

Tất cả pháp không cùng

Biết rằng gốc vẫn không

Chẳng cầu nơi diệt độ

Đây phương tiện hay làm

Tất cả pháp vô tướng

Đạt chỗ không chẳng có

Vì hóa độ chúng sanh

Thị hiện tướng tốt này

Là phương tiện cảnh giới

Đại uy đức Phật Tử

Làm Phật Tử ở yên

Thị hiện nhiều biến hóa.

Này các thiện nam tử! Nay hãy biết rằng, Như Lai phương tiện đã làm cho mười hai công đức được thành tựu.

Tinh cần tu luyện nơi nước Phật để thành được con đường chân chánh rồi.

Thị hiện lúc kiếp trược, chúng sanh trược, kiến trược, phiền não trược, mệnh trược.

Hiện ra những thừa sai biệt, thị hiện nước Phật nơi chỗ ô nhiễm.

Hiện ra chúng sanh và thuyết pháp khác nhau.

Hiện chúng sanh khác nhau, hiện ra sự tranh cãi khác nhau.

Hiện ra nghiệp của ma quỷ, chẳng qua chỉ là tất cả đều do phương tiện của Như Lai mà thôi.

Khi Phật nói lời ấy rồi, Ngài Văn Thù Đồng Tử bạch Phật rằng: Bạch Đức Thế Tôn: Ngài đã nói mười hai công đức để thành tựu tinh luyện nơi nước Phật.

Các Đức Thế Tôn vì công đức này mà trang nghiêm Quốc Độ, thành được đạo vô thượng chánh chân.

Văn Thù Sư Lợi nay thuần thục nơi Quốc Độ Phật, đã nhiều kiếp tinh luyện thành tựu đầy đủ, không rời bỏ những công đức tinh luyện này.

Các Đức Thế Tôn ở đâu thì được thành đạo vô thượng chánh chân ở đó.

Đó gọi là tinh luyện Phật độ. Khi tinh luyện thì thành tựu đầy đủ, không xa lìa mất mát những hành pháp, gọi là tinh luyện nơi nước Phật, cũng có thành tựu tinh luyện cho chúng sanh nữa.

Cũng chẳng phải không biết pháp mà tinh luyện Phật độ.

Cũng tinh luyện phước điền thành tựu, gọi là thiện diệu tịnh.

Đó cũng gọi là tinh luyện nước Phật. Cũng làm cho chúng sanh được thành tựu nơi nước Phật, không chậm trễ vậy.

Đó gọi là tinh luyện nơi nước Phật. Cũng có tinh luyện bộ phái được thành tựu đầy đủ và ra khỏi các bộ phái vậy.

Đó gọi là tinh luyện nơi nước Phật. Cũng có việc tinh luyện thành tựu diệu địa, không có vật gì làm chướng ngại.

Đó gọi là tinh luyện nơi nước Phật. Có việc tinh luyện thành tựu diệu địa, thì tất cả không ngoài việc làm của đạo pháp vậy.

Đó gọi là tinh luyện nơi nước Phật. Có sự tinh luyện công đức được thành tựu, không có việc dua nịnh nhỏ nhoi.

Đó gọi là tinh luyện nơi nước Phật. Có việc tinh luyện của tâm với cảnh thành tựu.

Đây gọi là tánh trong sạch của chúng sanh vậy.

Đó gọi là tinh luyện Phật độ. Lại có sự tinh luyện thánh Nhân thành tựu, phước điền không phải là không có.

Đó gọi là tinh luyện nước Phật. Cũng có sự tinh luyện Đạo Tràng thành tựu, từ xưa đã đến trước nơi đất Phật.

Này Văn Thù Sư Lợi! Đây có tên là mười hai loại công đức thành tựu tinh luyện Phật độ vậy.

Ở đây tất cả các Đức Phật Như Lai đã thành đạo vô thượng thánh Nhân.

Này Văn Thù Sư Lợi! Ngươi hãy nên biết! Nơi này ta không an trụ các Thanh Văn, Duyên Giác.

Vì sao vậy?

Vì Như Lai đã lìa bỏ các tướng khác.

Văn Thù Sư Lợi! Nếu Đức Như Lai có muốn nơi chúng sanh thành đại thừa, hoặc muốn chúng sanh ở nơi tiểu thừa, tất cả đều làm cho tâm của Như Lai không thanh tịnh, không có tâm bình đẳng, còn chấp trước, vẫn còn tâm thương yêu phân biệt, cũng còn suy nghĩ khác, cũng còn tiếc thương.

Này Văn Thù Sư Lợi! Ta nếu vì chúng sanh mà thuyết pháp, chỉ một mực nơi giác ngộ và nơi đại thừa, vào nhất thiết trí và đến được nhất thiết trí. Đây là nghĩa chính vậy. Không có thừa nào khác dừng lại nơi này.

Văn Thù Sư Lợi bạch Phật rằng: Thế Tôn! Nếu không có thừa nào khác ở nơi đây thì vì sao Như Lai muốn nói ba thừa cho chúng sanh mà nói pháp?

Đây là Thanh Văn thừa. Đây là Duyên Giác thừa. Đây là đại thừa.

Phật dạy: Này Văn Thù Sư Lợi! Thừa là dừng lại một nơi. Như Lai vì sự an ổn mà dừng lại chỗ thấy nghe, chứ chẳng có thừa nào dừng lại một nơi cả.

Cũng chẳng có tướng nào làm cho an ổn và dừng lại cả. Như Lai vì người làm sự an ổn mà dừng lại vậy.

Nếu sự trang nghiêm ít so với sự trang nghiêm nhiều là an ổn và dừng lại. Đây gọi là thừa không sai biệt pháp giới vậy.

Này Văn Thù Sư Lợi! Như Lai đã nói về pháp môn không chướng ngại, thứ lớp đến chỗ dừng lại.

Này Văn Thù Sư Lợi! Cũng giống như người mới học, từ vị thầy đầu đến vị thầy sau, có nhiều phương tiện khác nhau, tùy theo các đệ tử muốn học cái gì cho nên mới dùng đến trí phương tiện, thị hiện nhiều loại khác nhau để khuyên bảo dạy dỗ. Đây là một trí tuệ quyền biến vậy.

Này Văn Thù Sư Lợi! Như Lai Thế Tôn cũng lại như vậy. Ta là thầy của phương tiện, là tất cả trí, nói ra ba loại.

Này Văn Thù Sư Lợi! Ví như ngọn lửa nhỏ có thể đốt cháy trong nhiều kiếp.

Văn Thù Sư Lợi! Trí tuệ ấy cũng lại như vậy. Dần dần tăng trưởng, cho đến chứng được đại trí của Như Lai. Trí tuệ sáng suốt, đốt cháy tất cả những ràng buộc của chúng sanh.

Văn Thù Sư Lợi! Tu Di Sơn Vương cũng không thể phân biệt được. Nếu có chúng sanh nào đến nơi đó, tất cả cùng một màu, đó là màu vàng.

Này Văn Thù Sư Lợi! Đó là trí tuệ vô thượng của Như Lai như núi Tu Di. Cũng giống như vậy không thể phân biệt được. Nếu quán về pháp tánh của Như Lai cũng giống một màu như vậy. Nghĩa là nhất thiết trí.

Này Văn Thù Sư Lợi! Dụ như màu xanh biếc của Đại Ma Ni Bảo ở nơi nào, thì trong cảnh giới ấy có nhiều màu sắc ánh sáng có nhiều loại và nhiều hình tướng khác nhau. Đây là nhờ uy đắc lực của Ma Ni Bảo vậy, làm cho tất cả đều một màu. Đó là màu xanh.

Văn Thù Sư Lợi! Như Lai có vô lượng màu xanh biếc cũng giống như vậy. Nếu có chúng sanh nào tiếp xúc với ánh sáng của Như Lai thì có được tất cả là một màu và một màu trí tuệ.

Này Văn Thù Sư Lợi! Dụ như biển lớn, tuy rằng có nhiều cửa ngõ để nước chảy vào. Nhưng khi vào rồi chỉ còn một vị. Đó là vị mặn và hay ở cùng vậy.

Này Văn Thù Sư Lợi! Đại hải kia cũng giống như trí tuệ của Như Lai, nhiều loại nước chảy vào như Thanh Văn, Duyên Giác, Bồ Tát, khi đã vào rồi, đều cùng một vị. Đó chỉ là một thừa không còn phân biệt được nữa.

Văn Thù Sư Lợi! Đây là phương tiện! Nên biết Như Lai an ổn không hư dối, chỉ có tên để phân biệt chỉ dẫn làm chỗ an nghỉ, chứ thật ra khi đã vào trong pháp của Như Lai rồi thì được ở yên vậy.

Như Lai đã thị hiện và trước sau nhập vào trong Phật Pháp cả. Làm cho trang nghiêm ít hay nhiều trang nghiêm đều an trụ nơi Phật Pháp vậy. Đây là phương tiện trí huệ của Như Lai vậy. Biến hóa nhiều loại khác nhau khi xuất thế. Chỉ có một nghĩa, một thừa và không có hai.

Này Văn Thù Sư Lợi! Ở mỗi nước Phật! Nếu có những người ngoại đạo xuất gia thì Như Lai sẽ ở trong đó mà thị hiện phương tiện và hộ trì chỉ dẫn cho họ.

Vì sao vậy?

Này Văn Thù Sư Lợi! Vì lẽ Như Lai hay có khả năng hàng phục những sự trái nghịch đó. Vì Như Lai không có gì ngăn ngại cả.

***

Tổng hợp