Phật Thuyết Kinh Tiểu Bộ - Tập Mười - Chuyện Tiền Thân đức Phật - Chương Chín - Phẩm Chín Bài Kệ - Chuyện Chim Thứu Tiền Thân Gijjha

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư An Thế Cao, Đời Hậu Hán

PHẬT THUYẾT KINH TIỂU BỘ

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư

An Thế Cao, Đời Hậu Hán  

TẬP MƯỜI

CHUYỆN TIỀN THÂN ĐỨC PHẬT

CHƯƠNG CHÍN  

PHẨM CHÍN BÀI KỆ  

CHUYỆN CHIM THỨU

TIỀN THÂN GIJJHA  

Ðược làm bằng đám gỗ chênh vênh. Bậc Ðạo Sư kể chuyện này trong lúc trú tại Kỳ Viên về một Tỳ Kheo bất tuân giới luật.

Chuyện kể rằng vị ấy là thiện gia nam tử, và được truyền giới vào giáo pháp đưa đến giải thoát được các vị Pháp Sư, Giáo Sư đầy thiện chí cùng các đồng phạm hạnh giáo giới như vậy: Hiền Giả phải đi tới hay đi lui như vậy, phải nhìn thẳng hay nhìn nghiêng như vậy, cánh tay phải duỗi ra hay co lại như vậy, các y trong và y ngoài phải được mang như vậy, bình bát phải được cầm như vậy.

Khi Hiền Giả nhận đủ các thứ ăn để nuôi thân, sau khi tự quán sát, Hiền Giả phải thọ dụng nó như vậy, hộ phòng các căn như vậy.

Hiền Giả phải tiết độ trong ăn uống và tỉnh giác. Hiền Giả phải nhận thấy các bổn phận như vậy đối với Chư Tăng đến và đi khỏi Tinh Xá. Ðầy là mười bốn qui tắc về phận sự của Tỳ Kheo và tám mươi trọng giới phải hoàn thành đúng đắn, và đây là mười ba pháp thực hành Dhuta về nếp sống cẩn trọng. Tất cả các giới điều này phải được hoàn thành một cách nghiêm túc.

Tuy thế, vị ấy bất tuân giới luật và thiếu kham nhẫn, không chịu thọ giáo một cách kính cẩn, và không tuân lời thầy, lại bảo: Tôi không chỉ trích các vị.

Tại sao các vị nói với tôi như vậy?

Tôi biết điều gì ích lợi cho tôi và điều gì không có lợi. Tăng Chúng nghe được sự bất tuân giới luật của ông liền kể lại các lỗi lầm của ông trong lúc các vị ngồi tại chánh pháp đường.

Bậc Ðạo Sư bước vào, hỏi các vị đang bàn luận đề tài gì và truyền gọi Tỳ Kheo ấy đến hỏi: Này Tỳ Kheo, tại sao khi đã được truyền giới vào giáo pháp đưa đến giải thoát, ông lại không nghe lời dạy của các vị giáo thọ có thiện ý kia?

Ngày xưa ông cũng đã bất tuân lời dạy của các Trí giả và gặp cuồng phong Verambha thổi thành tro bụi. Sau đó Ngài kể lại chuyện đời xưa.

Một thuở nọ Bồ Tát được sinh làm chim thứu kên kên trên núi Linh Thứu. Bấy giờ con của Ngài là Supatta, Vua kên kên, cường tráng, đầy dũng lực và có đám tuỳ tùng nhiều ngàn kên kên. Thứu Vương phụng dưỡng song thân. Do có sức mạnh, Thứu Vương thường bay rất xa.

Chim thứu cha vẫn thường khuyên nhủ: Này con thân, con đừng bay xa quá những điểm này.

Thứu Vương đáp: Ðược lắm, thưa cha.

Nhưng một hôm trời mưa, thứu Vương bay cùng các kên kên khác, rồi rời đàn phía sau, một mình vượt giới hạn đã được khuyên bảo, nên thứu Vương bay vào cuồng phong Veramba và bị thổi tan thành tro bụi.

Với Tối Thắng Trí, Đức Phật ngâm các vần kệ này minh hoạ các sự kiện trên:

Ðược làm bằng đám gỗ chênh vênh,

Một lối đi xưa cũ dẫn lên

Những đỉnh núi non cao chót vót,

Thứu con nuôi dưỡng các thân sinh.

Ðôi cánh hùng cường đầy dũng lực,

Thứu đem mỡ rắn tặng song thân,

Khi cha nhìn thứu bay cao quá,

Liều lĩnh du hành, vẫy dạy răn:

Khi con quan sát, hỡi con thân,

Quả Địa Cầu tròn với đại dương

Bao bọc chung quanh, đừng tiến nữa,

Trở về ngay nhé, khẩn cầu con!

Thứu Vương thường cất cánh lên mau,

Bay lượn vòng quanh cõi Địa Cầu

Với nhãn quan tinh tường thấu suốt,

Thứu con thấy rõ các rừng sâu,

Núi non phía dưới cao vời vợi,

Quả đất giống cha tả biết bao:

Một quả cầu tròn giữa đại dương,

Nhưng khi vượt quá giới hạn thông thường,

Dẫu là chim thứu đầy oai lực,

Một trận đại phong thật nộ cuồng

Ðã thổi thứu tan tành bỏ mạng,

Bất tài không địch nổi cuồng phong.

Như vậy thứu con bởi bất tuân

Tử vong bỏ mặc cả song thân.

Kẻ nào khinh bỉ kẻ già cả

Chế nhạo lời khuyên của trí nhân,

Cũng chết như chim khinh bậc trí,

Xem thường giới hạn bởi kiêu căng.

Vì vậy, này Tỳ Kheo, đừng giống như chim thứu này, mà phải tuân theo lời dạy của những người đầy thiện ý. Khi được bậc Ðạo Sư giáo huấn như trên, từ đó về sau vị ấy biết vâng lời thầy.

Khi pháp thoại chấm dứt, bậc Ðạo Sư nhận diện tiền thân: Chim kên kên bất tuân lệnh ngày xưa là vị Tỳ Kheo không vâng lời ngày nay. Và chim cha chính là ta.

***

Tổng hợp