Phật Thuyết Kinh Chư Pháp Tập Yếu - Phẩm Mười Năm - Chỉ Dạy Chúng Sinh

Giảng giải: Tôn Giả Quán Vô Úy

PHẬT THUYẾT

KINH CHƯ PHÁP TẬP YẾU

Giảng giải: Tôn Giả Quán Vô Úy

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư

Nhật Xứng, Đời Triệu Tống  

PHẨM MƯỜI NĂM

CHỈ DẠY CHÚNG SINH  

Cấu nhiễm tham, sân, si

Và khổ, già, bệnh, chết

Sáu thứ như giặc oán

Tổn hại loài hàm thức.

Năm cảnh lại như giặc

Cướp của cải công đức

Trước như người bạn tốt

Sau thành tên giặc hại.

Do tâm sinh phóng dật

Theo đuổi cảnh dục lạc

Làm cho các chúng sinh

Đọa địa ngục, ngạ quỷ.

Tham là lửa hừng hực

Sân tựa như giặc oán

Hắc ám chính si mê

Cả ba đều đáng sợ.

Ba mươi sáu loại nghiệp

Và bốn mươi hạnh nghiệp

Chín mươi tám phiền não

Lưu chuyển khắp ba cõi.

Bỏ mười hai nhân duyên

Trăm lẻ tám phiền não

Khéo hiểu pháp, phi pháp

Luôn được vô lượng lạc.

Mười sáu pháp hiện quán

Và mười sáu pháp không

Hiểu hai tướng ngã pháp

Chính là bậc trí tuệ.

Thông đạt đạo, phi đạo

Và bốn thứ cứu cánh

Ra khỏi bốn dòng thác

Diệt trừ mọi tội cấu.

Tu tập tám Thánh đạo

Khỏi hai thứ sinh tử

Hiển hiện đủ mười lực

Chứng được quả Bồ Đề.

Hiểu hai đế chân, tục

Và pháp bốn niệm xứ

Trừ ba tế vô tri

Không bị ma lôi cuốn.

Cảnh giới năm dục này

Trước ngọt sau lại đắng

Khiến đọa trong hiểm nạn

Vì vậy hãy xa lìa.

Dùng chánh trí tư duy

Đoạn trừ các phiền não

Chính là người đủ trí

Đời đời được an ổn.

Trí đoạn trừ lậu, hoặc

Như lửa đốt củi khô

Chánh trí càng sáng rực

Tam bảo được hiển hiện.

Ai thích cảnh giới trí

Thường tu pháp tịch tĩnh

Phiền não như rắn độc

Tổn hại các pháp lành.

Ai đủ trí chân thật

Làm lợi mình và người

Lìa tội khổ già, chết

Trụ tịch tĩnh tối thượng.

Ai thích sống luân hồi

Luôn bị chúng ràng buộc

Oán giặc phiền não ấy

Lấn bức cả ba cõi.

Người nào biết pháp Phật

Diễn thuyết cho chúng sinh

Luôn tu hạnh thuần tịnh

Được sinh lên Phạm Thiên.

Ai chán xa ba độc

Thường cúng dường Chư Phật

Phá trừ luân hồi ấy

Như đốt cháy cây khô.

Người nào biết nhân khổ

Không tạo các tội lỗi

Vô lượng thứ phiền não

Không thể nào trói được.

Trí là ánh sáng rực

Si là bóng tối tăm

Ai khéo léo phân biệt

Được gọi là bậc trí.

Lìa tội lỗi ngu si

Không còn các hiểm nạn

Bị si mê che lấp

Làm sao được giải thoát.

Thà chạm vào lửa dữ

Ở chung với rắn độc

Ai cầu vui tịch diệt

Không sống với ngu si.

Kẻ ngu không chánh trí

Như người mù trong tối

Chẳng lo sợ luân hồi

Thường tạo hạnh phi pháp.

Chúng sinh bị si dối

Luôn sinh khởi ái nhiễm

Chịu nghèo khổ ở đời

Bị già suy bức bách.

Vì nghiệp quả ba đời

Từ địa ngục lên trời

Từ trời đọa súc sinh

Hoặc chịu thân ngạ quỷ.

Chúng sinh vì tham dục

Theo nghiệp đọa các cõi

Lại bị lưới si buộc

Luân hồi trong biển hữu.

Vô thỉ tạo các tội

Chịu nhiều loại sinh tử

Chính vì tập quán đó

Mà chẳng thấy nhọc mệt.

Chư Thiên bị lạc hại

Người đời khổ nghèo thiếu

Địa ngục luôn đốt cháy

Súc sanh ăn nuốt nhau.

Ngạ quỷ bị đói khát

Đều là do ngu si

Ở mãi trong luân hồi

Làm sao được vui sướng.

Ngu si tham dục lạc

Vì dục lạc chịu khổ

Không gần thiện tri thức

Không chánh pháp cứu giúp.

Người nào đủ chân thật

Luôn thích nghe chánh pháp

Tu tập các thiền định

Người ấy không lo khổ.

Chư Phật giảng chánh pháp

Như đèn luôn sáng soi

Thương nhớ các chúng sinh

Còn hơn cha mẹ chúng.

Chúng sinh vì ba nhân

Tạo ba thứ tội lỗi

Xoay tròn trong ba cõi

Ba thọ luôn đuổi theo.

Do ba nghiệp sinh khởi

Đọa ba ác hiểm nạn

Chúng sinh vì tham dục

Giong ruổi trong ba cõi.

Ai tôn kính Tam Bảo

Được Chánh Đẳng Chánh Giác

Xa lìa ba tà kiến

Không sinh ra các khổ.

Người ấy suốt đêm dài

Ba thời luôn quán xét

Gọi già, bệnh, chết đó

Là ba kho tội lỗi.

Ba nghiệp lìa tà vạy

Sống trong ba bình đẳng

Không chìm đắm luân hồi

Vĩnh viễn lìa buồn lo.

Đối với đạo, phi đạo

Và các tướng có, không

Từ tâm khéo quán xét

Sẽ chứng đạo vô thượng.

Người này tâm thanh tịnh

Không tiếp xúc dục nhiễm

Vĩnh viễn trừ nhơ, đục

Được giải thoát an lạc.

Bỏ tham cầu ba cõi

Thường sống trong chánh niệm

Người này trong chánh đạo

Nhất định không thoái chuyển.

Chúng sinh bị si che

Không thông đạt chánh trí

Sinh vô lượng tham ái

Thường bị khổ trói buộc.

Biếng nhác, không hổ thẹn

Gần gũi tri thức ác

Là hạt giống địa ngục

Người trí khéo phòng hộ.

Vì không biết hổ thẹn

Thường tạo ra các tội

Sau đọa trong đường hiểm

Hối hận nào ích gì?

Sinh kiêu mạn, sân hận

Ganh ghét, hờn, che đậy

Kẻ ngu không tín căn

Làm sao sinh cõi lành.

Ham thích rượu, của cải

Sinh tà kiến, vọng ngôn

Thường tạo nhân ác độc

Ắt chịu quả địa ngục.

Tà kiến ngăn pháp lành

Đừng để sinh chút nào

Kẻ ngu si như thế

Tự vào đường hiểm ác.

Người sinh khởi tà kiến

Chẳng phải nhân, gọi nhân

Kẻ ấy tự khi dối

Chìm đắm không lúc ra.

Người nào bám tà kiến

Uổng công tu khổ hạnh

Lừa dối với mọi người

Tự ngu, sinh ngã mạn.

Vì ngu si tăm tối

Chìm biển lớn sinh tử

Người này không nhân chánh

Lấy khổ muốn bỏ khổ.

Theo tà thuyết ngoại đạo

Đốt thân mong giải thoát

Người trí tự đốt tâm

Là đốt các lậu, hoặc.

Ai tu tập chánh trí

Phá trừ các phiền não

Là bậc chân trượng phu

Vượt khỏi tất cả khổ.

Tham đắm danh tiếng tốt

Dối ca ngợi lẫn nhau

Quả Bồ Đề thanh tịnh

Tà kiến không thể đạt.

Không siêng tu pháp lành

Tâm luôn luôn dao động

Vì tham đắm lợi dưỡng

Xa bỏ các giới tịnh.

Ham thích những vị rượu

Ưa chạy theo ngoại sắc

Giết hại những chúng sinh

Do đó đọa địa ngục.

Gần gũi tri thức ác

Sinh hai lưỡi, tà kiến

Không có được oai nghi

Ba nghiệp thường phạm lỗi.

Vì vô minh, ngã mạn

Nói năng không chân thật

Đời này và đời sau

Làm sao được an lạc?

Bị các khổ nhận chìm

Diệt ở đây sinh kia

Như lời Chư Phật dạy

Đều do vô minh, hành.

Người nào sinh ngã mạn

Tà mạn, tăng thượng mạn

Là nguồn gốc khổ đau

Hãy xa lìa tất cả.

Thích tạo các nghiệp ác

Trước, sau, giữa không thiện

Theo dòng nước vô minh

Vào biển lớn sinh tử.

Người nào đủ thắng trí

Khéo dứt trừ phiền não

Gỡ tất cả dây trói

Đạt đến nơi bất diệt.

Nhờ tu tập thắng trí

Đoạn trừ các lậu, hoặc

Sợi dây phiền não này

Nhờ trí mới gỡ được.

Phiền não như là củi

Lửa trí thiêu đốt sạch

Ai tham cảnh giới dục

Làm sao khỏi trói buộc.

Năm dục: Chướng ngại lớn

Che lấp mắt trí tuệ

Thường làm cho chúng sinh

Hại người giảng chánh pháp.

Ai nhất tâm lắng nghe

Những gì Pháp Sư giảng

Là dũng tướng chánh pháp

Đánh bại các quân ma.

Đối với bốn điên đảo

Và tám pháp thế gian

Không phát sinh chánh tuệ

Ắt bị chúng lừa dối.

Năm dục như dòng thác

Trôi nổi khó thoát ra

Hãy dùng thuyền trí tuệ

Để vượt qua tất cả.

Vì tâm ngu si đó

Luôn tham đắm dục lạc

Luân hồi trong năm cõi

Làm sao được giải thoát.

Không hiểu đúng như lý

Chẳng khác lửa cháy hừng

Nếu thực hành như lý

Như nước mát trừ nóng.

Chứa nhóm những vô minh

Từ lâu xa sinh khởi

Dùng đèn sáng trí tuệ

Diệt trừ không để hiện.

Người nào đủ chánh trí

Sẽ hướng đến Niết Bàn

Vô trí, lắm tham si

Sinh ra tâm biếng nhác.

Ai đủ ánh sáng trí

Trừ hắc ám ba độc

Vì vậy hãy nhất tâm

Giữ giới, tu trí tịnh.

Thường dùng lửa đại trí

Thiêu đốt củi lậu hoặc

Ai không có căn lành

Bị ba độc tổn hại.

Chúng sinh bệnh lâu ngày

Nằm mãi đến khi chết

Si mê không chỗ nương

Bà con thương ích gì?

Do nhiều sự buông lung

Thích làm việc ngu si

Tạo vô lượng nhân ác

Các khổ khó chịu được.

Tai họa của ba độc

Tổn não các chúng sinh

Ai tương ưng chánh trí

Sẽ từ bỏ tất cả.

Nên biết lửa trí tuệ

Đốt được núi phiền não

Hoặc nghiệp đã không còn

Thường đạt vui tịch tĩnh.

***

Tổng hợp