Phật Thuyết Kinh Chư Pháp Tập Yếu - Phẩm Năm - Vô Thường - Tập Một

Giảng giải: Tôn Giả Quán Vô Úy

PHẬT THUYẾT

KINH CHƯ PHÁP TẬP YẾU

Giảng giải: Tôn Giả Quán Vô Úy

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư

Nhật Xứng, Đời Triệu Tống  

PHẨM NĂM

VÔ THƯỜNG  

TẬP MỘT  

Hoan lạc đến mức nào

Tất cả đều vô thường

Ai sinh tâm yêu thích

Nên biết mà xả bỏ.

Thần chết thật đáng sợ

Nhanh chóng khó đề phòng

Hoặc đang lúc vui đùa

Bất chợt ra đi mãi.

Pháp diệt bình đẳng này

Có mặt khắp mọi nơi

Ai không hiểu được chúng

Chính thật kẻ ngu si.

Tráng kiện hay già suy

Nghèo khổ hoặc giàu sang

Tại gia và xuất gia

Bị thần chết quản thúc.

An vui hay khổ não

Có đức hoặc không đức

Tịnh hạnh phi tịnh hạnh

Bị thần chết quản thúc.

Trì giới hay phá giới

Bậc trí, kẻ ngu si

Tối tôn hay hèn hạ

Bị thần chết quản thúc.

Cõi Trời và địa ngục

Ngạ quỷ hoặc súc sinh

Tỉnh trí hay mê muội

Bị thần chết quản thúc.

Những người sinh Cõi Dục

Hoặc sống ở Cõi Sắc

Cõi Vô Sắc cũng thế

Bị thần chết quản thúc.

Thân này bị già bệnh

Như gậy đánh, dây buộc

Thần chết sức rất mạnh

Không thương xót một ai.

Trong các sự kinh sợ

Sợ chết hiểm ác nhất

Chư Thiên vì si mù

Cười đùa trước cái chết.

Trên Trời hết tuổi thọ

Vui dứt, chịu khổ não

Hoặc đọa trong địa ngục

Thọ vô lượng khổ đau.

Hưởng hoan lạc Cõi Trời

Vui hết sinh lo khổ

Như thức ăn lẫn độc

Vì vậy nên xả bỏ.

Lúc phước Trời sắp hết

Bà con đều lánh xa

Khi phải bị đọa lạc

Khổ ấy không gì bằng.

Vì phước đức tổn giảm

Như dầu hết đèn tắt

Kẻ ấy khi lâm chung

Chỉ thêm sự khổ não.

Bị ái dục trói buộc

Lo sợ tâm cuồng loạn

Lưỡi cứng, thân co giật

Người ấy sợ đọa lạc.

Thường tham đắm dục lạc

Bị dục vọng lừa dối

Hoặc có lúc xa lìa

Nhưng lại sinh khổ não.

Khổ đọa lạc Cõi Trời

Còn nhẹ hơn địa ngục

Trong mười sáu phần khổ

Chẳng sánh được một phần.

Chư Thiên chết lo sợ

Loài người chết khổ đau

Thấy vậy không nhàm chán

Chịu thêm lửa luân hồi.

Do tham vui mất mát

Nên biết đời vô thường

Ai giác ngộ nhân này

Tâm hãy tạo nghiệp thiện.

Cao ắt bị rơi rớt

Thế gian đều hoại diệt

Hội hợp có chia ly

Chết là cuối đường sống.

Các pháp đều vô thường

Sinh diệt luôn thay đổi

Có sinh mà không diệt

Chẳng thấy trong ba cõi.

Hoặc sinh trong loài khác

Hoặc chết ở trong thai

Hoặc luân hồi qua lại

Hoặc tạo tác nghiệp dục.

Như thấy ánh mặt trời

Đã mọc rồi phải lặn

Tất cả loài có sinh

Diệt đã kề trước mặt.

Ngu phu không hiểu biết

Khoái lạc sinh liền diệt

Chẳng tìm cách thoát ra

Sau ắt phải chịu chết.

Muốn tìm vui vĩnh viễn

Nên siêng tu pháp lành

Tùy thuận hành chánh pháp

Là người có trí tuệ.

Vô thường nào cố định

Đời sau khổ thêm nhiều

Phật giảng nhân luân hồi

Chỉ đây là chân thật.

Các pháp đã sinh khởi

Luôn luôn bị hư diệt

Chư Thiên vì tham dục

Nên kiêu ngạo thêm nhiều.

Lại nữa Chư Thiên ấy

Khi chết chịu khổ đau

Ngoài khổ của địa ngục

Khổ khác không thể bằng.

Vì bám chặt năm dục

Không biết tự ngăn dừng

Kẻ ngu si như thế

Làm sao khỏi già chết.

Bị lưu chuyển sinh diệt

Ức số không thể lường

Không sinh tâm xa lìa

Kẻ ấy tự lừa dối.

Ở cao ắt bị nguy

Giàu sang sẽ nghèo thiếu

Ân ái phải chia lìa

Sống là phải chịu chết.

Sinh ra rồi lớn lên

Sức mạnh, sắc không dừng

Phút chốc bị vô thường

Tánh câu sinh như thế.

Có phước không biết giữ

Bị cảnh giới trói buộc

Do tham ái si mê

Lâm chung ai cứu được!

Lại có núi ngọc quý

Trang sức được đầy đủ

Các thứ hoa sen đẹp

Rừng cây thật đáng yêu.

Nhiều ao hồ nước mát

Chim đẹp thường tới lui

Những loài hoa quý giá

Trang sức các vật báu.

Cung điện thật nguy nga

Đều làm bằng châu ngọc

Rừng cây phát sắc vàng

Lá trổ màu lưu ly.

Cây Ni Câu Luật Đà

Sắc bạc xen lẫn giữa

Hoa sen đều nở rộ

Ong bướm rộn như nhạc.

Có anh lạc quý giá

Tốt đẹp không gì hơn

Người đời trước tu tập

Được quả báo như ý.

Chư Thiên tham dục lạc

Không biết chúng vô thường

Như thành Càn Thát Bà

Như bọt nước, bong bóng.

Ái dục như lửa rực

Gần nó ắt bị thiêu

Do đó mà mạng chung

Trôi nổi trong biển hữu.

Thọ dụng không nhàm chán

Hoan lạc của năm dục

Khi chết bị chúng thiêu

Chư Thiên đều xa lánh.

Đa dục, không tàm quý

Là loại hèn hạ nhất

Chư Thiên vì mê tối

Tử ma mới hại được.

Trời, người hoặc Tu La

Dạ Xoa, Rồng, các Thần

Bị lưới chết trói buộc

Không một ai cứu thoát.

Cho đến cả ba cõi

Đều bị thần chết buộc

Do bám chặt tham si

Làm sao được giải thoát

Chư Thiên vì tham lạc

Chịu trăm ngàn khổ lo.

Cảnh giới như củi khô

Thần chết dường lửa dữ

Thấy kẻ khác bị chết

Cớ sao ta không hiểu?

Bệnh khổ lúc lâm chung

Tự chịu nghiệp quả ấy

Buông lung tâm nhiễm đắm

Tham đắm cảnh giới dục.

Không hiểu chúng vô thường

Tánh câu sinh như thế

Những ai thích phóng dật

Thường mong cầu dục lạc.

Chẳng khác gì độc dược

Bị quân chết đuổi theo

Không chú thuật thuốc hay

Hoặc Tu La sức mạnh.

Bị lưới chết trói buộc

Không ai cứu được cả

Bị bụi tham che mắt

Hoàn toàn không hiểu biết.

Chúng sinh tham dục lạc

Chết là đường phải về

Kẻ ham thích dục lạc

Tìm kiếm những vui thích.

Chẳng sinh tâm nhàm chán

Thật gần với thần chết

Sứ giả Diêm Ma kia

Sức mạnh không ai bằng.

Tích tắc hiện trước mặt

Chịu nhiều sự sợ lo

Bỏ núi báu Cõi Trời

Cảnh rừng suối thù thắng.

Từ Cõi Trời đọa lạc

Theo nghiệp chịu quả báo

Tham đắm việc vui chơi

Hưởng dục không nhàm chán.

Kẻ khát ái si mê

Đọa lạc không thể cứu

Như trông thấy khói tỏa

Biết chắc lửa rất gần.

Tướng già suy hiển hiện

Nhất định chịu chết thôi

Có sinh ắt có diệt

Không bệnh, được khinh an.

Tuổi già lấn khỏe mạnh

Tráng kiện phải già suy

Ân ái có chia lìa

Hòa hợp không tồn mãi.

Các pháp vốn vô thường

Chánh giác đã dạy thế

Pháp sinh diệt ta, người

Hai thứ thường thay đổi.

Diệt rồi lại sinh ra

Quyết định rõ như thế

Kẻ ngu si ít phước

Phút chốc đã hoại diệt.

Vì thế Bậc Chánh Sĩ

Mau tu pháp điều ngự

Tuổi trẻ chẳng dừng lâu

Tuổi thọ cũng sẽ diệt.

Hãy bỏ tâm phóng dật

Tu đầy đủ pháp lành

Chư Thiên, người đủ trí

Ngộ sinh diệt sát na.

Siêng tu các nghiệp thiện

Sẽ chứng được chân đế

Lại có lầu gác đẹp

Lá sum suê che mát.

Dây leo mọc hoa lạ

Thơm phức khắp mọi nơi

Có lầu gác nguy nga

Trang sức bằng vật quý.

Sông vàng, suối trong mát

Thềm thang xen châu báu

Đều do nghiệp thiện được

Rốt cuộc chẳng dừng lâu.

Dù như núi Tu Di

Kiếp tận cũng tán hoại

Lại nữa các vị Trời

Sinh kiêu ngạo phóng dật.

Không nghĩ đến vô thường

Phút chốc bị đọa lạc

Hữu tình ở Cõi Trời

Đủ năm dục tự tại.

Hưởng nhiều các dục lạc

Sẽ chìm trong đường ác

Thân căn và ý thức

Bức bách mãi không ngừng.

Đầy khổ não gian nan

Không thể hạn lường được

Ỷ mình nhiều bà con

Nên nghĩ là thường còn.

Cho đến lúc lâm chung

Chịu khổ đau ly tán

Kẻ hầu hạ, nô bộc

Cùng lúc đều bỏ đi.

Vì si mê càng nặng

Đến chết không biết gì

Vị Trời ấy sắp chết

Căn thức chịu khổ đau.

Thấy sự đọa lạc này

Ta và người không khác

Ba cõi là hư giả

Các pháp đều hữu vi.

Xoay chuyển như xe lăn

Chẳng bền, như bọt nước

Thân này như bọt nước

Tham y phục, ngọa cụ.

Tâm lại như xe lăn

Thích hòa hợp, thay đổi

Trời, Phi Nhân, Dạ Xoa

Tu La, Ca Lâu La.

Chỉ ai tạo nghiệp lành

Mới thoát khỏi thần chết

Cho đến đời vị lai

Chết chóc thật đáng sợ.

Ai không tu nhân lành

Sau ăn năn vô ích

Cảnh giới hạ liệt này

Sinh ra nhiều dục lạc.

Do vô trí ngu si

Không biết lường thọ mạng

Cái gì là bà con?

Cái gì là dục lạc?

Tướng hư diệt trước mắt

Chư Thiên không chỗ nương

Rời bỏ nơi tốt đẹp

Rừng cây hoa trang nghiêm.

Bị thần chết lôi kéo

Theo nghiệp mà đi mãi

Như nước vọt hư không

Rồi cũng rơi tung tóe.

Hội họp ắt chia lìa

Tự luân hồi lưu chuyển

Cũng như tiếc xuân sang

Mọi hoa đều nở rộ

Thời giờ trôi nhanh quá

Con người trường tồn sao?

***

Tổng hợp