Phật Thuyết Kinh đại Bát Nhã Ba La Mật đa - Hội Thứ Ba ​​​​​​​- Phẩm Hai Mươi Sáu - Phẩm Phương Tiện Thiện Xảo - Phần Tám

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư Cưu Ma La Thập, Đời Diêu Tần

PHẬT THUYẾT KINH 

ĐẠI BÁT NHÃ BA LA MẬT ĐA

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư

Cưu Ma La Thập, Đời Diêu Tần  

HỘI THỨ BA  

PHẨM HAI MƯƠI SÁU

PHẨM PHƯƠNG TIỆN THIỆN XẢO  

PHẦN TÁM  

 Bấy giờ, Thiện Hiện bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Ngài thường nói bát nhã Ba la mật đa sâu xa.

Vậy, bát nhã Ba la mật đa sâu xa nương vào nghĩa nào được gọi là bát nhã Ba la mật đa?

Phật dạy: Này Thiện Hiện! Do bát nhã Ba la mật đa này vì có khả năng đạt đến bờ giác, là cứu cánh của tất cả pháp, nương vào nghĩa này gọi là bát nhã Ba la mật đa.

Lại nữa, này Thiện Hiện! Do tất cả Thanh Văn, Độc Giác, Bồ Tát, Như Lai đều nương vào bát nhã Ba la mật đa này để đạt đến bờ giác, nương nghĩa này nên gọi là bát nhã Ba la mật đa.

Lại nữa, này Thiện Hiện! bát nhã Ba la mật đa này vì nương theo lý thắng nghĩa phân tích các pháp nên không có chút sở đắc nào, nương nghĩa này nên gọi là bát nhã Ba la mật đa.

Lại nữa, này Thiện Hiện! Do bát nhã Ba la mật đa này vì bao trùm tất cả chân như, pháp giới, pháp tánh, nói rộng cho đến cảnh giới bất tư nghì, nương nghĩa này nên gọi là bát nhã Ba la mật đa.

Lại nữa, này Thiện Hiện! Đối với bát nhã Ba la mật đa này vì không có pháp nhỏ nào mà nó tương ưng hoặc chẳng tương ưng, hoặc có sắc hoặc không sắc, hoặc có thấy hoặc không thấy, hoặc có đối hoặc không đối, nương nghĩa này nên gọi là bát nhã Ba la mật đa.

Vì sao?

Vì bát nhã Ba la mật đa sâu xa này chẳng tương ưng, chẳng phải không tương ưng, không sắc, không thấy, không đối, một tướng gọi là vô tướng.

Lại nữa, này Thiện Hiện! Do bát nhã Ba la mật đa này có khả năng sanh tất cả pháp lành thù thắng, sanh tất cả trí tuệ biện tài, đưa đến các quả vui thế gian và xuất thế gian, chiếu soi tất cả nghĩa lý sâu xa, nương nghĩa này nên gọi là bát nhã Ba la mật đa.

Lại nữa, này Thiện Hiện! Do nghĩa lý bát nhã Ba la mật đa này chắc thật, không lay động, không hư hoại, nương nghĩa này nên gọi là bát nhã Ba la mật đa.

Thiện Hiện nên biết! Nếu Đại Bồ Tát hành bát nhã Ba la mật đa sâu xa này thì tất cả ác ma và quyến thuộc của ma, hàng Thanh Văn, Độc Giác, ngoại đạo Phạm Chí, bạn ác, oán thù đều không thể phá hoại được.

Vì sao?

Vì trong Kinh bát nhã Ba la mật đa sâu xa này nói tự tướng tất cả pháp là không, nên các ác ma không thể làm gì được.

Thiện Hiện nên biết! Các Đại Bồ Tát nên theo nghĩa chơn thật này mà hành bát nhã Ba la mật đa sâu xa, tức là tự tướng tất cả pháp đều không, nên tất cả ác duyên không làm lay động, không hư hoại.

Lại nữa, này Thiện Hiện! Vì muốn hành nghĩa lý bát nhã Ba la mật đa sâu xa này nên các Đại Bồ Tát đem vô sở đắc làm phương tiện để thực hành các nghĩa vô thường, khổ, không, vô ngã. Cũng hành các nghĩa khổ trí, tập trí, diệt trí, đạo trí, các nghĩa pháp trí, loại trí, thế tục trí, tha tâm trí, tận trí, vô sanh trí, như thuyết trí.

Như vậy, này Thiện Hiện! Vì hành nghĩa lý bát nhã Ba la mật đa sâu xa nên các Đại Bồ Tát hành bát nhã Ba la mật đa.

Cụ thọ Thiện Hiện bạch Phật: Bạch Thế Tôn! bát nhã Ba la mật đa sâu xa này nghĩa và phi nghĩa đều bất khả đắc.

Đại Bồ Tát hành nghĩa lý sâu xa của bát nhã Ba la mật đa nên hành bát nhã Ba la mật đa như thế nào?

Phật dạy: Này Thiện Hiện! Vì hành nghĩa lý sâu xa của bát nhã Ba la mật đa nên các Đại Bồ Tát phải suy nghĩ: Ta chẳng nên hành tham dục phi nghĩa, chẳng nên hành sân hận phi nghĩa, chẳng nên hành ngu si phi nghĩa, chẳng nên hành kiêu mạn phi nghĩa, chẳng nên hành tà kiến phi nghĩa, cho đến chẳng nên hành tất cả kiến thú phi nghĩa. Cũng chẳng nên hành tham dục, sân hận, ngu si, kiêu mạn, tà kiến, kiến thú và các pháp nghĩa khác.

Vì sao?

Vì chân như, thật tế của tham, sân, si v.v… không cùng các pháp là nghĩa hay phi nghĩa.

Lại nữa, này Thiện Hiện! Vì hành bát nhã Ba la mật đa nghĩa lý sâu xa nên các Đại Bồ Tát phải suy nghĩ: Ta chẳng nên hành nghĩa, phi nghĩa của sắc. Chẳng nên hành nghĩa, phi nghĩa của thọ, tưởng, hành, thức. Nói rộng cho đến chẳng nên hành nghĩa, phi nghĩa của quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề của Chư Phật. Chẳng nên hành nghĩa, phi nghĩa của trí nhất thiết trí.

Vì sao?

Vì khi ta đạt quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề, tìm nghĩa, phi nghĩa của tất cả pháp đều bất khả đắc.

Thiện Hiện nên biết! Nếu Chư Phật ra đời hoặc chẳng ra đời, thì các pháp, pháp giới, pháp trụ, pháp định, vốn vẫn thường trụ, không có pháp đối với pháp là nghĩa hay phi nghĩa.

Như vậy, này Thiện Hiện! Các Đại Bồ Tát nên lìa sự chấp trước nghĩa, phi nghĩa để hành nghĩa lý bát nhã Ba la mật đa sâu xa.

Cụ thọ Thiện Hiện bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Vì sao bát nhã Ba la mật đa sâu xa này không cùng với các pháp là nghĩa hay phi nghĩa?

Phật dạy: Này Thiện Hiện! bát nhã Ba la mật đa sâu xa này đối với các pháp hữu vi, vô vi đều không có làm, chẳng ơn, chẳng oán, không ích, không tổn. Vì lý do này nên không cùng các pháp là nghĩa hay phi nghĩa.

Cụ thọ Thiện Hiện bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Có phải Chư Phật, hàng đệ tử và tất cả Hiền Thánh đều lấy vô vi làm hướng đến hay không?

Phật dạy: Này Thiện Hiện! Đúng vậy! Đúng vậy! Đúng như lời ông đã nói. Tất cả Hiền Thánh đều lấy vô vi làm nơi hướng đến. Nhưng pháp vô vi ấy không cùng với các pháp làm lợi ích hay tổn hại.

Ví như Hư Không, chân như, thật tế không cùng các pháp làm lợi ích hay tổn hại. Các pháp bát nhã Ba la mật đa sâu xa của các Đại Bồ Tát cũng lại như vậy, không cùng các pháp làm lợi ích hay tổn hại. Cho nên, bát nhã Ba la mật đa không cùng các pháp là nghĩa hay phi nghĩa.

Cụ thọ Thiện Hiện bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Có phải các Đại Bồ Tát cần học bát nhã Ba la mật đa vô vi mới có thể chứng đắc trí nhất thiết trí không?

Phật dạy: Này Thiện Hiện! Đúng vậy! Đúng vậy! Đúng như lời ông đã nói. Các Đại Bồ Tát không cần phải học bát nhã Ba la mật đa sâu xa vô vi mới có thể chứng đắc trí nhất thiết trí, đem pháp không hai làm phương tiện.

Thiện Hiện thưa: Bạch Thế Tôn! Có phải nhờ vào pháp không hai để được pháp không hai không?

Phật dạy: Không.

Thiện Hiện thưa: Vậy thì nhờ vào hai pháp có được pháp không hai không?

Phật dạy: Không.

Thiện Hiện thưa: Nếu không hai pháp, không nhờ hai pháp, đắc pháp không hai, thì các Đại Bồ Tát làm sao đạt được trí nhất thiết trí?

Phật dạy: Này Thiện Hiện! Pháp hai hay không hai đều bất khả đắc.

Vì vậy, sở đắc trí nhất thiết trí chẳng nhờ vào hai pháp để được pháp không hai. Nhưng pháp vô sở đắc có khả năng đạt vô sở đắc.

Vì sao?

Vì bát nhã Ba la mật đa sâu xa và trí nhất thiết trí đều bất khả đắc, không đắc mà đắc mới gọi là thật đắc.

Khi ấy, Thiện Hiện bạch Phật: Bạch Thế Tôn! bát nhã Ba la mật đa này rất là sâu xa, các Đại Bồ Tát có thể làm việc khó làm như: Đối với hữu tình bất khả đắc này và sự hoạt động của hữu tình bất khả đắc, vì hữu tình mà cầu đến quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề.

Ví như có người trồng cây giữa Hư Không là việc rất khó. Các Đại Bồ Tát cũng lại như vậy, đối với hữu tình bất khả đắc và sự hoạt động của hữu tình bất khả đắc, vì hữu tình mà cầu đến quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề là việc rất khó.

Phật dạy: Này Thiện Hiện! Đúng vậy! Đúng vậy! Đúng như lời ông đã nói. Bát nhã Ba la mật đa này rất sâu xa.

Các Đại Bồ Tát có thể làm việc khó làm như: Đối với hữu tình bất khả đắc này và sự hoạt động của hữu tình bất khả đắc, vì hữu tình mà cầu quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề.

Thiện Hiện nên biết! Các Đại Bồ Tát mặc dù không thấy có thật hữu tình và sự hoạt động chơn thật của họ. Nhưng các hữu tình ngu si điên đảo chấp là thật có, trầm luân sanh tử, chịu khổ vô cùng.

Vì sự cứu độ họ nên các Bồ Tát cầu đến quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề. Được Bồ Đề rồi dùng phương tiện thiện xảo để độ thoát họ. Ví như có người trồng cây chỗ đất tốt, mặc dù người ấy không biết gốc, thân, nhánh, lá, hoa, quả của cây này ai sẽ hưởng.

Khi trồng cây rồi, tùy thời tiết, người ấy siêng năng tưới bón, chăm sóc, giữ gìn. Về sau thân cây này to lớn, gốc, thân, nhánh, lá, hoa quả sum suê, được nhiều người dùng đến, chữa lành bệnh, được an vui.

Các Đại Bồ Tát cũng lại như vậy, mặc dù không thấy có quả vị Phật, có hữu tình, nhưng vì hữu tình nên cầu đến quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề, lần lần tu hành sáu pháp đạt đến bờ giác và vô lượng pháp phần Bồ Đề khác. Đã viên mãn rồi mới chứng đắc quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề, khiến hữu tình thọ dụng nhánh, lá, hoa, quả ở cây Phật đều được lợi ích.

Thiện Hiện nên biết! Sự lợi ích của nhánh lá có nghĩa là các hữu tình nương cây Phật này để được thoát khổ cảnh giới ác thú.

Sự lợi ích của hoa nghĩa là các hữu tình nương cây Phật này, được sanh vào dòng đại tộc Sát Đế Lợi, cho đến sanh vào đại tộc Cư Sĩ, hoặc sanh vào Cõi Trời Tứ Thiên Vương, cho đến sanh vào Cõi Trời Phi Tưởng Phi Phi Tưởng Xứ.

Sự lợi ích của quả nghĩa là các hữu tình nương cây Phật này chứng được quả Dự Lưu cho đến quả Độc Giác Bồ Đề, hoặc quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề.

Các hữu tình này được Bồ Đề rồi lại dùng nhánh, lá, hoa, quả, cây Phật làm lợi ích cho loài hữu tình khác, khiến họ cũng thoát khỏi ác thú, được vui nơi Cõi Trời, Người, lần lần an trụ trong ba thừa, vào Cõi Niết Bàn.

Thiện Hiện nên biết! Mặc dù các Đại Bồ Tát làm việc lợi ích lớn như vậy, nhưng không thấy có thật hữu tình được Niết Bàn, chỉ thấy sự dứt bặt các khổ vọng tưởng.

Như vậy, này Thiện Hiện! Các Đại Bồ Tát hành bát nhã Ba la mật đa sâu xa, đối với hữu tình bất khả đắc và sự hoạt động của họ, nhưng để trừ vọng tưởng điên đảo này mà cầu đến quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề. Do nhân duyên này nên nói các Ngài làm việc rất khó nhọc.

Cụ thọ Thiện Hiện bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Các Đại Bồ Tát nên biết đúng như Phật.

Vì sao?

Vì nhờ các Đại Bồ Tát này mới đoạn trừ vĩnh viễn các nỗi khổ trong cảnh giới địa ngục, bàng sanh, ngạ quỷ, cũng có thể đoạn trừ vĩnh viễn nỗi khổ không an ổn, bần cùng, hèn kém trong ba cõi.

Phật dạy: Này Thiện Hiện! Đúng vậy! Đúng vậy! Đúng như lời ông đã nói. Các Đại Bồ Tát phải biết như Phật, nếu thế gian này không có chúng Bồ Tát hướng đến quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề, thì không có ba đời mười phương Chư Phật, cũng không có Độc Giác và các Thanh Văn, không thể đoạn trừ vĩnh viễn các nỗi khổ trong địa ngục, bàng sanh, ngạ quỷ, không an ổn, bần cùng, hèn kém trong ba cõi.

Vì vậy, này Thiện Hiện! Đúng như lời ông đã nói. Các Đại Bồ Tát phải biết như Phật.

Lại nữa, này Thiện Hiện! Ông nên biết, các Đại Bồ Tát tức là Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác.

Vì sao?

Vì nếu do chân như này tạo ra Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, thì do chân như này tạo ra Độc Giác.

Nếu do chân như này tạo ra Độc Giác thì do chân như này tạo ra Thanh Văn.

Nếu do chân như này tạo ra Thanh Văn thì do chân như này tạo ra tất cả Hiền Thánh.

Nếu do chân như này tạo ra tất cả Hiền Thánh thì do chân như này hoạt động sắc uẩn.

Nếu do chân như này tạo ra sắc uẩn thì do chân như này tạo ra thọ, tưởng, hành, thức uẩn.

Nếu do chân như này tạo ra thọ, tưởng, hành, thức uẩn thì do chân như này tạo ra nhãn xứ.

Nếu do chân như này tạo ra nhãn xứ thì do chân như này tạo ra nhĩ, tỷ, thiệt, thân, ý xứ.

Cứ lần lượt như vậy, cho đến nếu do chân như này tạo ra quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề của Chư Phật thì do chân như này tạo ra trí nhất thiết trí.

Nếu do chân như này tạo ra trí nhất thiết trí thì do chân như này tạo ra cảnh giới hữu vi.

Nếu do chân như này tạo ra cảnh giới hữu vi thì do chân như này tạo ra cảnh giới vô vi.

Nếu do chân như này tạo ra cảnh giới vô vi thì do chân như này tạo ra tất cả pháp.

Nếu do chân như này tạo ra tất cả pháp thì do chân như này tạo ra tất cả hữu tình.

Nếu do chân như này tạo ra tất cả hữu tình thì do chân như này tạo ra tất cả Đại Bồ Tát.

Như vậy, này Thiện Hiện! Hoặc là chân như của Như Lai, chân như của Độc Giác, chân như của Thanh Văn, chân như của tất cả Hiền Thánh, chân như của tất cả các sắc, chân như của các pháp, chân như của hữu tình, chân như của tất cả Đại Bồ Tát, chân như ấy như thật, đều không sai khác. Do không khác nên gọi là chân như.

Đối với chân như đây, các Đại Bồ Tát tu học viên mãn, chứng đắc quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề nên gọi là Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác.

Vì vậy, này Thiện Hiện! Ông nên biết, chúng Đại Bồ Tát tức là Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác, vì tất cả hữu tình đều lấy chân như làm định lượng vậy.

Vì vậy, này Thiện Hiện! Các Đại Bồ Tát cần nên học chân như bát nhã Ba la mật đa sâu xa này. Nếu các Đại Bồ Tát ấy học chân như bát nhã Ba la mật đa sâu xa thì có thể học chân như tất cả pháp.

Nếu có thể học được chân như tất cả pháp thì có thể viên mãn chân như của tất cả pháp. Nếu có thể viên mãn chân như của tất cả pháp, thì đối với chân như của tất cả pháp được tự tại.

Nếu đối với chân như của tất cả pháp được tự tại, thì có thể khéo biết căn tánh hơn kém của tất cả hữu tình. Nếu có thể khéo biết căn tánh hơn kém của tất cả hữu tình, thì có thể xét biết rõ một cách đúng đắn sai khác của tất cả hữu tình.

Nếu có thể xét biết rõ một cách đúng đắn sai khác của tất cả hữu tình, thì biết rõ sự tạo nghiệp và thọ quả báo của tất cả hữu tình. Nếu biết tất cả sự tạo nghiệp và thọ quả báo của hữu tình, thì viên mãn nguyện và trí. Nếu viên mãn nguyện và trí, thì có thể tịnh tu Diệu trí trong ba đời.

Nếu có thể tịnh tu Diệu trí trong ba đời, thì có thể viên mãn trí nhất thiết trí. Nếu có thể viên mãn trí nhất thiết trí, thì có thể hành hạnh Bồ Tát không điên đảo. Nếu có thể hành hạnh Bồ Tát không điên đảo, thì có thể thành thục hữu tình.

Nếu có thể thành thục hữu tình, thì có thể trang nghiêm thanh tịnh Cõi Phật. Nếu có thể trang nghiêm thanh tịnh Cõi Phật, thì có thể chứng đắc quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề đã mong cầu. Nếu có thể chứng đắc quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề đã mong cầu, thì có thể chuyển bánh xe diệu pháp như thật.

Nếu có thể chuyển bánh xe diệu pháp như thật, thì có thể an trụ chúng sanh vào đạo ba thừa một cách chắc chắn. Nếu có thể an trụ chúng sanh vào đạo ba thừa một cách chắc chắn, thì mới có thể dẫn dắt chúng sanh vào Cõi Vô Dư Y bát Niết Bàn.

Như vậy, này Thiện Hiện! Vì thấy tất cả công đức tự lợi, lợi tha như vậy, nên các Đại Bồ Tát mới phát tâm quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề, nỗ lực dõng mãnh không thối chuyển để hành bát nhã Ba la mật đa sâu xa.

Cụ thọ Thiện Hiện bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Nếu Đại Bồ Tát muốn làm lợi ích cho các hữu tình, có thể phát tâm quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề, tu hành bát nhã Ba la mật đa sâu xa này đúng như pháp, thì được thế gian, Trời, Người, A tu la v.v… đều lễ kính.

Phật dạy: Này Thiện Hiện! Đúng vậy! Đúng vậy! Đúng như lời ông đã nói. Nếu các Đại Bồ Tát vì muốn làm lợi ích cho các hữu tình, có thể phát tâm quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề, tu hành đúng như pháp bát nhã Ba la mật đa sâu xa này, thì được thế gian, Trời, Người, A tu la v.v… đều cung kính, cúng dường.

Bấy giờ, Thiện Hiện bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Nếu các Đại Bồ Tát khắp vì tất cả hữu tình làm những việc lợi ích, có thể phát tâm quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề thì được bao nhiêu phước?

Phật dạy: Này Thiện Hiện! Các Đại Bồ Tát này được phước vô lượng, không thể tính đếm hay thí dụ được.

Thiện Hiện nên biết! Giả sử tất cả hữu tình đầy khắp trong tam thiên đại thiên Thế Giới Phật, đều hướng đến địa vị Thanh Văn, Độc Giác.

Ý ông thế nào?

Các hữu tình này phước đức có nhiều không?

Thiện Hiện thưa: Bạch Thế Tôn! Rất nhiều. Họ được phước vô lượng, vô biên.

Phật dạy: Này Thiện Hiện! Phước đức của họ đạt được so với phước đức của một vị Bồ Tát đạt được do phát tâm quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề vì muốn làm lợi ích cho các hữu tình, mà ông đã hỏi thì trăm phần không bằng một, ngàn phần không bằng một, cho đến trăm ngàn, triệu ức phần cũng không bằng một.

Vì sao?

Vì hàng Thanh Văn, Độc Giác đều nương vào các Đại Bồ Tát mà có, chẳng phải Đại Bồ Tát nương Thanh Văn, Độc Giác mà có.

Lại nữa, này Thiện Hiện! Hãy tạm gác lại việc phước đức đạt được của tất cả hữu tình trong tam thiên đại thiên Thế Giới do hướng đến Bậc Thanh Văn, Độc Giác, giả sử tất cả hữu tình đầy trong tam thiên đại thiên Thế Giới đều trụ Tịnh quán địa.

Ý ông thế nào?

Các hữu tình này phước đức có nhiều không?

Thiện Hiện thưa: Bạch Thế Tôn! Rất nhiều. Họ được phước vô lượng, vô biên.

Phật dạy: Này Thiện Hiện! Phước đức của họ đạt được so với phước đức của một Đại Bồ Tát đạt được do phát tâm quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề vì muốn làm lợi ích cho các hữu tình, theo lời ông hỏi thì trăm phần không bằng một, ngàn phần không bằng một, cho đến cũng trăm ngàn, triệu ức phần không bằng một.

Vì sao?

Vì hàng Thanh Văn, Độc Giác đều nương vào các Đại Bồ Tát mà có, chẳng phải Đại Bồ Tát nương Thanh Văn, Độc Giác mà có.

Lại nữa, này Thiện Hiện! Hãy tạm gác việc phước đức đạt được của tất cả hữu tình trong tam thiên đại thiên Thế Giới đều trụ Tịnh Quán Địa, giả sử tất cả hữu tình đầy trong tam thiên đại thiên Thế Giới đều trụ Chủng Tánh Địa, hoặc Đệ Bát Địa, Cụ Kiến Địa, Bạc Địa, Ly Dục Địa, Dĩ Biện Địa, Độc Giác Địa.

Ý ông thế nào?

Các hữu tình này phước đức có nhiều không?

Thiện Hiện thưa: Bạch Thế Tôn! Rất nhiều. Họ được phước vô lượng, vô biên.

Phật dạy: Này Thiện Hiện! Phước đức của họ so với phước đức của một Đại Bồ Tát đạt được do phát tâm quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề vì muốn làm lợi ích cho các hữu tình, theo lời ông hỏi thì trăm phần không bằng một, ngàn phần không bằng một, cho đến trăm ngàn, triệu ức phần không bằng một.

Vì sao?

Vì hàng Thanh Văn, Độc Giác đều nương vào các Đại Bồ Tát mà có, chẳng phải Đại Bồ Tát nương Thanh Văn, Độc Giác mà có.

Lại nữa, này Thiện Hiện! Giả sử tất cả hữu tình đầy khắp trong tam thiên đại thiên Thế Giới Phật, đều phát tâm quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề, vì muốn làm lợi ích cho các hữu tình. Phước đức của chúng Đại Bồ Tát này đạt được so với phước đức của một vị Đại Bồ Tát trụ vào Chánh tánh ly sanh của Bồ Tát thì trăm phần không bằng một, ngàn phần không bằng một, cho đến trăm ngàn, triệu ức phần không bằng một.

Lại nữa, này Thiện Hiện! Giả sử tất cả hữu tình đầy khắp trong tam thiên đại thiên Thế Giới Phật, đều trụ chánh tánh ly sanh của Bồ Tát. Phước đức của chúng Đại Bồ Tát này đạt được so với phước đức của một Đại Bồ Tát do hướng đến bồ đề thì trăm phần không bằng một, ngàn phần không bằng một, cho đến trăm ngàn, triệu ức phần không bằng một.

Lại nữa, này Thiện Hiện! Giả sử tất cả hữu tình đầy khắp trong tam thiên đại thiên Thế Giới Phật, đều hướng đến Bồ Đề. Phước đức của chúng Đại Bồ Tát này đạt được so với phước đức của một Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác thì trăm phần không bằng một, ngàn phần không bằng một, cho đến trăm ngàn, triệu ức phần không bằng một.

Cụ thọ Thiện Hiện bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Các Đại Bồ Tát mới phát tâm quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề phải tư duy pháp gì?

Phật dạy: Này Thiện Hiện! Đại Bồ Tát này thường chánh tư duy về trí nhất thiết tướng.

Cụ thọ Thiện Hiện bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Trí nhất thiết tướng lấy gì làm tánh?

Duyên vào đâu?

Tăng thượng gì?

Hành tướng gì?

Có tướng gì?

Phật dạy: Này Thiện Hiện! Trí nhất thiết tướng lấy vô tánh làm tánh, không tướng, không nhân, không chỗ cảnh giác, không sanh, không hiện.

Lại nữa, câu hỏi của ông về trí nhất thiết tướng duyên vào đâu, tăng thượng gì, hành tướng gì, có tướng gì?

Thiện Hiện nên biết! Trí nhất thiết tướng lấy vô tánh làm chỗ duyên, lấy chánh niệm làm tăng thượng, lấy vắng lặng làm hành tướng, lấy vô tướng làm tướng.

Cụ thọ Thiện Hiện bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Chỉ riêng trí nhất thiết tướng lấy vô tánh làm tánh, hay là sắc, thọ, tưởng, hành, thức cũng lấy vô tánh làm tánh?

Nói rộng cho đến quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề của Chư Phật cũng lấy vô tánh làm tánh, hay cảnh giới hữu vi và cảnh giới vô vi cũng lấy vô tánh làm tánh?

Phật dạy: Này Thiện Hiện! Chẳng những trí nhất thiết tướng lấy vô tánh làm tánh, mà sắc, thọ, tưởng, hành, thức cũng lấy vô tánh làm tánh. Cho đến cảnh giới hữu vi và cảnh giới vô vi cũng lấy vô tánh làm tánh.

Cụ thọ Thiện Hiện bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Vì lý do nào mà trí nhất thiết tướng lấy vô tánh làm tánh?

Sắc, thọ, tưởng, hành, thức cũng lấy vô tánh làm tánh, cho đến cảnh giới hữu vi và cảnh giới vô vi cũng lấy vô tánh làm tánh?

Phật dạy: Này Thiện Hiện! Do trí nhất thiết tướng không có tự tánh, pháp nào không có tự tánh thì pháp ấy lấy vô tánh làm tánh. Sắc, thọ, tưởng, hành, thức cho đến cảnh giới hữu vi và cảnh giới vô vi cũng không có tự tánh. Pháp nào không có tự tánh thì pháp ấy lấy vô tánh làm tánh.

Cụ thọ Thiện Hiện bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Vì lý do nào trí nhất thiết tướng không có tự tánh.

Sắc, thọ, tưởng, hành, thức cho đến cảnh giới hữu vi và cảnh giới vô vi cũng không có tự tánh?

Phật dạy: Này Thiện Hiện! Do trí nhất thiết tướng không có tự tánh hòa hợp. Nếu pháp không có tự tánh hòa hợp, thì pháp ấy lấy vô tánh làm tánh. Sắc, thọ, tưởng, hành, thức cho đến cảnh giới hữu vi và cảnh giới vô vi cũng không có tự tánh hòa hợp. Nếu pháp không có tự tánh hòa hợp, thì pháp ấy lấy vô tánh làm tánh. Vì lý do này nên các Đại Bồ Tát biết tất cả pháp đều lấy vô tánh làm tự tánh.

Lại nữa, này Thiện Hiện! Tất cả pháp đều lấy không, vô tướng, vô nguyện làm tự tánh. Vì lý do này nên các Đại Bồ Tát biết tất cả pháp đều lấy vô tánh làm tự tánh.

Lại nữa, này Thiện Hiện! Tất cả pháp đều lấy chân như làm tự tánh, nói rộng cho đến lấy cảnh giới bất tư nghì làm tự tánh. Vì lý do này nên các Đại Bồ Tát biết tất cả pháp đều lấy vô tánh làm tự tánh.

Cụ thọ Thiện Hiện bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Nếu tất cả pháp ấy đều vô tánh thì các Đại Bồ Tát mới phát tâm quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề, được thành tựu những phương tiện thiện xảo nào mà có thể hành bố thí cho đến bát nhã Ba la mật đa thành thục hữu tình, trang nghiêm thanh tịnh Cõi Phật?

Nói rộng cho đến thành tựu những phương tiện thiện xảo nào mà có thể thực hành trí nhất thiết trí, thành thục hữu tình, trang nghiêm thanh tịnh Cõi Phật?

Phật dạy: Này Thiện Hiện! Đại Bồ Tát này được thành tựu phương tiện thiện xảo vi diệu, mặc dù biết tất cả pháp đều lấy vô tánh làm tự tánh, nhưng vẫn tinh tấn thành thục hữu tình, trang nghiêm thanh tịnh Cõi Phật. Tuy tinh tấn thành thục hữu tình, trang nghiêm thanh tịnh Cõi Phật, nhưng vẫn thông suốt tất cả hữu tình, các Cõi Phật và đều lấy vô tánh làm tự tánh.

Thiện Hiện nên biết! Đại Bồ Tát này mặc dù hành bố thí cho đến bát nhã Ba la mật đa, học đạo bồ đề, nhưng vẫn biết được bố thí cho đến bát nhã Ba la mật đa, đạo bồ đề này đều lấy vô tánh làm tự tánh.

Nói rộng cho đến tuy hành trí nhất thiết trí, học đạo bồ đề, nhưng vẫn biết trí nhất thiết trí và đạo bồ đề đều lấy vô tánh làm tự tánh.

Thiện Hiện nên biết! Đại Bồ Tát này tu sáu độ đạt đến bờ giác, học đạo bồ đề như vậy, nói rộng cho đến tu hành trí nhất thiết trí, học đạo bồ đề như vậy, nhưng nếu chưa thành tựu mười lực Như Lai, bốn điều không sợ, bốn sự hiểu biết thông suốt, đại từ, đại bi, đại hỷ, đại xả, mười tám Pháp Phật bất cộng, pháp không quên mất, tánh luôn luôn xả, trí nhất thiết, trí đạo tướng, trí nhất thiết tướng và vô lượng, vô biên các pháp khác của Phật, thì gọi là học đạo bồ đề chưa viên mãn.

Nếu Đại Bồ Tát học đạo này đã được viên mãn, thì cũng viên mãn Ba la mật đa. Vì pháp Ba la mật đa viên mãn, nên trong một sát na tương ưng bát  nhã liền có thể chứng đắc trí nhất thiết tướng.

***

Tổng hợp