Phật Thuyết Kinh đại Phương Quảng Phật Hoa Nghiêm - Phẩm Mười Bảy - Phẩm Sơ Phát Tâm Công đức - Phần Hai

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư Thật Xoa Nan Đà, Đời Đường

PHẬT THUYẾT

KINH ĐẠI PHƯƠNG

QUẢNG PHẬT HOA NGHIÊM

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư

Thật Xoa Nan Đà, Đời Đường  

PHẨM MƯỜI BẢY

PHẨM SƠ PHÁT TÂM CÔNG ĐỨC  

PHẦN HAI  

Muốn đều khiến biết rõ căn tánh vô lượng chúng sanh, muồn đều khiến biết Pháp Tam Thế bình đẳng, muốn đều khiến quan sát Niết Bàn Giới, muốn tăng trưởng thiện căn thanh tịnh của mình, thừa oai lực của Phật mà nói kệ rằng:

Vì lợi thế gian phát đại tâm

Tâm đó khắp cùng cả mười phương

Chúng sanh, Quốc Độ Pháp Tam Thế

Phật và Bồ Tát biển tối thắng.

Rốt ráo hư không khắp pháp giới

Chỗ có tất cả những thế gian

Như các Phật Pháp đều qua đến

Phát tâm như vậy không thối chuyển.

Từ niệm chúng sanh không tạm bỏ

Lìa những não hại khắp nhiêu ích

Quang minh chiếu thế làm sở quy

Thập lực hộ niệm khó nghĩ bàn.

Thập phương Quốc Độ đều đến vào

Tất cả hình sắc đều thị hiện

Như Phật phước trí rộng vô biên

Tùy thuận tu nhân không chấp trước.

Có cõi ngửa, hoặc nghiêng, hoặc úp

Thô diệu rộng lớn vô lượng thứ

Bồ Tát một khi phát đại tâm

Ðều qua đến được không chướng ngại.

Bồ Tát thắng hạnh bất khả thuyết

Ðều siêng tu tập vô sở trụ

Thấy tất cả Phật lòng mến thích

Khắp vào biển pháp sâu của Phật.

Thương xót ngũ thú các quần sanh

Khiến trừ cấu uế khắp thanh tịnh

Nối thạnh Phật chủng chẳng đoạn tuyệt

Dẹp dứt cung ma không có thừa.

Ðã trụ Như Lai bình đẳng tánh

Khéo tu vi diệu phương tiện đạo

Nơi Phật cảnh giới sanh tín tâm

Ðược Phật quán đảnh tâm không trước.

Nhớ nghĩ báo ân cho Đức Phật

Lòng như kim cương chẳng bị ngăn

Có thể chiếu rõ công hạnh Phật

Tự nhiên tu tập hạnh bồ đề.

Các loài sai biệt vô lượng tưởng

Nghiệp quả và tâm cũng chẳng một

Nhẫn đến căn tánh các loại khác

Một khi phát tâm đều thấy rõ.

Tâm đó rộng lớn khắp pháp giới

Vô y, vô biến, như hư không

Xu hướng Phật trí, không sở thủ

Rõ chắc thiệt tế lìa phân biệt.

Biết tâm chúng sanh không sanh tưởng

Rõ thấu các pháp không pháp tưởng

Dầu khắp phân biệt mà vô biệt

Ức na do cõi đều qua đến.

Vô lượng Chư Phật Diệu Pháp Tạng

Tùy thuận quan sát đều vào được

Căn hạnh chúng sanh đều biết cả

Ðến chỗ như vậy là như Phật.

Nguyện lớn thanh tịnh hằng tương ưng

Thích cúng dường Phật không thối chuyển

Trời người thấy đó không nhàm chán

Thường được Chư Phật chỗ hộ niệm.

Tâm đó thanh tịnh vô sở y

Dầu quán thâm pháp mà chẳng chấp

Tư duy như vậy vô lượng kiếp

Ở trong Tam Thế không sở trước.

Tâm đó kiên cố khó chế ngăn

Ðến Phật Bồ Đề không chướng ngại

Chí cầu diệu đạo trừ mê hoặc

Ði khắp pháp giới chẳng khổ nhọc.

Biết pháp ngữ ngôn đều tịch diệt

Chỉ vào chân như tuyệt dị giải

Chư Phật cảnh giới đều thuận quán

Ðạt nơi Tam Thế tâm vô ngại.

Bồ Tát mới phát tâm rộng lớn

Có thể qua khắp mười phương cõi

Pháp môn vô lượng bất khả thuyết

Trí quang chiếu khắp đều sáng tỏ.

Ðại bi rộng độ rất không sánh

Từ tâm cùng khắp đồng hư không

Mà với chúng sanh chẳng phân biệt

thanh tịnh như vậy đi thế gian.

Thập Phương chúng sanh đều an ủy

Tất cả chỗ làm đều chân thật

Hằng dùng tịnh tâm lời chẳng khác

Thường được Chư Phật đồng gia hộ.

Quá khứ chỗ có đều ghi nhớ

Vị lai tất cả đều phân biệt

Thập Phương Thế Giới khắp vào trong

Ðể độ chúng sanh khiến ra khỏi.

Bồ Tát đầy đủ diệu trí quang

Khéo rõ nhân duyên không có nghi

Tất cả mê hoặc đều dứt trừ

Như vậy mà đi nơi pháp giới.

Ma Vương cung điện đều dẹp phá

chúng sanh màn lòa đều trừ dứt

Lìa những phân biệt tâm chẳng động

Khéo rõ cảnh giới của Như Lai.

Lưới nghi Tam Thế đều đã trừ

Ðối với Như Lai sanh tịnh tín

Do tin được thành trí bất động

Do trí thanh tịnh hiểu chân thiệt.

Vì khiến chúng sanh được xuất ly

Tận thời vị lai khắp lợi ích

Mãi mãi cần khổ tâm chẳng nhàm

Nhẫn đến địa ngục cũng an thọ.

Phước trí vô lượng đều đầy đủ

Chúng sanh căn dục đều rõ biết

Và những nghiệp hạnh đều biết cả

Theo sở thích họ vì thuyết pháp.

Rõ biết tất cả không vô ngã

Từ niệm chúng sanh thường không bỏ

Dùng một đại bi vi diệu âm

Vào khắp thế gian mà diễn thuyết.

Phóng đại quang minh các mầu sắc

Chiếu khắp chúng sanh trừ đen tối

Trong quang Bồ Tát ngồi Liên Hoa

Vì chúng xiển dương pháp thanh tịnh.

Nơi đầu một lông hiện các cõi

Chư Đại Bồ Tát đều sung mãn

Chúng hội trí huệ sai khác cả

Ðều rõ biết được tâm chúng sanh.

Thập Phương Thế Giới bất khả thuyết

Một niệm đi khắp hết tất cả

Lợi ích chúng sanh cúng dường Phật

Nơi chỗ Chư Phật hỏi thâm nghĩa.

Nơi chư Như Lai tưởng là cha

Vì lợi chúng sanh tu giác hạnh

Trí huệ thiện xảo thông Pháp Tạng

Vào nơi thâm trí không sở trước.

Tùy thuận tư duy nói pháp giới

Trải vô lượng kiếp chẳng cùng tận

Trí dầu khéo vào không xứ sở

Không có mỏi nhàm không sở trước.

Sanh trong nhà Tam Thế Chư Phật

Chứng được Như Lai Diệu Pháp Thân

Khắp vì quần sanh hiện các sắc

Ví như thuật gia làm tất cả.

Hoặc hiện mới tu hạnh thù thắng

Hoặc hiện sơ sanh và xuất gia

Hoặc hiện dưới cây thành bồ đề

Hoặc vì chúng sanh hiện nhập diệt.

Bồ Tát trụ nơi pháp hi hữu

Là Phật cảnh chẳng phải nhị thừa

Thân ngữ ý tưởng đều đã trừ

Các thứ tùy nghi đều hiện được.

Bồ Tát chỗ được các Phật Pháp

Chúng sanh tư duy phát cuồng loạn

Trí nhập thiệt tế tâm vô ngại

Khắp hiện Như Lai sức tự tại.

Ðây ở thế gian không sánh bằng

Huống là lại thêm hạnh thù thắng

Dầu chưa đầy đủ nhất thiết trí

Ðã được Như Lai tự tại lực.

Ðã trụ nhất thừa đạo rốt ráo

Sâu vào pháp vi diệu tối thượng

Khéo biết chúng sanh thời, phi thời

Vì lợi ích nên hiện thần thông.

Phân thân đầy khắp tất cả cõi

Phóng tịnh quang minh trừ đời tối

Ví như Long Vương khởi Đại Vân

Khắp tuôn mưa mầu đều đầy thấm.

Quan sát chúng sanh như ảo mộng

Do nghiệp lực nên thường lưu chuyển

Ðại bi xót thương đều cứu vớt

Vì nói vô vi tịnh pháp tánh.

Phật lực vô lượng đây cũng vậy

Ví như hư không vô lượng biên

Vì khiến chúng sanh được giải thoát

Ức kiếp siêng tu không mỏi nhọc.

Quan sát tư duy diệu công đức

Khéo tự tại hạnh đệ nhất vô thượng

Nơi các thắng hạnh luôn chẳng bỏ

Chuyên niệm sanh thành nhất thiết trí.

Một thân thị hiện vô lượng thân

Tất cả Thế Giới đều đầy khắp

Tâm đó thanh tịnh vô phân biệt

Một niệm khó nghĩ, sức như vậy.

Nơi các thế gian chẳng phân biệt

Nơi tất cả pháp không vọng tưởng

Quán sâu các pháp mà chẳng lấy

Hằng cứu chúng sanh không sở độ.

Tất cả thế gian chỉ là tưởng

Ở trong các thứ đều sai khác

Biết cảnh giới tưởng hiểm và sâu

Vì hiện thần thông để độ thoát.

Ví như thuật gia sức tự tại

Bồ Tát thần biến cũng như vậy

Thân khắp pháp giới và hư không

Tùy tâm chúng sanh đều được thấy.

Năng sở phân biệt lìa cả hai

Tạp nhiễm thanh tịnh không sở thú

Hoặc phược hoặc giải trí đều quên

Chỉ nguyện khắp ban vui quần chúng.

Tất cả thế gian chỉ tưởng lực

Dùng trí mà vào tâm vô úy

Tư duy các pháp cũng như vậy

Suy cầu tam thế bất khả đắc.

Hay vào quá khứ trọn thời trước

Hay vào vị lai trọn thời sau

Hay vào hiện tại tất cả chỗ

Thường siêng quan sát không chỗ có.

Tùy thuận niết bàn pháp tịch diệt

Trụ nơi vô tránh vô sở y

Tâm như thiệt tế không gì sánh

Chuyên hướng bồ đề trọn chẳng thối.

Tự tại những thắng hạnh không thối khiếp

An trụ bồ đề chẳng động lay

Phật và Bồ Tát cùng thế gian

Cùng tận pháp giới đều sáng tỏ.

Muốn được tối thắng đạo đệ nhất

Là vua giải thoát nhất thiết trí

Nên phải mau phát bồ đề tâm

Hết hẳn hữu lậu lợi quần sanh.

Xu hướng bồ đề tâm thanh tịnh

Công đức rộng lớn bất khả thuyết

Vì lợi quần sanh nên khen thuật

Phật tử các Ngài nên nghe kỹ.

Vô lượng Thế Giới đều làm bụi

Trong mỗi hạt bụi vô lượng cõi

Mỗi cõi Chư Phật đều vô lượng

Ðều hay thấy rõ không sở thủ.

Khéo biết chúng sanh không sanh tưởng

Khéo biết ngữ ngôn không ngữ tưởng

Nơi các Thế Giới tâm vô ngại

Ðều khéo biết rõ không sở trước.

Tâm đó rộng lớn như hư không

Việc trong tam thế đều rõ suốt

Tất cả nghi hoặc đều dứt trừ

Chánh quán Phật Pháp không sở thủ.

Mười phương vô lượng các Quốc Độ

Một niệm qua đến lòng vô trước

Liễu đạt thế gian những pháp khổ

Ðều trụ vô sanh chân thiệt tế.

Vô lượng nan tư chỗ Chư Phật

Ðều đến hội đó để lễ Phật

Thường làm thượng thủ hỏi Như Lai

Bồ Tát thật hành những nguyện hạnh.

Tâm thường nhớ đến Phật mười phương

Mà không sở y không sở thủ

Hằng khuyên chúng sanh trồng thiện căn

Trang nghiêm Quốc Độ khiến thanh tịnh.

Tất cả chúng sanh trong ba cõi

Dùng vô ngại nhãn đều quan sát

Bao nhiêu tập tánh những căn giải

Vô lượng vô biên đều thấy rõ.

Chúng sanh sở thích đều rõ biết

Như vậy tùy nghi vì thuyết pháp

Nơi những nhiễm tịnh đều thông đạt

Khiến kia vô số những tam muội

Bồ Tát một niệm đều vào được

Trong đó tưởng trí và sở duyên

Ðều khéo biết rõ được tự tại.

Bồ Tát được trí rộng lớn này

Mau đến bồ đề không sở ngại

Vì muốn lợi ích các quần sanh

Mọi nơi tuyên dương đại nhân pháp.

Khéo biết thế gian kiếp dài ngắn

Một tháng nửa tháng và ngày đêm

Quốc Độ riêng biệt tánh bình đẳng

Thường siêng quan sát chẳng phóng dật.

Ðến khắp mười phương các Thế Giới

Mà nơi phương xứ không sở thủ

Nghiêm tịnh Quốc Độ đều không thừa

Mà chẳng phân biệt là nghiêm tịnh.

Chúng sanh thị xứ hoặc phi xứ

Và đến những nghiệp hoặc báo khác

Tùy thuận tư duy vào Phật lực

Nơi đây tất cả đều rõ biết.

Tất cả thế gian những căn tánh

Những thứ nghiệp hạnh vào ba cõi

Lợi căn và trung cùng hạ căn

Tất cả như vậy đều quan sát.

Tịnh cùng bất tịnh những tri giải

Thắng, liệt và trung đều thấy rõ

Công hạnh chỗ đến của chúng sanh

Ba cõi tương tục đều thuyết được.

Thiền định giải thoát các tam muội

Nhiễm tịnh nhân khởi đều chẳng đồng

Và cùng đời trước khổ vui khác

Tịnh tu Phật lực đều hay thấy.

Chúng sanh nghiệp hoặc nối các loài

Dứt các loài này được tịch diệt

Những pháp hữu lậu trọn chẳng sanh

Và tập chủng kia đều rõ biết.

Như Lai phiền não đều trừ hết

Ðại trí quang minh chiếu thế gian

Bồ Tát ở trong Phật thập lực

Dầu chưa chứng được cũng không nghi.

Bồ Tát ở trong một chân lông

Niệm khắp mười phương vô lượng cõi

Hoặc có tạp nhiễm hoặc thế gian

Các thứ nghiệp hạnh đều rõ biết.

Trong một vi trần vô lượng cõi

Vô lượng Chư Phật và Phật Tử

Các cõi riêng khác không tạp loạn

Như một, tất cả đều thấy rõ.

Nơi một chân lông thấy mười phương

Hết hư không giới các thế gian

Chẳng có một nơi không có Phật

Cõi Phật như vậy đều thanh tịnh.

Ở trong chân lông thấy Cõi Phật

Lại thấy tất cả các chúng sanh

Tam thế sáu loài đều chẳng đồng

Ngày, đêm, giờ, tháng có phược giải.

Ðại trí như vậy các Bồ Tát

Chuyên tâm xu hướng ngôi Pháp Vương

Nơi cảnh Phật trụ thuận tư duy

Mà được vô biên đại hoan hỷ.

Bồ Tát phân thân vô lượng ức

Cúng dường tất cả Chư Như Lai

Thần Thông biến hiện thắng vô tỉ

Chỗ Phật sở hành đều trụ được.

Với vô lượng Phật đều mến khen

Bao nhiêu Pháp Tạng đều say nếm

Thấy Phật nghe pháp siêng tu hành

Như uống cam lộ lòng vui đẹp.

Ðã được Như Lai thắng tam muội

Khéo vào các pháp trí tăng trưởng

Tín tâm bất động như Tu Di

Làm tạng công đức cho quần sanh.

Từ tâm rộng lớn khắp chúng sanh.

Ðều nguyện mau thành nhất thiết trí

Mà luôn vô trước, không sở y

Lìa các phiền não được tự tại.

Trí rộng lớn thương xót chúng sanh

Nhiếp khắp tất cả đồng với mình

Biết không, vô tướng, không chân thật

Mà lòng tu hành không lười trễ.

Bồ Tát phát tâm lượng công đức

Ức kiếp ca ngợi không hết được

Vì xuất sanh các Đức Như Lai

Và quả Thanh Văn quả Ðộc Giác.

Mười phương Quốc Độ các chúng sanh

Ban cho an vui vô lượng kiếp

Khuyên trì ngũ giới và thập thiện

Tứ thiền, tứ tâm, các định xứ.

Lại trọn nhiều kiếp ban an vui

Khiến dứt phiền não thành La Hán

Những phước đức đó dầu vô lượng

Nhưng chẳng bằng công đức phát tâm.

Lại dạy ức chúng thành Duyên Giác

Ðược hạnh vô tránh đạo vi diệu

Ðem đó sánh với Bồ Đề tâm

Toán số thí dụ không bằng được.

Một niệm qua được trần số cõi

Như vậy đi mãi vô lượng kiếp

Số những cõi đó còn tính được

Công đức phát tâm chẳng thể biết.

Quá khứ, vị lai và hiện tại

Bao nhiêu kiếp số vô lượng biên

Những kiếp số này còn biết được

Công đức phát tâm chẳng thể lường.

Do tâm bồ đề khắp mười phương

Bao nhiêu phân biệt đều biết cả

Một niệm tam thế đều thấu tỏ

Vì lợi ích vô lượng chúng sanh.

Thập phương Thế Giới những chúng sanh

Ý muốn, tri giải và phương tiện

Ðến hư không giới đều lường được

Công đức phát tâm khó lường biết.

Bồ Tát chí nguyện khắp mười phương

Từ tâm lợi khắp các quần sanh

Ðều khiến tu hành Phật công đức

Thế nên sức đó không ngằn mé.

Chúng sanh muốn, hiểu, lòng sở thích

Căn tánh, phương tiện, hạnh riêng biệt

Nơi trong một niệm đều rõ biết

Nhất thiết trí trí tâm đồng đẳng.

Tất cả chúng sanh các hoặc nghiệp

Ba cõi tương tục không tạm dứt

Những ngằn mé này còn biết được

Công đức phát tâm khó nghĩ bàn.

Phát tâm hay lìa nghiệp phiền não

Cúng dường tất cả chư Như Lai

Nghiệp hoặc đã lìa tương tục dứt

Khắp trong bình đẳng đời được giải thoát.

Một niệm cúng dường vô biên Phật

Cũng cúng vô số các chúng sanh

Ðều dùng hương hoa và tràng đẹp

Tràng phan lọng báu y phục tốt.

Thức ngon tòa báu chỗ kinh hành

Các thứ cung điện đều nghiêm tốt

Tỳ Lô Giá Na Diệu Bửu Châu

Như Ý Ma Ni phát sáng chói,

Như vậy niệm niệm đem cúng dường

Trọn vô lượng kiếp bất khả thuyết

Người đó phước tụ dầu lại nhiều

Chẳng bằng phát tâm công đức lớn.

Ðã nói bao nhiêu những ví dụ

Không có bằng được bồ đề tâm

Bởi vì tam thế chư Như Lai

Ðều từ phát tâm này mà có.

Phát tâm vô ngại không chừng ngằn

Muốn cầu lượng đó không thể được

Nhất thiết trí trí nguyện tất thành

Bao nhiêu chúng sanh đều độ trọn.

Phát tâm rộng lớn đồng hư không

Sanh những công đức đồng pháp giới

Công hạnh phổ biến không khác: như

Trọn lìa chấp trước bình đẳng: Phật.

Tất cả pháp môn đều vào cả

Tất cả Quốc Độ đều qua được

Tất cả trí cảnh đều thông đạt

Tất cả công đức đều thành tựu.

Tất cả năng xả luôn tương tục

Tịnh các giới phẩm không sở trước

Ðầy đủ vô thượng công đức lớn

thường siêng tinh tấn bất thối chuyển.

Vào thâm thiền định thường tư duy

Trí huệ rộng lớn đồng tương ưng

Ðây là bậc Bồ Tát tối thắng

Xuất sanh tất cả đạo Phổ Hiền.

Tam Thế tất cả chư Như Lai

Ðều dùng tam muội Đà La Ni

Thần thông biến hóa đồng trang nghiêm.

Mười phương chúng sanh vô biên lượng

Thế Giới hư không cũng như vậy

Phát tâm vô lượng hơn số kia

Do đây hay sanh tất cả Phật.

Bồ Đề tâm là gốc thập lực

Cũng là gốc tứ biện vô úy

Và mười tám Phật Pháp bất cộng

Tất cả đều từ phát tâm được.

Chư Phật thân sắc tướng đoan nghiêm

Nhẫn đến diệu pháp thân bình đẳng

Trí huệ vô trước đáng cúng dường

Ðều do phát tâm mà được có.

Tất cả Ðộc Giác Thanh Văn thừa

Sắc giới Tứ Thiền Tam Muội lạc

Và Vô Sắc Giới tứ định xứ

Ðều do phát tâm làm cội gốc.

Tất cả Trời người tự tại vui

Nhẫn đến các loài các thứ vui

Tinh tấn, định, huệ, căn, lực thảy

Tất cả đều do sơ phát tâm.

Từ nhân phát khởi tâm rộng lớn

Thời hay tu hành Lục Độ hạnh

Khuyên các chúng sanh tự tại chánh hạnh

Ở trong tam giới thọ an vui.

Trụ Phật trí vô ngại thiệt nghĩa

Bao nhiêu diệu hạnh đều khai mở

Hay khiến vô lượng các chúng sanh

Ðều dứt hoặc nghiệp hướng Niết Bàn.

Trí huệ sáng chói như tịnh nhật

Các hạnh đầy đủ như Trăng tròn

Công đức luôn đầy như biển cả

Không nhơ không ngại đồng hư không.

Khắp phát vô biên nguyện công đức

Ðều ban vui tất cả chúng sanh

Tận thuở vị lai y nguyện hạnh

Thường siêng tu tập độ chúng sanh.

Vô lượng đại nguyện khó nghĩ bàn

Nguyện khiến chúng sanh đều thanh tịnh

Không, vô tướng, vô nguyện, vô y

Do vì nguyện lực đều hiển rõ.

Rõ pháp tự tánh như hư không

Tất cả tịch diệt đều bình đẳng

Pháp môn vô số bất khả thuyết

Vì chúng sanh nói không sở trước.

Thập Phương Thế Giới Chư Như Lai

Ðều đồng tán thán sơ phát tâm

Tâm này vô lượng đức trang nghiêm

Ðến được bờ kia đồng với Phật.

Như số chúng sanh ngần ấy kiếp

Nói công đức đó chẳng thể hết

Bởi ở nhà lớn của Như Lai

Các pháp thế gian không dụ được.

Muốn biết tất cả các Phật Pháp

Phải nên mau phát Bồ Đề tâm

Tâm này hơn hết trong công đức

Tất được Như Lai vô ngại trí.

Chúng sanh tâm hành đếm biết được

Quốc Độ vi trần cũng đếm được

Ngằn mé hư không có thể lường

Phát tâm công đức không lường được.

Xuất sanh Tam Thế tất cả Phật

Thành tựu thế gian tất cả vui

Tăng trưởng tất cả thắng công đức

Dứt hẳn tất cả các nghi hoặc.

Khai thị tất cả diệu cảnh giới

Trừ hết tất cả các chướng ngại

Thành tựu tất cả cõi thanh tịnh

Xuất sanh tất cả trí Như Lai.

Muốn thấy thập phương tất cả Phật

Muốn ban vô tận công đức tạng

Muốn diệt chúng sanh tất cả khổ

Phải nên mau phát bồ đề tâm.

***

Tổng hợp