Phật Thuyết Kinh Phá Cú Thí Dụ - Phẩm Hai Mươi Sáu - Phẩm Hiếu Hỷ - Thí Dụ Năm Mươi

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư Pháp Cự, Đời Tây Tấn

PHẬT THUYẾT

KINH PHÁP CÚ THÍ DỤ

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư

Pháp Cự, Đời Tây Tấn  

PHẨM HAI MƯƠI SÁU

PHẨM HIẾU HỶ  

THÍ DỤ NĂM MƯƠI  

Thuở xưa, Đức Phật trú tại Tinh Xá nước Xá Vệ. Lúc ấy, có bốn vị tân học Tỳ Kheo đưa nhau đến một gốc cây nại để Tọa Thiền hành đạo. Cây nại đang mùa nở hoa, sắc hoa tươi đẹp, hương hoa nồng nàn.

Nhân đó bốn vị Tỳ Kheo bàn với nhau về việc vạn vật trên đời, điều gì khả ái, hoan lạc hơn cả?

Một người nói: Vào tháng trọng xuân cỏ cây xanh tốt, hoa tươi khoe sắc, nếu được dạo chơi đây đó ngoài đồng nội thật là điều vui nhất.

Người thứ hai nói: Bà con hội họp, chén tạc chén thù, tai được nghe âm nhạc, mắt thưởng thức múa ca, đó mới là vui nhất.

Người thứ ba nói: Tiền của có thật nhiều, cần gì có nấy. Xe ngựa quần áo, đồ trang sức thật lộng lẫy hơn hẳn mọi người. Ra vào sang trọng khiến mọi người phải trố mắt nhìn. Đó mới thật là vui nhất.

Người thứ tư nói: Vợ đẹp, hầu non với lụa là gấm vóc, son phấn ngát hương khiến cho ta có thể mặc tình vui chơi. Đây mới là vui nhất.

Đức Phật biết bốn vị Tỳ Kheo này có thể độ được, chẳng qua thất niệm để tâm ý dong ruổi theo lục dục mà không xét đến lẽ vô thường.

Ngài bèn gọi bốn vị đó lại hỏi: Các ông ngồi dưới cội cây đang luận bàn chuyện gì?

Bốn vị ấy thành thật kể lại hết những điều đã bàn luận về thú vui.

Đức Phật bảo: Những điều các ông bàn luận toàn là con đường đưa đến lo sợ, oán thù, bại vong, không phải là pháp mãi mãi an ổn, tuyệt đối an vui. Các ông phải suy xét rằng vạn vật xuân thì tươi tốt, sang thu đông lại tàn tạ. Bà con sum vầy vui vẻ rồi phải chịu cảnh chia ly.

Tài sản xe ngựa là của chung năm nhà. Thê thiếp xinh đẹp là đầu mối yêu ghét. Kẻ phàm phu ở đời cứ luôn chuốc lấy tai họa nguy thân diệt tộc, nên lo sợ dẫy đầy.

Ba đường tám nạn, muôn mối khổ đau đều do đây mà ra. Vì vậy bậc Tỳ Kheo xả tục cầu đạo, chí hướng vô vi không tham danh lợi sẽ tự nhiên đạt đến Niết Bàn. Đây mới chính là chỗ tuyệt đối là an vui.

Bấy giờ Đức Thế Tôn liền nói kệ:

Ham vui sinh lo

Ham vui sinh sợ

Nếu không ham vui

Đâu còn lo và sợ.

Ham lạc sinh lo

Ham lạc sinh sợ

Nếu không ham lạc

Đâu còn sợ lo.

Tham dục sinh lo

Tham dục sinh sợ

Thoát không tham dục

Đâu còn sợ lo.

Người được không tham

Chí thành biết thẹn

Tu hành gần đạo

Được người kính yêu.

Tham dục không khởi

Nghĩ đúng mới nói

Tâm không tham ái

Cắt dòng sinh tử.

Đức Phật bảo bốn vị Tỳ Kheo: Thuở xưa, có một vị Vua tên là Phổ An. Ông kết bạn với bốn ông Vua nước lân cận. Một hôm ông mời bốn ông Vua bạn sang dự yến tiệc suốt một tháng, với đủ các món ăn uống ngon lạ, các trò giải trí vui vẻ không gì bằng.

Đến ngày chia tay, Vua Phổ An mới hỏi bốn ông Vua bạn rằng: Người ta sống trên đời cái gì là vui nhất?

Một ông đáp: Dạo chơi là vui nhất.

Ông thứ hai nói: Thân thuộc hôi họp, đàn ca xướng hát là vui nhất.

Ông thứ ba nói: Của cải thật nhiều, muốn gì thỏa nấy là vui nhất.

Ông cuối cùng nói: Ái dục được mặc tình thỏa mãn là điều vui nhất.

Vua Phổ An bảo: Những điều các ông nói là gốc của khổ não, là nguồn của lo sợ, vui trước sau khổ. Sầu bi muôn mối đều do đây mà ra. Chi bằng tịch tĩnh, vô cầu vô dục, đạm bạc thủ đạo là an vui nhất.

Bốn ông nghe xong vui mừng tin hiểu hết lời tán thán.

Đức Phật bảo bốn vị Tỳ Kheo: Vua Phổ An thuở đó chính là ta ngày nay, còn bốn vị Vua bạn là bốn người các ông. Thuở xưa ta đã vì các ông giảng rõ mà nay vẫn chưa thông hiểu.

Sinh tử mênh mang biết ngày nào mới chấm dứt!

Bốn vị Tỳ Kheo một lần nữa được nghe pháp nghĩa này, hổ thẹn ăn năn, tâm chợt khai ngộ, vọng tưởng chấm dứt, tham dục không còn, chứng quả A La Hán.

***

Tổng hợp