Phật Thuyết Kinh Pháp Cú Thí Dụ - Phẩm Hai Mươi Mốt - Phẩm Lão Mạo - Thí Dụ Bốn Mươi Ba

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư Pháp Cự, Đời Tây Tấn

PHẬT THUYẾT

KINH PHÁP CÚ THÍ DỤ

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư

Pháp Cự, Đời Tây Tấn  

PHẨM HAI MƯƠI MỐT

PHẨM LÃO MẠO  

THÍ DỤ BỐN MƯƠI BA  

Thuở xưa Đức Phật trú tại Tinh Xá nước Xá Vệ, vì hàng Trời người, Đế Vương thuyết pháp. Lúc ấy, có một thôn Bà La Môn gồm hơn năm trăm gia đình. Thôn ấy có năm trăm thiếu niên học pháp thuật Bà La Môn, tánh tình kiêu ngạo cống cao bất kính với các bậc Trưởng Lão.

Một hôm, năm trăm vị ấy bàn luận với nhau: Sa Môn Cù Đàm tự xưng là Phật, đủ tam minh trí tuệ, không ai dám luận biện.

Chúng ta thử mời ông luận nghị, cật vấn mọi điều xem sao?

Nói xong, họ bèn lo sắp xếp đầy đủ mọi chuyện, đi mời Đức Phật về làng. 

Đức Phật nhận lời, cùng các đệ tử đến thôn Bà La Môn. Sau khi đã an tọa, các Bà La Môn bèn dâng nước rửa tay, rồi thiết trai thỉnh Phật và đệ tử thọ dụng. Thọ trai xong họ lại mang nước đến cho Đức Phật và đại chúng rửa tay, mọi việc rất chu đáo.

Lúc ấy, có hai vợ chồng Bà La Môn già đang đi xin giữa thôn, Đức Phật biết ông Bà La Môn đó giàu có vô số, từng làm quan lớn.

Ngài bèn hỏi các Bà La Môn này: Các người có biết vị Bà La Môn lớn tuổi kia không?

Mọi người đều đáp: Có biết.

Đức Phật lại hỏi: Ông ta trước đây là người như thế nào?

Đáp: Ông ấy vốn là quan lớn, tài sản nhiều vô số.

Hỏi: Vậy sao ngày nay ông ta phải đi ăn xin?

Đáp: Do ông ăn xài hoang phí, không có độ lượng nên phải chịu nghèo.

Đức Phật bảo: Này các Bà La Môn, trên đời có bốn việc mà người ta khó mà làm theo. Nếu biết làm theo thì sẽ được phước, không bị nghèo cùng như vậy.

Bốn việc đó là gì?

1. Tuổi trẻ khỏe mạnh, cẩn thận chớ nên kiêu mạn.

2. Tuổi già siêng năng, không có tham dâm.

3. Có tiền bạc châu báu thường nghĩ bố thí.

4. Theo thầy học tập, biết nghe nhận lời chân chánh.

Vị Bà La Môn lớn tuổi không thực hành theo bốn việc trên. Đây gọi là biết xét đến lẽ thành bại, nên một mai phải chịu tán gia bại sản. Ví như con chim hộc già đứng canh giữa ao trống, không kiếm chác được chút gì.

Bấy giờ Đức Thế Tôn liền nói kệ:

Trẻ lười, kiêu mạn

Già chẳng bỏ dâm

Có của không thí

Lời Phật chẳng nghe

Có bốn điều ngăn

Ai có, họa đến

Than ôi! già đến

Theo đó tiều tụy.

Tuổi trẻ như ý

Đến già bị khinh

Không tu phạm hạnh

Của chẳng còn gì.

Già như chim hộc trắng

Canh giữ ao không

Đã không giới hạnh

Của cải: trắng tay.

Già khí lực suy

Nghĩ lại sao kịp.

Già như lá thu

Dơ rách hạnh tu

Mạng sống qua mau

Hối hận nào kịp.

Đức Phật lại bảo các Bà La Môn: Trên đời có bốn khoảng thời gian mà ta có thể hành đạo, có phước đắc độ, tránh khỏi các khổ.

Đó là bốn thời điểm nào?

1. Lúc trẻ có sức khỏe, oai thế.

2. Lúc giàu sang có tài sản.

3. Lúc gặp được Tam Bảo phước điền.

4. Lúc quán xét được lẽ vô thường của vạn vật.

Nếu vào bốn thời điểm trên, biết nỗ lực làm việc, tiến tu thì sẽ thành tựu mọi sở nguyện, chứng đắc đạo quả.

Bấy giờ Đức Thế Tôn lại nói kệ:

Ngày đêm mạng gần giảm

Nên tinh tấn kịp thời

Thế gian vô thường lắm

Đừng mê đọa tối tăm.

Hãy thắp sáng ý thức

Huấn luyện mình, cầu tuệ

Thanh tịnh, lìa trần cấu

Cầm đuốc soi đường mê.

Lúc Đức Phật đang nói, hào quang phóng ra chiếu khắp Trời Đất. 

Năm trăm vị Bà La Môn thiếu niên nhân đó tâm ý khai mở, lông tóc dựng đứng, cùng nhau đảnh lễ dưới chân Phật, bạch: Chúng con xin quy mạng với Đức Thế Tôn, xin hãy nhận chúng con làm đệ tử.

Đức Phật bảo: Lành thay! Hãy lại đây các Tỳ Kheo. Các vị ấy liền trở thành Sa Môn, chứng đắc đạo quả A La Hán. Kẻ lớn người nhỏ trong làng đều ân triêm pháp nhũ, thấy được đạo, ai cũng hoan hỷ.

***

Tổng hợp