Phật Thuyết Kinh Tăng Chi Bộ - Chương Tám - Tám Pháp - Phẩm Một - Phẩm Từ - Phần Sáu - Tùy Chuyển Thế Giới 2

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư An Thế Cao, Đời Hậu Hán

PHẬT THUYẾT

KINH TĂNG CHI BỘ

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư

 An Thế Cao, Đời Hậu Hán  

CHƯƠNG TÁM

TÁM PHÁP  

PHẨM MỘT

PHẨM TỪ  

PHẦN SÁU

TÙY CHUYỂN THẾ GIỚI HAI  

Tám thế gian pháp này, này các Tỳ Kheo, tùy chuyển Thế Giới. Thế Giới tùy chuyển theo tám pháp thế gian này.

Thế nào là tám?

Lợi dưỡng và không lợi dưỡng, danh vọng và không danh vọng, tán thán và chỉ trích, an lạc và đau khổ. Tám pháp thế gian này, này các Tỳ Kheo, tùy chuyển Thế Giới. Thế Giới tùy chuyển theo tám pháp thế gian này.

Với kẻ phàm phu không nghe pháp, này các Tỳ Kheo, sanh ra lợi dưỡng, không lợi dưỡng, danh vọng, không danh vọng, tán thán, chỉ trích, an lạc, đau khổ. Với vị Thánh đệ tử nghe pháp, cũng sanh ra lợi dưỡng, không lợi dưỡng, danh vọng, không danh vọng, tán thán, chỉ trích, an lạc, đau khổ.

Ở đây, này các Tỳ Kheo, có đặc thù gì, thù thắng gì, có sai khác gì giữa vị Thánh có nghe pháp và kẻ phàm phu không có nghe pháp?

Bạch Thế Tôn, các pháp lấy Thế Tôn làm căn bản, lấy Thế Tôn làm chỉ đạo, lấy Thế Tôn làm chỗ nương tựa. Lành thay, bạch Thế Tôn, xin Thế Tôn Giảng cho ý nghĩa của lời nói này. Sau khi nghe Thế Tôn, các Tỳ Kheo sẽ thọ trì. Vậy này các Tỳ Kheo, hãy lắng nghe và suy niệm kỹ, Ta sẽ nói.

Thưa vâng, bạch Thế Tôn.

Các Tỳ Kheo ấy vâng đáp Thế Tôn.

Thế Tôn nói như sau: Với kẻ phàm phu không nghe pháp, này các Tỳ Kheo, khởi lên lợi dưỡng.

Vị ấy không có suy tư: Lợi dưỡng này khởi lên nơi ta, lợi dưỡng ấy vô thường, khổ, biến hoại. Vị ấy không như thật rõ biết, khởi lên không lợi dưỡng, khởi lên danh vọng, khởi lên không danh vọng, khởi lên tán thán, khởi lên chỉ trích, khởi lên an lạc, khởi lên khổ đau.

Vị ấy không có suy tư: Khổ này khởi lên nơi ta, khổ ấy là vô thường khổ, biến hoại. Vị ấy không như thật rõ biết, rằng lợi dưỡng xâm nhập tâm của người ấy và an trú, không lợi dưỡng xâm nhập tâm của người ấy và an trú, danh vọng xâm nhập tâm của người ấy và an trú, không danh vọng xâm nhập tâm của người ấy và an trú, tán thán xâm nhập tâm của người ấy và an trú, chỉ trích xâm nhập tâm của người ấy và an trú, an lạc xâm nhập tâm của người ấy và an trú, đau khổ xâm nhập tâm của người ấy và an trú.

Người ấy thuận ứng với lợi dưỡng được khởi lên và nghịch ứng với không lợi dưỡng.

Thuận ứng với danh vọng được khởi lên và nghịch ứng với không danh vọng.

Thuận ứng với tán thán được khởi lên và nghịch ứng với chỉ trích.

Thuận ứng với an lạc được khởi lên và nghịch ứng với đau khổ.

Người ấy đầy đủ thuận ứng, nghịch ứng như vậy, không có giải thoát khỏi sanh, già, chết, sầu, bi, khổ, ưu, não.

Ta nói rằng, người ấy không thoát khỏi khổ. Với vị Thánh đệ tử có nghe pháp, này các Tỳ Kheo, khởi lên lợi dưỡng.

Vị ấy có suy tư: Lợi dưỡng này khởi lên nơi ta, lợi dưỡng ấy vô thường, đau khổ, biến hoại. Vị ấy như thật rõ biết, khởi lên không lợi dưỡng, khởi lên danh vọng, khởi lên không danh vọng, khởi lên tán thán, khởi lên chỉ trích, khởi lên an lạc, khởi lên khổ đau.

Vị ấy có suy tư: Ðau khổ này khởi lên nơi ta, đau khổ ấy là vô thường, khổ đau, biến hoại. Vị ấy như thật rõ biết, rằng lợi dưỡng này không xâm nhập tâm của vị ấy và an trú, không lợi dưỡng, danh vọng, không danh vọng, tán thán chỉ trích an lạc đau khổ không xâm nhập tâm của vị ấy và an trú.

Vị ấy không thuận ứng với lợi dưỡng được khởi lên, không nghịch ứng với không lợi dưỡng. Không thuận ứng với danh vọng được khởi lên, không nghịch ứng với không danh vọng. Không thuận ứng với tán thán được khởi lên, không nghịch ứng với chỉ trích.

Không thuận ứng với an lạc được khởi lên, không nghịch ứng với đau khổ. Vị ấy do đoạn tận thuận ứng, nghịch ứng như vậy, nên giải thoát khỏi sanh, già, chết, sầu, bi, khổ, ưu, não.

Ta nói rằng, vị ấy thoát khỏi khổ. Ðây là đặc thù, này các Tỳ Kheo, đây là thù thắng, đây là sai biệt giữa vị Thánh đệ tử có nghe pháp và kẻ phàm phu không nghe pháp.

Lợi dưỡng, không lợi dưỡng,

Danh vọng, không danh vọng

Tán thán và chỉ trích

An lạc và đau khổ

Những pháp này vô thường

Không thường hằng biến diệt

Biết chúng giữ chánh niệm

Bậc trí quán biến diệt

Pháp khả ái, không động

Không khả ái, không sân

Các pháp thuận hay nghịch

Ðược tiêu tan không còn

Sau khi biết con đường

Không trần cấu, không sầu

Chơn chánh biết sanh hữu

Ði đến bờ bên kia.  

DEVADATTA  

Một thời, Thế Tôn trú ở Ràjagaha Vương Xá trên núi Gijjhakùta Linh Thứu sau khi Devadatta bỏ đi không bao lâu.

Tại đấy, nhân việc Devadatta, Thế Tôn bảo các Tỳ Kheo:

Lành thay, này các Tỳ Kheo, Tỳ Kheo thường thường quan sát sự vi phạm của mình.

Lành thay, này các Tỳ Kheo, Tỳ Kheo thường thường quan sát sự vi phạm của người khác.

Lành thay, này các Tỳ Kheo, Tỳ Kheo thường thường quan sát sự chứng đạt của mình.

Lành thay, này các Tỳ Kheo, Tỳ Kheo thường thường quan sát sự chứng đạt của người khác.

Do bị tám phi diệu pháp chinh phục, tâm bị xâm chiếm, này các Tỳ Kheo, Devadatta bị rơi vào đọa xứ, địa ngục, sống tại đấy cả một kiếp, không được cứu khỏi.

Thế nào là tám?

Này các Tỳ Kheo, bị lợi dưỡng chinh phục, tâm bị xâm chiếm, Devadatta bị sanh vào đọa xứ, địa ngục sống tại đấy cả một kiếp, không được cứu khỏi.

Này các Tỳ Kheo, bị lợi dưỡng chinh phục, bị danh vọng chinh phục bị không danh vọng chinh phục, bị cung kính chinh phục, bị không cung kính chinh phục, bị ác dục chinh phục, bị ác bằng hữu chinh phục, tâm bị xâm chiếm, Devadatta bị rơi vào đọa xứ, địa ngục, sống tại đấy cả một kiếp, không được cứu khỏi.

Này các Tỳ Kheo, bị tám phi diệu pháp này chinh phục, tâm bị xâm chiếm, Devadatta bị sanh vào đoạ xứ, địa ngục, sống tại đây cả một kiếp, không được cứu khỏi. Lành thay, này các Tỳ Kheo, Tỳ Kheo sống chinh phục lợi dưỡng, được sanh khởi,  không lợi dưỡng được sanh khởi, danh vọng được sanh khởi, không danh vọng được sanh khởi, cung kính được sanh khởi, không cung kính, được ác dục, được sanh khởi, ác bằng hữu được sanh khởi.

Và này các Tỳ Kheo, Tỳ Kheo do duyên mục đích gì cần phải sống chinh phục lợi dưỡng được sanh khởi?

Này các Tỳ Kheo, do sống không chinh phục, lợi dưỡng được khởi lên, các lậu hoặc tổn hại nhiệt não sanh khởi. Do sống chinh phục, lợi dưỡng được khởi lên. Như vậy các lậu hoặc tổn hại nhiệt não ấy không có mặt. Này các Tỳ Kheo, do sống không chinh phục không lợi dưỡng được khởi lên, danh vọng được khởi lên cung kính được khởi lên không cung kính được khởi lên ác dục được khởi lên ác bằng hữu được khởi lên, các lậu hoặc tổn hại nhiệt não sanh khởi.

Do sống chinh phục ác bằng hữu khởi lên, như vậy các lậu hoặc tổn hại nhiệt não ấy không có mặt. Này các Tỳ Kheo, do duyên mục đích này, Tỳ Kheo sống chinh phục, lợi dưỡng được khởi lên, danh vọng được khởi lên  cung kính được khởi lên không cung kính được khởi lên  ác dục được khởi lên  ác bằng hữu được khởi lên.

Do vậy, này các Tỳ Kheo, các thầy cần phải học tập như sau: Ta sẽ sống chinh phục lợi dưỡng được, khởi lên không lợi dưỡng được, khởi lên danh vọng được, khởi lên không danh vọng được, khởi lên cung kính được, khởi lên không cung kính được, khởi lên ác dục được, khởi lên ác bằng hữu được khởi lên.

Như vậy, này các Tỳ Kheo, các thầy cần phải học tập.  

TÔN GIẢ UTTARA  

Một thời, Thế Tôn trú ở Mahisavatthu, trên núi Sankheyyaka, tại Dhavajàlikà.

Lúc bấy giờ, Tôn Giả Uttara bảo các Tỳ Kheo:

Lành thay, này Chư Hiền, Tỳ Kheo thường thường quan sát sự vi phạm của mình. Lành thay, này Chư Hiền, Tỳ Kheo thường thường quan sát sự vi phạm của người khác.

Lành thay, này Chư Hiền, Tỳ Kheo thường thường quan sát sự thành đạt của mình.

Lành thay, này Chư Hiền, Tỳ Kheo thường thường quan sát sự thành đạt của người khác.

Lúc bấy giờ, Đại Vương Vessavana đang đi từ phương Bắc đến phương Nam, vì một vài công việc, Đại Vương Vessavana nghe Tôn Giả Uttara trú ở Mahisavatthu, trên núi Sankheyyaka, tại Dhavajàlikà thuyết pháp như vậy cho các Tỳ Kheo: Lành thay, này Chư Hiền, Tỳ Kheo thường thường quan sát sự thành đạt của người khác.

 Rồi Đại Vương Vessavana như người lực sĩ duỗi cánh tay đang co lại, hay co lại cánh tay đang duỗi ra, cũng vậy biến mất ở Mahisavatthu, trên núi Sankheyyaka, ở Dhavajàlikà và hiện ra trước mặt Chư Thiên ở cõi Ba mươi ba. Rồi Đại Vương Vessavana đi đến Thiền Chủ Sakka.

Sau khi đến nói với Thiền Chủ Sakka:

Ngài có biết chăng Tôn Giả Uttara tại Mahisavatthu, trên núi Sankheyyaka, tại Dhavajàlikà thuyết pháp cho các Tỳ Kheo như sau: Lành thay, này Chư Hiền, Tỳ Kheo thường thường quan sát  sự thành đạt của người khác. Rồi Thiền Chủ Sakka như người lực sĩ duỗi cánh tay đang co lại, hay co lại cánh tay đang duỗi ra, cũng vậy biến mất trước Chư Thiên Cõi Trời Ba Mươi Ba, hiện ra ở Mahisavatthu, trên núi trên núi Sankheyyaka, ở Dhavajàlikà, trước mặt Tôn Giả Uttara.

Rồi Thiền Chủ Sakka đi đến Tôn Giả Uttara.

Sau khi đến đảnh lễ Tôn Giả Uttara rồi đứng một bên.

Ðứng một bên, Thiền Chủ Sakka nói với Tôn Giả Uttara:

Thưa Tôn Giả, có thật chăng, Tôn Giả Uttara thuyết pháp cho các Tỳ Kheo như sau: Lành thay, này Chư Hiền, Tỳ Kheo thường thường quan sát sự thành đạt của người khác?

Thưa có vậy, này Thiền Chủ.

Thưa Tôn Giả, đây là Tôn Giả Uttara tự nói hay là lời của Thế Tôn, bậc A La Hán, Chánh Ðẳng Giác?

Vậy này Thiền Chủ, ta sẽ làm một ví dụ cho người, nhờ ví dụ ở đây, một số những người có trí hiểu rõ ý nghĩa của lời nói. Ví như, này Thiền Chủ, có một đống lúa lớn không xa làng, hay thị trấn, và quần chúng từ nơi đống lúa ấy mang lúa đi, hoặc trên đòn gánh, hoặc trong thùng, hoặc bên hông, hoặc với bàn tay.

Này Thiền Chủ, nếu có ai đến đám quần chúng ấy và hỏi như sau: Các người mang lúa này từ đâu?

Này Thiền Chủ, đám quần chúng ấy cần phải đáp như thế nào để có thể đáp một cách chân chánh?

Thưa Tôn Giả, đám quần chúng ấy muốn đáp một cách chân chánh, cần phải đáp như sau: Thưa Tôn Giả, chúng tôi mang lúa từ nơi đống lúa lớn này. Cũng vậy, này Thiền Chủ, điều gì khéo nói, tất cả là lời nói của Thế Tôn ấy, bậc A La Hán, Chánh Ðẳng Chánh Giác. Dựa trên lời ấy, dựa lên trên ấy, chúng tôi và các người khác nói lên.

Thật vi diệu thay, thưa Tôn Giả! Thật hy hữu thay, thưa Tôn Giả!

Thật là khéo nói là lời nói này của Tôn Giả Uttara: Tất cả là lời nói của Thế Tôn ấy, bậc A La Hán, Chánh Ðẳng Chánh Giác. Dựa lên trên ấy, dựa lên trên ấy, chúng tôi và các người khác nói lên. Một thời, thưa Tôn Giả Uttara, Thế Tôn trú ở Ràjagaha Vương Xá tại núi Gijjhakùta, sau khi Devadatta bỏ đi không bao lâu.

Tại đấy, Thế Tôn nhân việc Devadatta, bảo các Tỳ Kheo:

Lành thay, này các Tỳ Kheo, Tỳ Kheo thường thường quan sát sự vi phạm của mình.

Lành thay, này các Tỳ Kheo, Tỳ Kheo thường thường quan sát sự vi phạm của người khác.

Lành thay, này các Tỳ Kheo, Tỳ Kheo thường thường quan sát sự chứng đạt của mình.

Lành thay, này các Tỳ Kheo, Tỳ Kheo thường thường quan sát sự chứng đạt của người khác.

Do bị tám phi diệu pháp chinh phục, tâm bị xâm chiếm, này các Tỳ Kheo, Devadatta bị rơi vào đọa xứ, địa ngục, sống tại đấy cả một kiếp, không được cứu khỏi.

Thế nào là tám?

Này các Tỳ Kheo, bị lợi dưỡng chinh phục, tâm bị xâm chiếm, Devadatta bị sanh vào đọa xứ, địa ngục sống tại đấy cả một kiếp, không được cứu khỏi.

Này các Tỳ Kheo, bị không lợi dưỡng chinh phục, bị danh vọng chinh phục bị không danh vọng chinh phục, bị cung kính chinh phục, bị không cung kính chinh phục, bị ác dục chinh phục, bị ác bằng hữu chinh phục, tâm bị xâm chiếm, Devadatta bị rơi vào đọa xứ, địa ngục, sống tại đấy cả một kiếp, không được cứu khỏi.

Này các Tỳ Kheo, bị tám phi diệu pháp này chinh phục, tâm bị xâm chiếm, Devadatta bị sanh vào đoạ xứ, địa ngục, sống tại đây cả một kiếp, không được cứu khỏi.

Lành thay, này các Tỳ Kheo, Tỳ Kheo sống có thể chinh phục lợi dưỡng được sanh khởi, không lợi dưỡng được sanh khởi, danh vọng được sanh khởi, không danh vọng được sanh khởi, cung kính được sanh khởi,  không cung kính được sanh khởi, ác dục được sanh khởi ác bằng hữu được sanh khởi.

Và này các Tỳ Kheo, Tỳ Kheo do duyên mục đích gì phải sống chinh phục lợi dưỡng được khởi lên?

Này các Tỳ Kheo, do sống không chinh phục lợi dưỡng được khởi lên, các lậu hoặc, các tổn hại, nhiệt não sanh khởi. Do sống chinh phục lợi dưỡng được khởi lên, như vậy, các lậu hoặc, các tổn hại, nhiệt não ấy không có mặt.

Này các Tỳ Kheo, do sống chinh phục không lợi dưỡng được khởi lên, danh vọng được khởi lên, không danh vọng được khởi lên, cung kính được khởi lên,  không cung kính được khởi lên, ác dục được khởi lên, ác bằng hữu được khởi lên, các lậu hoặc, các tổn hại, nhiệt não khởi lên, như vậy các lậu hoặc, các tổn hại, nhiệt não ấy không có mặt.

Này các Tỳ Kheo, do duyên mục đích này, Tỳ Kheo phải sống chinh phục lợi dưỡng được khởi lên, không lợi dưỡng được khởi lên, danh vọng được khởi lên, không danh vọng được khởi lên, cung kính được khởi lên, không cung kính được khởi lên, ác dục được khởi lên, ác bằng hữu được khởi lên.

Do vậy, này các Tỳ Kheo, các thầy cần phải học tập như sau: Ta sẽ sống chinh phục lợi dưỡng được khởi lên, không lợi dưỡng được khởi lên, danh vọng được khởi lên, không danh vọng được khởi lên, cung kính được khởi lên, không cung kính được khởi lên, ác dục được khởi lên, ác bằng hữu được khởi lên.

Như vậy, này các Tỳ Kheo, các thầy cần phải học tập.

Cho đến nay, thưa Tôn Giả Uttara, trong bốn hội chúng giữa loài người: Tỳ Kheo, Tỳ Kheo Ni, nam cư sĩ, nữ cư sĩ, pháp môn này không được một ai thiết lập. Thưa Tôn Giả, Tôn Giả Uttara hãy học pháp môn này. Thưa Tôn Giả, Tôn Giả Uttara hãy học thuộc lòng pháp môn này.

Thưa Tôn Giả, Tôn Giả Uttara hãy thọ trì pháp môn này. Thưa Tôn Giả, pháp môn này liên hệ đến mục đích, là căn bản phạm hạnh.  

TÔN GIẢ NANDA  

Này các Tỳ Kheo, nói một cách chân chánh về Nanda, có thể nói như sau: Là thiện nam tử.

Này các Tỳ Kheo, nói một cách chân chánh về Nanda, có thể nói như sau: Là vị có sức mạnh.

Này các Tỳ Kheo, nói một cách chân chánh về Nanda, có thể nói như sau: Là vị có tịnh tín.

Này các Tỳ Kheo, nói một cách chân chánh về Nanda, có thể nói như sau: Là vị có chánh niệm sắc bén.

Ai khác ngoài Nanda, này các Tỳ Kheo, thành tựu chế ngự các căn, biết tiết độ trong ăn uống, chú tâm cảnh giác, chánh niệm tỉnh giác?

Nhờ vậy, Nanda có thể hành phạm hạnh đầy đủ thanh tịnh. Ở đây, này các Tỳ Kheo, đây là sự chế ngự các căn của Nanda.

Này các Tỳ Kheo, nếu Nanda phải nhìn về phương Ðông, tập trung tất cả tâm, Nanda nhìn về hướng Ðông và suy nghĩ: Như vậy, khi Ta đang nhìn về hướng Ðông, thời tham, ưu, các ác bất thiện pháp sẽ không có xâm nhập. Như vậy, ở đây vị ấy tỉnh giác.

Này các Tỳ Kheo, nếu Nanda phải nhìn về phương Tây, nhìn về phương Bắc, về phương Nam, ngước nhìn lên Trên, cúi nhìn về phương Dưới, hay nhìn về hướng giữa các phương chính, tập trung tất cả tâm, Nanda nhìn về hướng giữa các phương chính và suy nghĩ: Như vậy, khi ta đang nhìn về hướng giữa các phương chính, thời tham, ưu, các ác bất thiện pháp sẽ không có xâm nhập. Như vậy, ở đây, vị ấy tỉnh giác. Như vậy, này các Tỳ Kheo, là Nanda chế ngự các căn. Ở đây, này các Tỳ Kheo, Nanda tiết độ trong ăn uống. 

Ở đây, này các Tỳ Kheo, Nanda với chánh tư duy thọ dụng các món ăn, không phải để vui đùa, không phải để đam mê, không phải để trang sức, không phải để tự làm đẹp mình, mà chỉ để thân này được an trú và được bảo dưỡng, để thân này khỏi bị thương hại, để hỗ trợ phạm hạnh, nghĩ rằng: Như vậy chúng ta diệt trừ các cảm thọ cũ và không cho khởi lên các cảm thọ mới, và chúng ta sẽ không có lỗi lầm, sống được an ổn. Như vậy, này các Tỳ Kheo, là Nanda tiết độ trong ăn uống.

Ở đây, này các Tỳ Kheo, Nanda chú tâm cảnh giác. Ở đây, này các Tỳ Kheo, Nanda ban ngày đi Kinh hành hay trong khi ngồi, Nanda tẩy sạch tâm tư khỏi các pháp chướng ngại. Ban đêm canh một đi Kinh hành, hay trong khi ngồi, Nanda tẩy sạch tâm tư khỏi các pháp chướng ngại.

Ban đêm, canh giữa, Nanda nằm dáng nằm con sư tử, bên hông tay phải, một chân đặt trên chân kia, chánh niệm tỉnh giác, tâm nghĩ đến thức dậy lại. Ban đêm, canh cuối thức dậy, đi kinh hành hay trong khi ngồi, Nanda tẩy sạch tâm tư khỏi các pháp chướng ngại.

Này các Tỳ Kheo, như vậy Nanda chú tâm cảnh giác. Ở đây, này các Tỳ Kheo, Nanda chánh niệm tỉnh giác. Ở đây, này các Tỳ Kheo, Nanda rõ biết khi các thọ khởi lên, rõ biết khi các thọ an trú, rõ biết khi các thọ chấm dứt  rõ biết khi các tưởng, rõ biết khi các tầm khởi lên, rõ biết khi các tầm an trú, rõ biết khi các tầm chấm dứt. Này các Tỳ Kheo, đây là Nanda chánh niệm tỉnh giác.

Này các Tỳ Kheo, ai khác ngoài Nanda, thành tựu chế ngự các căn, biết tiết độ trong ăn uống, chú tâm cảnh giác, chánh niệm tỉnh giác?

Nhờ vậy, Nanda có thể hành phạm hạnh đầy đủ thanh tịnh.

***

Tổng hợp