Phật Thuyết Kinh đại Bát Nhã Ba La Mật đa - Hội Thứ Ba - Phẩm Hai Mươi Ba - Phẩm Xảo Tiện - Phần Ba

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư Cưu Ma La Thập, Đời Diêu Tần

PHẬT THUYẾT KINH 

ĐẠI BÁT NHÃ BA LA MẬT ĐA

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư

Cưu Ma La Thập, Đời Diêu Tần  

HỘI THỨ BA  

PHẨM HAI MƯƠI BA

PHẨM XẢO TIỆN  

PHẦN BA   

Bấy giờ, cụ thọ Thiện Hiện bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật đa thâm sâu lấy gì làm tướng?

Phật dạy: Thiện Hiện! Bát nhã Ba la mật đa thâm sâu lấy không làm tướng, lấy vô trước làm tướng, lấy vô tướng làm tướng, lấy tịch tĩnh làm tướng, lấy viễn ly làm tướng.

Vì sao?

Vì tướng trong bát nhã Ba la mật đa thâm sâu, các tướng của các pháp đều bất khả đắc, vô sở hữu.

Cụ thọ Thiện Hiện lại bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Có nhân duyên nên có thể nói tất cả tướng vi diệu của bát nhã Ba la mật đa, còn tất cả pháp khác cũng có tướng vi diệu như vậy hay sao?

Phật dạy: Thiện Hiện! Đúng vậy! Đúng vậy! Có nhân duyên thì có thể nói bát nhã Ba la mật đa có tướng vi diệu và các pháp khác cũng có tướng vi diệu như thế.

Vì sao?

Vì bát nhã Ba la mật đa thâm sâu lấy tánh không làm tướng, pháp khác cũng lấy tánh không làm tướng. Bát nhã Ba la mật đa thâm sâu lấy vô trước làm tướng, pháp khác cũng lấy vô trước làm tướng. Bát nhã Ba la mật đa thâm sâu lấy vô tướng làm tướng, pháp khác cũng lấy vô tướng làm tướng.

Bát Nhã Ba la mật đa thâm sâu lấy tịch tĩnh làm tướng, pháp khác cũng lấy tịch tĩnh làm tướng. Bát nhã Ba la mật đa thâm sâu lấy viễn ly làm tướng, pháp khác cũng lấy viễn ly làm tướng.

Do nhân duyên này mà có thể nói như vậy: Bát nhã Ba la mật đa thâm sâu có tướng vi diệu, các pháp khác cũng có tướng vi diệu như thế. Vì tất cả pháp đều tự tánh không, tự tánh lìa.

Khi ấy, Thiện Hiện bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Nếu tất cả pháp đều là tự tánh không, tự tánh lìa, tức là tất cả pháp không của tất cả pháp, cũng là tất cả pháp lìa tất cả pháp, thì làm sao hữu tình có thể tạo ra có nhiễm, có tịnh?

Chẳng phải trong pháp tánh không có nhiễm, có tịnh. Cũng chẳng phải pháp ly có nhiễm, có tịnh. Chẳng phải pháp tánh không có thể chứng đắc quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề, cũng chẳng phải trong pháp ly có thể chứng đắc quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề. Chẳng phải trong tánh không có pháp để đắc, cũng chẳng phải trong tánh ly cũng có pháp để đắc.

Chẳng phải trong tánh không có Đại Bồ Tát chứng đắc quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề, cũng chẳng phải trong tánh ly có Đại Bồ Tát chứng đắc quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề?

Làm sao con hiểu những ý nghĩa sâu xa mà Thế Tôn đã nói?

Phật dạy: Thiện Hiện! Ý ông thế nào?

Hữu tình luôn luôn có tâm ngã, ngã sở, chấp ngã, ngã sở không?

Thiện Hiện bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Đúng vậy!

Bạch thiện Thệ! Đúng vậy! Hữu tình luôn có tâm ngã, ngã sở và chấp trước ngã, ngã sở.

Phật dạy: Thiện Hiện! Ý ông thế nào?

Hữu tình có chấp ngã và ngã sở đều là không, là viễn ly không?

Thiện Hiện bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Đúng vậy!

Bạch Thiện Thệ! Đúng vậy! Hữu tình chấp trước ngã và ngã sở đều là không, là viễn ly.

Phật dạy: Thiện Hiện! Ý ông thế nào?

Há chẳng phải các hữu tình do chấp ngã, ngã sở mà bị luân hồi trong sanh tử sao?

Thiện Hiện bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Đúng vậy!

Bạch Thiện Thệ! Đúng vậy! Các loài hữu tình do chấp ngã, ngã sở mà bị luân hồi trong sanh tử.

Phật dạy: Thiện Hiện! Như vậy, các loài hữu tình luân hồi trong sanh tử là do có tạp nhiễm, cho nên hữu tình tạo ra có tạp nhiễm. Nếu các hữu tình không có tâm chấp trước vào ngã và ngã sở, thì họ không có tạp nhiễm. Nếu không có tạp nhiễm thì không bị luân hồi trong sanh tử. Vì luân hồi sanh tử bất khả đắc nên biết hữu tình đó xa lìa tạp nhiễm. Do không tạp nhiễm nên tạo ra có tịnh.

Cho nên, này Thiện Hiện! Mặc dù tự tánh của tất cả pháp đều không, tự tánh đều lìa nhưng các hữu tình cũng có thể tạo ra có nhiễm, có tịnh.

Cụ thọ Thiện Hiện lại bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Nếu Đại Bồ Tát có thể tu hành bát nhã Ba la mật đa thâm sâu như vậy và hành tánh của tất cả pháp đều là không, đều là lìa thì Bồ Tát ấy không hành sắc uẩn cho đến thức uẩn. Cũng không hành nhãn xứ cho đến ý xứ. Không hành sắc xứ cho đến pháp xứ.

Không hành nhãn giới cho đến ý giới. Không hành sắc giới cho đến pháp giới. Không hành nhãn thức giới cho đến ý thức giới. Không hành nhãn xúc cho đến ý xúc. Không hành các thọ do nhãn xúc làm duyên sanh ra, cho đến các thọ do ý xúc làm duyên sanh ra.

Không hành địa giới cho đến thức giới. Không hành nhân duyên cho đến tăng thượng duyên. Không hành vô minh cho đến lão tử. Không hành bố thí Ba la mật đa cho đến bát nhã Ba la mật đa. Không hành pháp nội không cho đến pháp vô tính tự tính không. Không hành chân như cho đến cảnh giới bất tư nghì. Không hành Thánh đế khổ cho đến Thánh đế đạo.

Không hành bốn niệm trụ cho đến tám chi Thánh đạo. Không hành bốn tịnh lự, bốn vô lượng, bốn định Vô Sắc. Không hành lìa sát hại sanh mạng cho đến lìa tà kiến. Không hành pháp môn giải thoát không, vô tướng, vô nguyện. Không hành tám giải thoát cho đến mười biến xứ.

Không hành tịnh quán địa cho đến Như Lai địa. Không hành Cực Hỷ địa cho đến Pháp Vân địa. Không hành pháp môn Đà La Ni, pháp môn Tam Ma Địa. Không hành năm loại mắt, sáu phép thần thông.

Không hành mười lực Như Lai cho đến mười tám Pháp Phật bất cộng. Không hành đại từ, đại bi, đại hỷ, đại xả. Không hành ba mươi hai tướng Ðại sĩ, tám mươi vẻ đẹp.

Không hành pháp không quên mất, tánh luôn luôn xả. Không hành quả Dự Lưu cho đến Ðộc Giác Bồ Đề. Không hành tất cả hạnh Đại Bồ Tát, quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề của Chư Phật. Không hành trí nhất thiết, trí đạo tướng, trí nhất thiết tướng.

Vì sao?

Vì các pháp ấy đều không thể đắc, người hành, pháp được hành, thời gian hành, nơi chốn hành và do đây hành đều vô sở hữu.

Bạch Thế Tôn! Nếu Đại Bồ Tát có thể hành như vậy thì không bị tất cả thế gian, Trời, Người, A tu la v.v… chinh phục mà ngược lại có thể chiến thắng họ.

Bạch Thế Tôn! Nếu Đại Bồ Tát có thể hành như vậy thì không bị Thanh Văn, Độc Giác chinh phục, ngược lại có thể chinh phục được họ.

Vì sao?

Vì Đại Bồ Tát ấy đã được an trụ vào địa vị không có thể chinh phục, đó là địa vị ly sanh của Bồ Tát.

Bạch Thế Tôn! Đại Bồ Tát ấy thường trụ trong tác ý của trí nhất thiết trí nên không bị ai chinh phục.

Bạch Thế Tôn! Khi Đại Bồ Tát ấy hành như vậy thì được gần gũi với trí nhất thiết trí, mau chứng quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề, chuyển diệu pháp luân, độ các loài hữu tình.

Phật dạy: Thiện Hiện! Đúng vậy! Đúng vậy! Đúng như lời ông nói. Nếu Đại Bồ Tát có thể hành bát nhã Ba la mật đa thâm sâu và tướng của tất cả pháp là không, là viễn ly thì Đại Bồ Tát ấy không hành sắc uẩn, nói rộng cho đến trí nhất thiết tướng. Như vậy, cho đến được gần gũi trí nhất thiết trí, mau chứng quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề, chuyển diệu pháp luân, độ các loài hữu tình.

Lại nữa, này Thiện Hiện! Ý ông thế nào?

Giả sử các loài hữu tình trong Châu Nam Thiệm Bộ đều được làm người, được làm người rồi phát tâm tu học hạnh của các Bồ Tát, đều chứng quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề. Các thiện nam, thiện nữ v.v… suốt đời lấy những vật ưa thích của thế gian để cúng dường, cung kính, tôn trọng, ngợi khen chư Như Lai Ứng Chánh Ðẳng Giác này.

Rồi đem căn lành đã tu tập này bình đẳng cho các hữu tình và cùng nhau hồi hướng đến quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề, thì nhờ nhân duyên này, các thiện nam, thiện nữ v.v… ấy được phước nhiều không?

Thiện Hiện bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Rất nhiều.

Bạch Thiện Thệ! Rất nhiều.

Phật dạy: Thiện Hiện! Nếu thiện nam, thiện nữ v.v… nào ở giữa đại chúng tuyên thuyết bát nhã Ba la mật đa thâm sâu này, bày ra, kiến lập, phân biệt, khai thị để mọi người dễ hiểu và trụ vào tác ý tương ưng với bát nhã Ba la mật đa thâm sâu như vậy. Do nhân duyên ấy mà các thiện nam, thiện nữ v.v… này được công đức nhiều hơn người trước vô lượng, vô số, không thể tính được.

Lại nữa, này Thiện Hiện! Ý ông thế nào?

Như vậy, cho đến giả sử các loài hữu tình trong ba ngàn đại thiên Thế Giới đều được làm người. Sau khi được làm người lại phát tâm tu học hạnh Bồ Tát. Tất cả đều chứng quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề.

Có thiện nam, thiện nữ v.v… suốt đời đem những thứ ưa thích trong thế gian để cúng dường, cung kính, tôn trọng, ngợi khen chư Như Lai Ứng Chánh Ðẳng Giác. Lại đem căn lành đã được tu tập bình đẳng cho các hữu tình, rồi cùng nhau hồi hướng đến quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề.

Do nhân duyên này, các thiện nam, thiện nữ v.v… này được phước nhiều không?

Thiện Hiện bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Rất nhiều.

Bạch Thiện Thệ! Rất nhiều.

Phật dạy: Thiện Hiện! Nếu thiện nam, thiện nữ v.v… ở giữa đại chúng tuyên thuyết bát nhã Ba la mật đa thâm sâu như vậy, bày ra, kiến lập, phân biệt, khai thị để mọi người dễ hiểu và trụ trong tác ý tương ưng với bát nhã Ba la mật đa thâm sâu như vậy thì công đức đạt được nhiều hơn người kia vô lượng, vô số, không thể tính lường được.

Lại nữa, này Thiện Hiện! Ý ông thế nào?

Giả sử các loài hữu tình trong Châu Nam Thiệm Bộ này đồng một lúc đều được làm người.

Có thiện nam, thiện nữ v.v… dùng phương tiện giáo hóa hướng dẫn để họ trụ vào mười thiện nghiệp đạo, hoặc bốn tịnh lự, hoặc bốn vô lượng, hoặc bốn định vô sắc, hoặc năm thần thông, hoặc quả Dự Lưu, hoặc quả Nhất Lai, hoặc quả Bất Hoàn, hoặc quả A La Hán, hoặc Ðộc Giác Bồ Đề, hoặc trụ vào quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề.

Lại đem căn lành đã giáo hóa ấy bình đẳng cho các hữu tình, rồi cùng nhau hồi hướng đến quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề thì nhờ nhân duyên này, thiện nam, thiện nữ v.v… ấy được phước nhiều không?

Thiện Hiện bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Rất nhiều.

Bạch Thiện Thệ! Rất nhiều.

Phật dạy: Thiện Hiện! Thiện nam, thiện nữ v.v… nào ở giữa đại chúng tuyên thuyết bát nhã Ba la mật đa thâm sâu như vậy, rồi đưa ra, kiến lập, phân biệt, khai thị để họ dễ hiểu và an trụ vào tác ý tương ưng với trí nhất thiết trí. Nhờ nhân duyên này, thiện nam, thiện nữ v.v… ấy được công đức nhiều hơn người kia vô lượng, vô số, không thể nào lường tính được.

Phật dạy: Thiện Hiện! Ý ông thế nào?

Như vậy, cho đến giả sử các loài hữu tình trong ba ngàn đại thiên Thế Giới đồng một lúc đều được làm người.

Có thiện nam, thiện nữ v.v… dùng phương tiện giáo hóa, dẫn dắt để họ an trụ vào Mười Thiện Nghiệp Đạo, hoặc bốn tịnh lự, bốn vô lượng, bốn định Vô Sắc, năm thần thông, quả Dự Lưu, quả Nhất Lai, quả Bất Hoàn, quả A La Hán, Ðộc Giác Bồ Đề, quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề.

Hoặc đem căn lành đã giáo hóa, bình đẳng cho các hữu tình, rồi cùng nhau hồi hướng đến quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề, thì nhờ nhân duyên này, thiện nam, thiện nữ v.v… kia được công đức có nhiều không?

Thiện Hiện bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Rất nhiều.

Bạch Thiện Thệ! Rất nhiều.

Phật dạy: Thiện Hiện! Nếu thiện nam, thiện nữ v.v… ở giữa đại chúng tuyên thuyết bát nhã Ba la mật đa thâm sâu như thế, đưa ra, kiến lập, phân biệt, khai thị để mọi người dễ hiểu và an trụ vào tác ý tương ưng với trí nhất thiết trí, thì nhờ nhân duyên này, thiện nam, thiện nữ v.v… ấy đạt được công đức nhiều hơn người kia vô lượng, vô số, không thể tính lường được.

Thiện Hiện nên biết! Đại Bồ Tát ấy nhờ oai lực tinh tấn tăng thượng này mà đạt đến bờ kia, làm phước điền cho hữu tình.

Vì sao?

Vì Đại Bồ Tát ấy đối với pháp đã được oai lực tinh tấn tăng thượng, làm cho tất cả hữu tình không ai sánh kịp, trừ Như Lai Ứng Chánh Ðẳng Giác.

Vì sao?

Vì Đại Bồ Tát ấy hành bát nhã Ba la mật đa thâm sâu, thấy các hữu tình người nào không lợi ích an lạc thì sanh tâm đại từ. Thấy hữu tình đau khổ thì sanh tâm đại bi. Thấy các hữu tình được lợi ích an lạc thì sanh tâm đại hỷ. Thấy hữu tình lìa tánh lìa tướng thì sanh tâm đại xả. Còn các Thanh Văn, Độc Giác thì không thể có được như vậy.

Thiện Hiện nên biết! Đại Bồ Tát ấy đối với hữu tình thì phát sanh đại từ, đại bi, đại hỷ, đại xả một cách bình đẳng nhưng tất cả đều không chấp trước, không giống với dị sanh, Thanh Văn, Độc Giác theo sở đắc mà sanh tâm chấp trước.

Thiện Hiện nên biết! Đại Bồ Tát ấy hành bát nhã Ba la mật đa thâm sâu đạt được ánh sáng lớn. Nghĩa là được ánh sáng của bố thí cho đến bát nhã Ba la mật đa.

Thiện Hiện nên biết! Đại Bồ Tát ấy mặc dù chưa chứng đắc trí nhất thiết trí, nhưng đối với quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề được bất thối chuyển, đạt đến bờ bên kia làm phước điền cho hữu tình, đáng nhận tất cả y phục, ăn uống, giường chiếu, thuốc thang và các vật dụng sanh sống.

Thiện Hiện nên biết! Đại Bồ Tát ấy thường trụ vào tác ý tương ưng với bát nhã Ba la mật đa, cho nên báo ơn thí chủ một cách rốt ráo, cũng có thể gần gũi trí nhất thiết trí.

Cho nên, này Thiện Hiện! Nếu Đại Bồ Tát không muốn thọ tất cả vật tín thí của Quốc Vương, Đại Thần và các hữu tình khác một cách uổng phí, muốn chỉ cho hữu tình con đường chơn tịnh, muốn làm nguồn ánh sáng cho các hữu tình, muốn giải thoát địa ngục ba cõi cho các hữu tình, muốn ban Pháp Nhãn thanh tịnh cho các hữu tình thì phải thường trụ vào tác ý tương ưng với bát nhã Ba la mật đa thâm sâu.

Thiện Hiện nên biết! Nếu Đại Bồ Tát thường trụ vào tác ý tương ưng với bát nhã Ba la mật đa, trong lúc ấy không cho các tác ý khác khởi lên.

Thiện Hiện nên biết! Đại Bồ Tát ấy luôn luôn tinh tấn trụ vào tác ý tương ưng với bát nhã Ba la mật đa không bao giờ lìa bỏ. Ví như có người trước đây chưa từng có ngọc châu mạc ni quí.

Khi có được, ông ta rất vui mừng sung sướng, sau do gặp duyên cố chẳng may lại mất, nên rất khổ não, luôn luôn than thở, tiếc nuối, không lúc nào quên và luôn suy nghĩ phải tìm cách gì để lấy lại viên ngọc châu ấy. Người kia cứ nghĩ đến viên ngọc châu ấy cho nên không sao quên được.

Các Đại Bồ Tát cũng như vậy, phải thường an trụ vào tác ý tương ưng với bát nhã Ba la mật đa thâm sâu. Nếu không trụ vào tác ý tương ưng với bát nhã Ba la mật đa thâm sâu, thì bị đánh mất tác ý tương ưng với trí nhất thiết trí.

Bấy giờ, Thiện Hiện liền bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Tự tánh của tất cả tác ý đều không, tự tánh của tất cả tác ý đều lìa. Các pháp cũng vậy, trong tự tánh không, tự tánh lìa của tất cả các pháp, hoặc Đại Bồ Tát, hoặc bát nhã Ba la mật đa, hoặc trí nhất thiết trí, hoặc các tác ý khác đều bất khả đắc.

Vì sao Đại Bồ Tát không lìa tác ý tương ưng với bát nhã Ba la mật đa, cũng không lìa tác ý tương ưng với trí nhất thiết trí?

Phật dạy: Thiện Hiện! Nếu Đại Bồ Tát biết tất cả pháp, tất cả tác ý đều là tự tánh không, tự tánh lìa như vậy, không và lìa chẳng phải Thanh Văn tạo ra, chẳng phải Ðộc Giác tạo ra, chẳng phải Bồ Tát tạo ra.

Chẳng phải Như Lai tạo ra, cũng chẳng phải các hữu tình khác tạo ra, nhưng tất cả pháp, pháp định, pháp trụ, pháp tánh, pháp giới, tánh chẳng hư vọng, tánh chẳng đổi khác, tánh bình đẳng, tánh ly sanh, chân như, thật tế, cảnh giới hư không, cảnh giới bất tư nghì, pháp thường trụ như vậy, nên Đại Bồ Tát ấy không lìa bỏ tác ý tương ưng với bát nhã Ba la mật đa, cũng lại không lìa tác ý tương ưng với trí nhất thiết trí.

Vì sao?

Vì bát nhã Ba la mật đa thâm sâu, trí nhất thiết trí và các tác ý tự tánh đều không, tự tánh đều lìa. Như vậy, không và lìa đều không tăng không giảm. Nếu thông đạt một cách đúng đắn như vậy thì gọi là bất ly.

Cụ thọ Thiện Hiện bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Nếu bát nhã Ba la mật đa thâm sâu là tự tánh đều không và tự tánh đều lìa, thì vì sao sau khi Đại Bồ Tát tu chứng tánh bình đẳng của bát nhã Ba la mật đa thì liền đắc quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề?

Phật dạy: Thiện Hiện! Các Đại Bồ Tát khi tu chứng tánh bình đẳng của bát nhã Ba la mật đa, chẳng phải Phật Pháp có tăng, có giảm, cũng chẳng phải các pháp, pháp định, pháp trụ, pháp tánh, pháp giới, tánh chẳng hư vọng, tánh chẳng đổi khác, tánh bình đẳng, tánh ly sanh, chân như, thật tế, cảnh giới hư không, cảnh giới bất tư nghì có tăng hay giảm.

Vì sao?

Vì bát nhã Ba la mật đa thâm sâu chẳng phải một, chẳng phải hai, cũng chẳng phải nhiều.

Thiện Hiện nên biết!  Nếu Đại Bồ Tát nghe thuyết bát nhã Ba la mật đa thâm sâu như vậy, mà tâm không kinh, không sợ, không thối lui, cũng không nghi ngờ thì Đại Bồ Tát ấy hành bát nhã Ba la mật đa thâm sâu đã đạt đến chỗ cứu cánh, an trụ vào địa vị Bồ Tát Bất Thối Chuyển, và mau chứng quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề.

Cụ thọ Thiện Hiện lại bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Bát nhã Ba la mật đa thâm sâu có thể hành bát nhã Ba la mật đa thâm sâu không?

Phật dạy: Thiện Hiện! Không.

Thiện Hiện bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Lìa bát nhã Ba la mật đa thâm sâu có pháp nào có thể đắc, có thể hành bát nhã Ba la mật đa thâm sâu không?

Phật dạy: Thiện Hiện! Không.

Thiện Hiện bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Vậy thì bát nhã Ba la mật đa thâm sâu là hư không, không có, tánh không tự tại, tánh không chắc thật, có thể hành bát nhã Ba la mật đa thâm sâu được không?

Phật dạy: Thiện Hiện! Không.

Thiện Hiện bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Nếu lìa bát nhã Ba la mật đa thâm sâu hư không chẳng có, tánh không tự tại, tánh không chắc thật thì có pháp nào có thể đắc, có thể hành bát nhã Ba la mật đa thâm sâu không?

Phật dạy: Thiện Hiện! Không.

Thiện Hiện bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Tánh không có thể hành tánh không được không?

Phật dạy: Thiện Hiện! Không.

Thiện Hiện bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Vậy lìa tánh không có pháp nào có thể đắc, có thể hành về không đó được không?

Phật dạy: Thiện Hiện! Không.

Thiện Hiện bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Vậy thì sắc uẩn cho đến thức uẩn có thể hành bát nhã Ba la mật đa thâm sâu không?

Phật dạy: Thiện Hiện! Không.

Thiện Hiện bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Lìa sắc uẩn cho đến thức uẩn có pháp nào có thể đắc, có thể hành bát nhã Ba la mật đa thâm sâu không?

Phật dạy: Thiện Hiện! Không.

Thiện Hiện bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Vậy thì nhãn xứ cho đến ý xứ có thể hành bát nhã Ba la mật đa thâm sâu không?

Phật dạy: Thiện Hiện! Không.

Thiện Hiện bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Lìa nhãn xứ cho đến ý xứ có pháp nào có thể đắc, có thể hành bát nhã Ba la mật đa thâm sâu không?

Phật dạy: Thiện Hiện! Không.

Thiện Hiện bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Vậy thì sắc xứ cho đến pháp xứ có thể hành bát nhã Ba la mật đa thâm sâu không?

Phật dạy: Thiện Hiện! Không.

Thiện Hiện bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Lìa sắc xứ cho đến pháp xứ có pháp nào có thể đắc, có thể hành bát nhã Ba la mật đa thâm sâu không?

Phật dạy: Thiện Hiện! Không.

Thiện Hiện bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Vậy thì nhãn giới cho đến ý giới có thể hành bát nhã Ba la mật đa thâm sâu không?

Phật dạy: Thiện Hiện! Không.

Thiện Hiện bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Lìa nhãn giới cho đến ý giới có pháp nào có thể đắc, có thể hành bát nhã Ba la mật đa thâm sâu không?

Phật dạy: Thiện Hiện! Không.

Thiện Hiện bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Sắc giới cho đến pháp giới có thể hành bát nhã Ba la mật đa thâm sâu không?

Phật dạy: Thiện Hiện! Không.

Thiện Hiện bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Vậy lìa sắc giới cho đến pháp giới có pháp nào có thể đắc, có thể hành bát nhã Ba la mật đa thâm sâu không?

Phật dạy: Thiện Hiện! Không.

Thiện Hiện bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Nhãn thức giới cho đến ý thức giới có thể hành bát nhã Ba la mật đa thâm sâu không?

Phật dạy: Thiện Hiện! Không.

Thiện Hiện bạch Phật: Bạch Thế Tôn!Vậy lìa nhãn thức giới cho đến ý thức giới có pháp nào có thể đắc, có thể hành bát nhã Ba la mật đa thâm sâu không?

Phật dạy: Thiện Hiện! Không.

Thiện Hiện bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Nhãn xúc cho đến ý xúc có thể hành bát nhã Ba la mật đa thâm sâu không?

Phật dạy: Thiện Hiện! Không.

Thiện Hiện bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Vậy lìa nhãn xúc cho đến ý xúc có pháp nào có thể đắc, có thể hành bát nhã Ba la mật đa thâm sâu không?

Phật dạy: Thiện Hiện! Không.

Thiện Hiện bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Các thọ do nhãn xúc làm duyên sanh ra, cho đến các thọ do ý xúc làm duyên sanh ra có thể hành bát nhã Ba la mật đa thâm sâu không?

Phật dạy: Thiện Hiện! Không.

Thiện Hiện bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Vậy lìa các thọ do nhãn xúc làm duyên sanh ra, cho đến các thọ do ý xúc làm duyên sanh ra có pháp nào có thể đắc, có thể hành bát nhã Ba la mật đa thâm sâu không?

Phật dạy: Thiện Hiện! Không.

Thiện Hiện bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Địa giới cho đến thức giới có thể hành bát nhã Ba la mật đa thâm sâu không?

Phật dạy: Thiện Hiện! Không.

Thiện Hiện bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Vậy lìa địa giới cho đến thức giới có pháp nào có thể đắc, có thể hành bát nhã Ba la mật đa thâm sâu không?

Phật dạy: Thiện Hiện! Không.

***

Tổng hợp