Phật Thuyết Kinh đại Bát Nhã Ba La Mật đa - Hội Thứ Hai - Phẩm Ba Mươi Sáu - Phẩm Kinh Văn - Phần Hai
Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư Cưu Ma La Thập, Đời Diêu Tần
PHẬT THUYẾT KINH
ĐẠI BÁT NHÃ BA LA MẬT ĐA
Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư
Cưu Ma La Thập, Đời Diêu Tần
HỘI THỨ HAI
PHẨM BA MƯƠI SÁU
PHẨM KINH VĂN
PHẦN HAI
Lại nữa, này Kiều Thi Ca! Nói chi đến các loài hữu tình trung thiên giới.
Giả sử thiện nam tử, thiện nữ nhân nào giáo hóa các loài hữu tình tam thiên đại thiên Thế Giới, đều khiến cho an trụ bốn tĩnh lự, bốn vô lượng, bốn định vô sắc, năm thần thông, thì ý ông nghĩ sao?
Thiện nam tử, thiện nữ nhân này do nhân duyên đây được phước nhiều chăng?
Trời Ðế Thích thưa: Bạch Đức Thế Tôn! Rất nhiều.
Bạch Đức Thiện Thệ! Rất nhiều.
Phật dạy: Này Kiều Thi Ca! Nếu thiện nam tử, thiện nữ nhân nào biên chép Kinh Bát Nhã Ba La Mật Đa sâu xa như thế, bố thí cho người đọc tụng, hoặc biên chép truyền bá cùng khắp thì thiện nam tử, thiện nữ nhân này được phước tụ rất nhiều hơn trước, như trên đã nói.
Lại nữa, này Kiều Thi Ca! Nói chi đến các loài hữu tình tam thiên đại thiên Thế Giới đây.
Giả sử thiện nam tử, thiện nữ nhân nào giáo hóa các loài hữu tình mười phương Thế Giới nhiều như cát Sông Hằng, đều khiến cho an trụ bốn tĩnh lự, bốn vô lượng, bốn định vô sắc, năm thần thông, thì ý ông nghĩ sao?
Thiện nam tử, thiện nữ nhân này do nhân duyên đây được phước nhiều chăng?
Trời Ðế Thích thưa: Bạch Đức Thế Tôn! Rất nhiều.
Bạch Đức Thiện Thệ! Rất nhiều.
Phật dạy: Này Kiều Thi Ca! Nếu thiện nam tử, thiện nữ nhân nào biên chép Kinh Bát Nhã Ba La Mật Đa sâu xa như thế, bố thí cho người đọc tụng, hoặc biên chép truyền bá cùng khắp thì thiện nam tử, thiện nữ nhân này được phước tụ rất nhiều hơn trước, như trên đã nói.
Lại nữa, này Kiều Thi Ca! Nói chi đến các loài hữu tình mười phương Thế Giới nhiều như cát Sông Hằng đây.
Giả sử thiện nam tử, thiện nữ nhân nào giáo hóa các loài hữu tình mười phương tất cả Thế Giới, đều khiến cho an trụ bốn tĩnh lự, bốn vô lượng, bốn định vô sắc, năm thần thông, thì ý ông nghĩ sao?
Thiện nam tử, thiện nữ nhân này do nhân duyên đây được phước nhiều chăng?
Trời Ðế Thích thưa: Bạch Đức Thế Tôn! Rất nhiều.
Bạch Đức Thiện Thệ! Rất nhiều.
Phật dạy: Này Kiều Thi Ca! Nếu thiện nam tử, thiện nữ nhân nào biên chép Kinh Bát Nhã Ba La Mật Đa sâu xa như thế, bố thí cho người đọc tụng, hoặc biên chép truyền bá cùng khắp thì thiện nam tử, thiện nữ nhân này được phước tụ rất nhiều hơn trước, như trên đã nói.
Lại nữa, này Kiều Thi Ca! Nếu thiện nam tử, thiện nữ nhân nào đối với bát nhã Ba la mật đa đây chí tâm lắng nghe, thọ trì đọc tụng, tinh tấn siêng năng tu học, suy nghĩ đúng lý thì thiện nam tử, thiện nữ nhân này được phước tụ nhiều hơn người giáo hóa cho các loài hữu tình của một Châu Thiệm Bộ đều khiến cho an trụ mười thiện nghiệp đạo, bốn tĩnh lự, bốn vô lượng, bốn định vô sắc, năm thần thông.
Cũng được phước tụ nhiều hơn người giáo hóa cho các loài hữu tình cả bốn đại châu đều khiến cho an trụ mười thiện nghiệp đạo, bốn tĩnh lự, bốn vô lượng, bốn định vô sắc, năm thần thông.
Cũng được phước tụ nhiều hơn người giáo hóa cho các loài hữu tình tiểu thiên Thế Giới, đều khiến cho an trụ mười thiện nghiệp đạo, bốn tĩnh lự, bốn vô lượng, bốn định vô sắc, năm thần thông.
Cũng được phước tụ nhiều hơn người giáo hóa cho các loài hữu tình trung thiên Thế Giới, đều khiến cho an trụ mười thiện nghiệp đạo, bốn tĩnh lự, bốn vô lượng, bốn định vô sắc, năm thần thông.
Cũng được phước tụ nhiều hơn người giáo hóa cho các loài hữu tình tam thiên đại thiên Thế Giới, đều khiến cho an trụ mười thiện nghiệp đạo, bốn tĩnh lự, bốn vô lượng, bốn định vô sắc, năm thần thông.
Cũng được phước tụ nhiều hơn người giáo hóa cho các loài hữu tình mười phương Thế Giới nhiều như cát Sông Hằng, đều khiến cho an trụ mười thiện nghiệp đạo, bốn tĩnh lự, bốn vô lượng, bốn định vô sắc, năm thần thông.
Cũng được phước tụ nhiều hơn người giáo hóa cho các loài hữu tình mười phương tất cả Thế Giới, đều khiến cho an trụ mười thiện nghiệp đạo, bốn tĩnh lự, bốn vô lượng, bốn định vô sắc, năm thần thông.
Này Kiều Thi Ca! Trong đây, cái gọi là suy nghĩ đúng lý nghĩa là suy nghĩ bát nhã Ba la mật đa cho đến bố thí Ba la mật đa bằng hạnh chẳng hai, chẳng phải chẳng hai, để cầu Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề.
Hoặc suy nghĩ nội không cho đến vô tánh tự tánh không bằng hạnh chẳng hai, chẳng phải chẳng hai, để cầu Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề. Hoặc suy nghĩ Bốn Niệm Trụ cho đến trí nhất thiết tướng bằng hạnh chẳng hai, chẳng phải chẳng hai, để cầu Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề.
Lại nữa, này Kiều Thi Ca! Nếu thiện nam tử, thiện nữ nhân nào đối với bát nhã Ba la mật đa đây, dùng vô lượng môn giảng nói, nêu bày khai diễn, giải thích rõ ràng, phân biệt nghĩa lý khiến cho người khác dễ hiểu thì được vô lượng phước tụ nhiều hơn gấp bội công đức của người chỉ tự lắng nghe, thọ trì đọc tụng, tinh tấn siêng năng tu học, suy nghĩ đúng lý bát nhã Ba la mật đa như thế.
Này Kiều Thi Ca! Trong đây nghĩa ý bát nhã Ba la mật đa ấy có những nghĩa lý như là:
Chẳng nên dùng hai tướng quán, cũng chẳng phải chẳng nên dùng hai tướng quán.
Chẳng có tướng, chẳng phải không có tướng.
Chẳng nhập, chẳng xuất. Chẳng tăng, chẳng giảm.
Chẳng nhiễm, chẳng tịnh. Chẳng sanh, chẳng diệt.
Chẳng thủ, chẳng xả. Chẳng chấp, chẳng phải chẳng chấp.
Chẳng trụ, chẳng phải chẳng trụ.
Chẳng thật, chẳng phải chẳng thật.
Chẳng tương ưng, chẳng phải chẳng tương ưng.
Chẳng hòa hợp, chẳng ly tán.
Chẳng phải nhân duyên, chẳng phải phi nhân duyên.
Chẳng phải pháp, chẳng phải phi pháp.
Chẳng phải chân như, chẳng phải phi chân như.
Chẳng phải thật tế, chẳng phải phi thật tế. Nghĩa lý như thế có vô lượng môn.
Lại nữa, này Kiều Thi Ca! Nếu thiện nam tử, thiện nữ nhân nào tự thân đối với bát nhã Ba la mật đa, chí tâm lắng nghe, thọ trì đọc tụng, tinh tấn siêng năng tu học, suy nghĩ đúng lý, dùng vô lượng môn vì người rộng nói, chỉ bày khai diễn, giải thích rõ ràng, phân biệt nghĩa lý khiến cho người kia hiểu được một cách dễ dàng thì thiện nam tử, thiện nữ nhân này được phước tụ nhiều hơn trước vô lượng vô biên.
Bấy giờ, Trời Ðế Thích thưa Phật rằng: Bạch Đức Thế Tôn! Như vậy, các thiện nam tử, thiện nữ nhân nên dùng các loại văn nghĩa hay khéo để diễn nói bát nhã Ba la mật đa sâu xa cho người.
Phật dạy: Này Kiều Thi Ca! Ðúng vậy, đúng vậy. Ðúng như ông đã nói. Các thiện nam tử, thiện nữ nhân nên dùng các loại văn nghĩa hay khéo để diễn nói bát nhã Ba la mật đa sâu xa cho người.
Này Kiều Thi Ca! Nếu thiện nam tử, thiện nữ nhân nào dùng các loại văn nghĩa hay khéo để diễn nói bát nhã Ba la mật đa sâu xa cho người thì thiện nam tử, thiện nữ nhân này thành tựu được đại công đức vô lượng, vô số, vô biên, bất khả tư nghì.
Này Kiều Thi Ca! Nếu có thiện nam tử, thiện nữ nhân nào trọn đời đem vô lượng phẩm vật như y phục, ẩm thực, thuốc men… thượng diệu mà cúng dường cung kính, tôn trọng ngợi khen vô lượng vô số vô biên các Đức Như Lai Ứng Chánh Ðẳng Giác khắp mười phương cõi như cát Sông Hằng.
Và nếu có thiện nam tử, thiện nữ nhân nào tự thân đối với bát nhã Ba la mật đa đây mà chí tâm lắng nghe, thọ trì đọc tụng, tinh tấn siêng năng tu học, suy nghĩ đúng lý, lại nương vào các loại văn nghĩa hay khéo, dùng vô lượng môn rộng vì người nói, chỉ bày khai diễn, giải thích rõ ràng, phân biệt nghĩa lý khiến cho người đó hiểu được một cách dễ dàng thì thiện nam tử, thiện nữ nhân này được phước tụ nhiều hơn phước của người trước rất nhiều.
Vì cớ sao?
Này Kiều Thi Ca! Vì vô lượng vô số vô biên các Đức Như Lai Ứng Chánh Ðẳng Giác khắp mười phương cõi như cát Sông Hằng đều nương vào bát nhã Ba la mật đa mà tinh tấn siêng năng tu học, chứng được Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề.
Lại nữa, này Kiều Thi Ca! Nếu thiện nam tử, thiện nữ nhân nào trải qua vô lượng vô số vô biên đại kiếp, lấy có sở đắc làm phương tiện, tu hành bố thí cho đến bát nhã Ba la mật đa, hoặc có thiện nam tử, thiện nữ nhân nào đối với bát nhã Ba la mật đa đây, lấy có sở đắc làm phương tiện, chí tâm lắng nghe, thọ trì đọc tụng.
tinh tấn siêng năng tu học, suy nghĩ đúng lý, lại dùng các loại văn nghĩa hay khéo, chỉ trong giây lát, vì người giảng nói, nêu bày khai diễn, giải thích rõ ràng, phân biệt nghĩa lý khiến cho người đó hiểu được một cách dễ dàng thì người này được phước tụ nhiều hơn phước của người trước.
Này Kiều Thi Ca! Có sở đắc nghĩa là: Các thiện nam tử, thiện nữ nhân nào khi tu bố thí, khởi nghĩ như vậy: Ta là người thí, kia là kẻ nhận thí, đây là quả thí, sự thí và vật thí. Khi vị ấy tu bố thí như vậy, gọi là trụ bố thí, chẳng gọi là bố thí Ba la mật đa.
Khi tu tịnh giới, khởi nghĩ như vậy: Ta hay tu trì giới, kia là giới để giữ, đây là quả giới và giới được trì. Khi vị ấy tu giới như vậy, gọi là trụ tịnh giới, chẳng gọi tịnh giới Ba la mật đa.
Khi tu an nhẫn, khởi nghĩ như vậy: Ta hay tu nhẫn, kia là nhẫn để tu, đây là quả nhẫn và tự tánh nhẫn. Khi vị ấy tu nhẫn như vậy, gọi là trụ an nhẫn, chẳng gọi an nhẫn Ba la mật đa.
Khi tu tinh tấn, khởi nghĩ như vậy: Ta hay tinh tấn, kia là pháp tinh tấn để tu, đây là quả tinh tấn, tự tánh tinh tấn. Khi vị ấy tu tinh tấn như vậy, gọi là trụ tinh tấn, chẳng gọi là tinh tấn Ba la mật đa.
Khi tu tĩnh lự, khởi nghĩ như vậy: Ta hay tu định, kia là cảnh định, đây là quả định và tự tánh định. Khi vị ấy tu định như vậy, gọi là trụ tĩnh lự, chẳng gọi là tĩnh lự Ba la mật đa.
Khi tu bát nhã, khởi nghĩ như vậy: Ta hay tu tuệ, kia là cảnh tuệ, đây là quả tuệ và tự tánh tuệ. Khi vị ấy tu tuệ như vậy, gọi là trụ bát nhã, chẳng gọi là bát nhã Ba la mật đa.
Này Kiều Thi Ca! Vì các thiện nam tử, thiện nữ nhân này lấy có sở đắc làm phương tiện nên chẳng thể viên mãn bố thí, tịnh giới, an nhẫn, tinh tấn, tĩnh lự, bát nhã Ba la mật đa.
Bấy giờ, Trời Ðế Thích thưa Phật: Bạch Đức Thế Tôn! Các Đại Bồ Tát tu hành như thế nào để viên mãn bố thí, tịnh giới, an nhẫn, tinh tấn, tĩnh lự, bát nhã Ba la mật đa?
Phật dạy: Này Kiều Thi Ca! Nếu khi tu bố thí, Đại Bồ Tát chẳng thủ đắc kẻ thí, kẻ nhận, quả thí, sự thí và vật thí, lấy có sở đắc làm phương tiện thì có thể viên mãn bố thí Ba la mật đa.
Khi tu tịnh giới, Đại Bồ Tát chẳng thủ đắc kẻ trì, quả giới thu được và giới được trì, lấy có sở đắc làm phương tiện thì có thể viên mãn tịnh giới Ba la mật đa.
Khi tu an nhẫn, chẳng thủ đắc an nhẫn, quả nhẫn thu được và tự tánh nhẫn, lấy có sở đắc làm phương tiện thì có thể viên mãn an nhẫn Ba la mật đa.
Khi tu tinh tấn, chẳng thủ đắc kẻ chuyên cần, quả chuyên cần và tự tánh chuyên cần, lấy có sở đắc làm phương tiện thì có thể viên mãn tinh tấn Ba la mật đa.
Khi tu tĩnh lự, chẳng thủ đắc kẻ tu định, cảnh định, quả định và tự tánh định, lấy có sở đắc làm phương tiện thì có thể viên mãn tĩnh lự Ba la mật đa.
Khi tu bát nhã, chẳng thủ đắc kẻ tu tuệ, cảnh tuệ, quả tuệ và tự tánh tuệ, lấy có sở đắc làm phương tiện thì có thể viên mãn bát nhã Ba la mật đa.
Này Kiều Thi Ca! Các Đại Bồ Tát nên đem tuệ có sở đắc như thế và dùng các loại văn nghĩa hay khéo để giảng nói bát nhã, cho đến bố thí Ba la mật đa.
Vì cớ sao?
Này Kiều Thi Ca! Vì vào đời đương lai sẽ có các thiện nam tử, thiện nữ nhân vì người mà tuyên nói pháp tương tự như bát nhã cho đến bố thí Ba la mật đa.
Kẻ sơ phát tâm vô thượng bồ đề nghe pháp tương tự như bát nhã cho đến bố thí Ba la mật đa của người kia nói thì tâm liền mê lầm, thối mất trung đạo. Do đó, phải lấy tuệ có sở đắc và dùng các loại văn nghĩa hay khéo, vì kẻ phát tâm vô thượng bồ đề mà giảng nói bát nhã cho đến bố thí Ba la mật đa.
Trời Ðế Thích thưa Phật: Bạch Đức Thế Tôn! Thế nào gọi là tuyên nói tương tự như bát nhã, tĩnh lự, tinh tấn, an nhẫn, tịnh giới, bố thí Ba la mật đa?
Phật dạy: Này Kiều Thi Ca! Nếu thiện nam tử, thiện nữ nhân nào nói có sở đắc bát nhã Ba la mật đa cho đến bố thí Ba la mật đa. Nói như vậy gọi là tuyên nói tương tự bát nhã, tĩnh lự, tinh tấn, an nhẫn, tịnh giới, bố thí Ba la mật đa.
Trời Ðế Thích lại thưa Phật: Bạch Đức Thế Tôn! Các thiện nam tử, thiện nữ nhân nói có sở đắc bát nhã cho đến bố thí Ba la mật đa như thế nào mà gọi là nói tương tự bát nhã cho đến bố thí Ba la mật đa?
Phật dạy: Này Kiều Thi Ca! Nếu các thiện nam tử, thiện nữ nhân vì kẻ phát tâm vô thượng bồ đề mà hành sáu pháp Ba la mật đa, nói sắc cho đến thức vô thường, khổ, vô ngã.
Nói nhãn xứ cho đến ý xứ vô thường, khổ, vô ngã.
Nói sắc xứ cho đến pháp xứ vô thường, khổ, vô ngã.
Nói nhãn giới cho đến ý giới vô thường, khổ, vô ngã.
Nói sắc giới cho đến pháp giới vô thường, khổ, vô ngã.
Nói nhãn thức giới cho đến ý thức giới vô thường, khổ, vô ngã.
Nói nhãn xúc cho đến ý xúc vô thường, khổ, vô ngã.
Nói nhãn xúc làm duyên sanh ra các thọ cho đến ý xúc làm duyên sanh ra các thọ vô thường, khổ, vô ngã.
Nói bốn tĩnh lự, bốn vô lượng, bốn định Vô Sắc vô thường, khổ, vô ngã.
Nói Bốn Niệm Trụ cho đến trí nhất thiết tướng vô thường, khổ, vô ngã.
Khi nói những lời như vậy, nếu có người nương vào các pháp như thế, tu hành bát nhã cho đến bố thí Ba la mật đa, tức là hành bát nhã cho đến bố thí Ba la mật đa.
Lại nói những lời như vậy: Kẻ tu hành bát nhã cho đến bố thí Ba la mật đa nên cầu sắc cho đến trí nhất thiết tướng vô thường, khổ, vô ngã. Nếu ai cầu được các pháp như thế, mà tu hành bát nhã cho đến bố thí Ba la mật đa tức là hành bát nhã cho đến bố thí Ba la mật đa.
Này Kiều Thi Ca! Nếu có kẻ cầu sắc cho đến trí nhất thiết tướng vô thường, khổ, vô ngã như vậy, nương vào các pháp đây tu hành bát nhã cho đến bố thí Ba la mật đa thì Ta gọi là hành có sở đắc, tương tợ bát nhã cho đến bố thí Ba la mật đa.
Này Kiều Thi Ca! Nếu nói như trước, phải biết đều là nói có sở đắc, tương tợ bát nhã cho đến bố thí Ba la mật đa.
Lại nữa, này Kiều Thi Ca! Nếu thiện nam tử, thiện nữ nhân nào vì kẻ phát tâm vô thượng bồ đề mà tuyên nói bát nhã cho đến bố thí Ba la mật đa bằng những lời như vậy: thiện nam tử đến đây, ta sẽ dạy ngươi tu học bát nhã cho đến bố thí Ba la mật đa. Nếu ngươi nương vào lời dạy của ta mà tu học thì sẽ mau an trụ quả sơ địa cho đến Thập Địa của Bồ Tát.
Này Kiều Thi Ca! Người kia lấy có tướng và có sở đắc làm phương tiện, nương tưởng hiệp tập dạy tu bát nhã cho đến bố thí Ba la mật đa. Ðó gọi là tuyên nói tương tợ bát nhã cho đến bố thí Ba la mật đa.
Lại nữa, này Kiều Thi Ca! Nếu thiện nam tử, thiện nữ nhân nào vì kẻ phát tâm vô thượng bồ đề mà tuyên nói bát nhã cho đến bố thí Ba la mật đa bằng những lời như vậy: thiện nam tử đến đây, ta sẽ dạy ngươi tu học bát nhã cho đến bố thí Ba la mật đa. Nếu ngươi nương vào lời dạy của ta mà tu học thì sẽ mau vượt Bậc Thanh Văn và Ðộc Giác.
Này Kiều Thi Ca! Người kia lấy có tướng và có sở đắc làm phương tiện, nương tưởng hiệp tập dạy tu bát nhã cho đến bố thí Ba la mật đa. Ðó gọi là tuyên nói tương tợ bát nhã cho đến bố thí Ba la mật đa.
Lại nữa, này Kiều Thi Ca! Nếu thiện nam tử, thiện nữ nhân nào vì kẻ phát tâm vô thượng bồ đề mà tuyên nói bát nhã cho đến bố thí Ba la mật đa bằng những lời như vậy: thiện nam tử đến đây, ta sẽ dạy ngươi tu học bát nhã cho đến bố thí Ba la mật đa.
Nếu ngươi nương vào lời dạy của ta mà tu học thì sẽ mau vào chánh tánh ly sanh của Bồ Tát. Ðã vào chánh tánh ly sanh của Bồ Tát thì liền được Vô Sanh Pháp Nhẫn của Bồ Tát.
Ðã được vô sanh pháp nhẫn của Bồ Tát thì liền được thần thông thù thắng của Bồ Tát. Ðã được thần thông thù thắng của Bồ Tát thì có thể dạo khắp tất cả các Cõi Phật trong mười phương, từ Cõi Phật này đến Cõi Phật kia, cúng dường cung kính, tôn trọng ngợi khen tất cả các Đức Như Lai Ứng Chánh Ðẳng Giác. Nhờ đây mà mau chứng được Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề.
Này Kiều Thi Ca! Người kia lấy có tướng và có sở đắc làm phương tiện, nương tưởng hiệp tập dạy tu bát nhã cho đến bố thí Ba la mật đa. Ðó gọi là tuyên nói tương tợ bát nhã cho đến bố thí Ba la mật đa.
Lại nữa, này Kiều Thi Ca! Nếu thiện nam tử, thiện nữ nhân nào bảo kẻ chủng tánh Bồ Tát thừa rằng: Nếu ông đối với bát nhã Ba la mật đa, chí tâm lắng nghe, thọ trì đọc tụng, tinh tấn siêng năng tu học, suy nghĩ đúng lý thì quyết định sẽ được vô lượng vô số vô biên công đức.
Này Kiều Thi Ca! Vì người kia lấy có tướng và có sở đắc làm phương tiện, nói những lời như vậy, nên gọi là tuyên nói tương tợ bát nhã cho đến bố thí Ba la mật đa.
Lại nữa, này Kiều Thi Ca! Nếu thiện nam tử, thiện nữ nhân nào bảo kẻ chủng tánh Bồ Tát thừa rằng: Ðối với tất cả các Đức Như Lai Ứng Chánh Ðẳng Giác quá khứ, vị lai, hiện tại, từ sơ phát tâm cho đến khi được Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề, tất cả những căn lành mà ông có được ở đây, đều nên tùy hỷ. Nhóm hợp tất cả, vì các hữu tình mà hồi hướng Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề.
Này Kiều Thi Ca! Vì người kia lấy có tướng và có sở đắc làm phương tiện, nói những lời như vậy, nên gọi là tuyên nói tương tợ bát nhã cho đến bố thí Ba la mật đa.
Bấy giờ, Trời Ðế Thích thưa Phật rằng: Bạch Thế Tôn! Thế nào gọi là tuyên nói chân chánh bát nhã,tĩnh lự, tinh tấn, an nhẫn, tịnh giới, bố thí Ba la mật đa?
Phật dạy: Này Kiều Thi Ca! Nếu thiện nam tử, thiện nữ nhân nào nói bát nhã Ba la mật đa cho đến bố thí Ba la mật đa không có sở đắc, như vậy gọi là tuyên nói chân chánh bát nhã, tĩnh lự, tinh tấn, an nhẫn, tịnh giới, bố thí Ba la mật đa.
Trời Ðế Thích lại thưa Phật: Bạch Đức Thế Tôn! Vì sao các thiện nam tử, thiện nữ nhân nói bát nhã cho đến bố thí Ba la mật đa không có sở đắc, thì gọi là nói chân chánh bát nhã cho đến bố thí Ba la mật đa?
Phật dạy: Này Kiều Thi Ca! Nếu thiện nam tử, thiện nữ nhân nào vì kẻ phát tâm vô thượng bồ đề mà tuyên nói bát nhã cho đến bố thí Ba la mật đa bằng những lời như vậy: Lại đây thiện nam tử!
Ngươi nên tu bát nhã cho đến bố thí Ba la mật đa. Khi ông đang tu, chẳng nên quán sắc hoặc thường hoặc vô thường, hoặc lạc hoặc khổ, hoặc ngã hoặc vô ngã. Chẳng nên quán thọ, tưởng, hành, thức hoặc thường hoặc vô thường, hoặc lạc hoặc khổ, hoặc ngã hoặc vô ngã.
Cũng vậy, chẳng nên quán nhãn xứ cho đến ý xứ, sắc xứ cho đến pháp xứ, nhãn giới cho đến ý giới, sắc giới cho đến pháp giới, nhãn thức giới cho đến ý thức giới, nhãn xúc cho đến ý xúc, nhãn xúc làm duyên sanh ra các thọ cho đến ý xúc làm duyên sanh ra các thọ, bốn tĩnh lự, bốn vô lượng, bốn định vô sắc, bốn niệm trụ cho đến trí nhất thiết tướng hoặc thường hoặc vô thường, hoặc lạc hoặc khổ, hoặc ngã hoặc vô ngã.
Vì sao vậy?
Thiện Nam Tử! Vì sắc và tự tánh của sắc là không, cho đến trí nhất thiết tướng và tự tánh của trí nhất thiết tướng là không. Tự tánh của sắc đây tức chẳng phải tự tánh, cho đến tự tánh của trí nhất thiết tướng đây tức chẳng phải tự tánh. Nếu chẳng phải tự tánh tức là bát nhã cho đến bố thí Ba la mật đa. Ðối với bát nhã cho đến bố thí Ba la mật đa đây, sắc chẳng thể nắm bắt được.
Thường và vô thường, lạc và khổ, ngã và vô ngã kia cũng chẳng thể nắm bắt được. Cho đến trí nhất thiết tướng chẳng thể nắm bắt được, thường và vô thường, lạc và khổ, ngã và vô ngã kia cũng chẳng thể nắm bắt được.
Vì sao vậy?
Vì trong đây không có sắc… có thể nắm bắt được, huống là có thường và vô thường, lạc và khổ, ngã và vô ngã kia mà nắm bắt được.
Thiện Nam Tử! Nếu ông có khả năng tu bát nhã cho đến bố thí Ba la mật đa như thế tức là tu bát nhã cho đến bố thí Ba la mật đa.
Này Kiều Thi Ca! Thiện nam tử, thiện nữ nhân nào nói những lời như vậy, thì gọi tuyên nói chân chánh bát nhã cho đến bố thí Ba la mật đa.
Lại nữa, Kiều Thi Ca! Nếu thiện nam tử, thiện nữ nhân nào vì kẻ phát tâm vô thượng bồ đề mà tuyên nói bát nhã cho đến bố thí Ba la mật đa bằng những lời như vậy: Lại đây thiện nam tử!
Ta sẽ dạy ngươi tu học bát nhã cho đến bố thí Ba la mật đa. Khi tu học, ngươi chớ quán các pháp có thể trụ được chút ít, có thể vượt được chút ít, có thể vào được chút ít, có thể đắc được chút ít, có thể chứng được chút ít, có thể lắng nghe được chút ít… thì có thể có được công đức và có thể tùy hỷ hồi hướng Bồ Đề.
Vì sao vậy?
Thiện Nam Tử! Vì đối với bát nhã cho đến bố thí Ba la mật đa đây, rốt ráo không có một chút pháp nào có thể trụ, có thể vượt, có thể vào, có thể đắc, có thể chứng, có thể lắng nghe… mà có thể có được công đức và có thể tùy hỷ hồi hướng Bồ Đề.
Vì sao vậy?
Vì tự tánh của tất cả pháp đều không. Nếu tự tánh không thì không có sở hữu. Nếu không có sở hữu tức là bát nhã cho đến bố thí Ba la mật đa. bát nhã cho đến bố thí Ba la mật đa rốt ráo không có chút pháp nào có vào có ra, có sanh có diệt, có đoạn có thường, có một có khác, có đến có đi mà có thể nắm bắt được.
Này Kiều Thi Ca! thiện nam tử, thiện nữ nhân nào nói những lời như vậy, thì cùng với phẩm đen bất thiện pháp trên, tất cả trái nhau. Thuyết đây là thuyết bát nhã, tĩnh lự, tinh tấn, an nhẫn, tịnh giới, bố thí Ba la mật đa chân chánh.
Vì vậy, Này Kiều Thi Ca!Các thiện nam tử, thiện nữ nhân… nên đối với bát nhã Ba la mật đa, lấy có sở đắc làm phương tiện, chí tâm lắng nghe, thọ trì đọc tụng, tinh tấn siêng năng tu học, suy nghĩ đúng lý. Nên đem các loại văn nghĩa khéo hay giảng nói cho người, chỉ bày khai diễn, giải thích rõ ràng, phân biệt nghĩa lý khiến cho họ dễ hiểu.
Này Kiều Thi Ca! Do duyên cớ đây nên Ta nói: Nếu thiện nam tử, thiện nữ nhân nào đối với bát nhã Ba la mật đa đây, lấy có sở đắc làm phương tiện, chí tâm lắng nghe, thọ trì đọc tụng, tinh tấn siêng năng tu học, suy nghĩ đúng lý.
Lại dùng các loại văn nghĩa khéo hay, trong chừng giây lát, vì người giảng nói, chỉ bày khai diễn, giải thích rõ ràng, phân biệt nghĩa lý khiến cho họ dễ hiểu thì được phước rất nhiều hơn trước.
Lại nữa, này Kiều Thi Ca! Nếu thiện nam tử, thiện nữ nhân nào dạy cho các loài hữu tình của Châu Thiệm Bộ đều trụ vào quả Dự Lưu, thì ý ông nghĩ sao?
Thiện nam tử, thiện nữ nhân này do nhân duyên đây được phước nhiều chăng?
Trời Ðế Thích thưa: Bạch Đức Thế Tôn! Rất nhiều.
Bạch Đức Thiện Thệ! Rất nhiều.
Phật dạy: Này Kiều Thi Ca! Nếu thiện nam tử, thiện nữ nhân nào đối với bát nhã Ba la mật đa đây, dùng vô lượng môn văn nghĩa hay đẹp vì người giảng nói, chỉ bày khai diễn, giải thích rõ ràng, phân biệt nghĩa lý khiến cho họ dễ hiểu, lại nói như vậy:
Lại đây thiện nam tử! Đối với bát nhã Ba la mật đa sâu xa đây, ngươi nên chí tâm lắng nghe, thọ trì đọc tụng, khéo giỏi thông suốt, suy nghĩ đúng lý, theo pháp môn này mà siêng năng tu học. Thì thiện nam tử, Thiện Nữ Nhân đây được công đức rất nhiều hơn trước.
Vì sao vậy?
Này Kiều Thi Ca! Vì tất cả Dự Lưu và quả Dự Lưu đều do bát nhã Ba la mật đa này lưu xuất.
Lại nữa, Này Kiều Thi Ca! Nói chi các loại hữu tình Châu Thiệm Bộ.
Giả sử thiện nam tử, thiện nữ nhân nào dạy cho tất cả hữu tình của bốn đại châu, hoặc tất cả hữu tình của tiểu thiên giới, hoặc tất cả hữu tình của trung thiên giới, hoặc tất cả hữu tình của tam thiên đại thiên Thế Giới đây, hoặc tất cả hữu tình của mười phương Thế Giới nhiều như cát Sông Hằng, hoặc tất cả hữu tình của vô biên Thế Giới khắp mười phương đều an trụ vào quả Dự Lưu, thì ý ông nghĩ sao?
Thiện nam tử, thiện nữ nhân này do nhân duyên đây được phước nhiều chăng?
Trời Ðế Thích thưa: Bạch Đức Thế Tôn! Rất nhiều.
Bạch Đức Thiện Thệ! Rất nhiều.
Phật dạy: Này Kiều Thi Ca! Nếu thiện nam tử, thiện nữ nhân nào đối với bát nhã Ba la mật đa đây, dùng vô lượng môn văn nghĩa hay đẹp vì người giảng nói, chỉ bày khai diễn, giải thích rõ ràng, phân biệt nghĩa lý khiến cho họ dễ hiểu, lại nói như vậy:
Lại đây thiện nam tử! Đối với bát nhã Ba la mật đa sâu xa đây, ngươi nên chí tâm lắng nghe, thọ trì đọc tụng, khéo giỏi thông suốt, suy nghĩ đúng lý, theo pháp môn này mà siêng năng tu học. Thì thiện nam tử, thiện nữ nhân đây được công đức rất nhiều hơn trước.
Vì sao vậy?
Này Kiều Thi Ca! Vì tất cả Dự Lưu và quả Dự Lưu đều do bát nhã Ba la mật đa này lưu xuất.
Lại nữa, này Kiều Thi Ca! Nếu thiện nam tử, thiện nữ nhân nào dạy cho các loại hữu tình của Châu Thiệm Bộ đều an trụ vào quả Nhất Lai, Bất Hoàn, A La Hán, thì ý ông nghĩ sao?
Thiện nam tử, thiện nữ nhân này do nhân duyên đây được phước nhiều chăng?
Trời Ðế Thích thưa: Bạch Đức Thế Tôn! Rất nhiều.
Bạch Đức Thiện Thệ! Rất nhiều.
Phật dạy: Này Kiều Thi Ca! Nếu thiện nam tử, thiện nữ nhân nào đối với bát nhã Ba la mật đa đây, dùng vô lượng môn văn nghĩa hay đẹp vì người giảng nói, chỉ bày khai diễn, giải thích rõ ràng, phân biệt nghĩa lý khiến cho họ dễ hiểu, lại nói như vậy:
Lại đây thiện nam tử! Đối với bát nhã Ba la mật đa sâu xa đây, ngươi nên chí tâm lắng nghe, thọ trì đọc tụng, khéo giỏi thông suốt, suy nghĩ đúng lý, theo pháp môn này mà siêng năng tu học. Thì thiện nam tử, thiện nữ nhân đây được công đức rất nhiều hơn trước.
Vì sao vậy?
Này Kiều Thi Ca! Vì tất cả Nhất Lai và quả Nhất Lai, cho đến A La Hán và quả A La Hán đều do bát nhã Ba la mật đa đây lưu xuất.
Lại nữa, Này Kiều Thi Ca! Nói chi các loại hữu tình Châu Thiệm Bộ.
Giả sử thiện nam tử, thiện nữ nhân nào dạy cho tất cả hữu tình của bốn đại châu, hoặc tất cả hữu tình của tiểu thiên giới, hoặc tất cả hữu tình của trung thiên giới, hoặc tất cả hữu tình của tam thiên đại thiên Thế Giới đây, hoặc tất cả hữu tình của mười phương Thế Giới nhiều như cát Sông Hằng, hoặc tất cả hữu tình của vô biên Thế Giới khắp mười phương đều an trụ vào quả Nhất Lai, Bất Hoàn, A La Hán, thì ý ông nghĩ sao?
Thiện nam tử, thiện nữ nhân này do nhân duyên đây được phước nhiều chăng?
Trời Ðế Thích thưa: Bạch Đức Thế Tôn! Rất nhiều.
Bạch Đức Thiện Thệ! Rất nhiều.
Phật dạy: Này Kiều Thi Ca! Nếu thiện nam tử, thiện nữ nhân nào đối với bát nhã Ba la mật đa đây, dùng vô lượng môn văn nghĩa hay đẹp vì người giảng nói, chỉ bày khai diễn, giải thích rõ ràng, phân biệt nghĩa lý khiến cho họ dễ hiểu, lại nói như vậy:
Lại đây thiện nam tử! Đối với bát nhã Ba la mật đa sâu xa đây, ngươi nên chí tâm lắng nghe, thọ trì đọc tụng, khéo giỏi thông suốt, suy nghĩ đúng lý, theo pháp môn này mà siêng năng tu học. Thì thiện nam tử, thiện nữ nhân đây được công đức rất nhiều hơn trước.
Vì sao vậy?
Này Kiều Thi Ca! Vì tất cả Nhất Lai và quả Nhất Lai, cho đến A La Hán và quả A La Hán đều do bát nhã Ba la mật đa đây lưu xuất.
Lại nữa, này Kiều Thi Ca! Nếu thiện nam tử, thiện nữ nhân nào dạy cho các loài hữu tình của Châu Thiệm Bộ đều an trụ vào quả vị Độc Giác, thì ý ông nghĩ sao?
Thiện nam tử, thiện nữ nhân này do nhân duyên đây được phước nhiều chăng?
Trời Ðế Thích thưa: Bạch Đức Thế Tôn! Rất nhiều.
Bạch Đức Thiện Thệ! Rất nhiều.
Phật dạy: Này Kiều Thi Ca! Nếu thiện nam tử, thiện nữ nhân nào đối với bát nhã Ba la mật đa đây, dùng vô lượng môn văn nghĩa hay đẹp vì người giảng nói, chỉ bày khai diễn, giải thích rõ ràng, phân biệt nghĩa lý khiến cho họ dễ hiểu, lại nói như vậy:
Lại đây thiện nam tử! Đối với bát nhã Ba la mật đa sâu xa đây, ngươi nên chí tâm lắng nghe, thọ trì đọc tụng, khéo giỏi thông suốt, suy nghĩ đúng lý, theo pháp môn này mà siêng năng tu học. Thì thiện nam tử, thiện nữ nhân đây được công đức rất nhiều hơn trước.
Vì sao vậy?
Này Kiều Thi Ca! Vì tất cả Độc Giác và quả vị Độc Giác đều do bát nhã Ba la mật đa đây lưu xuất.
Lại nữa, Này Kiều Thi Ca! Nói chi các loại hữu tình Châu Thiệm Bộ.
Giả sử thiện nam tử, thiện nữ nhân nào dạy cho tất cả hữu tình của bốn đại châu, hoặc tất cả hữu tình của tiểu thiên giới, hoặc tất cả hữu tình của trung thiên giới, hoặc tất cả hữu tình của tam thiên đại thiên Thế Giới đây, hoặc tất cả hữu tình của mười phương Thế Giới nhiều như cát Sông Hằng, hoặc tất cả hữu tình của vô biên Thế Giới khắp mười phương đều an trụ vào quả vị Độc Giác, thì ý ông nghĩ sao?
Thiện nam tử, thiện nữ nhân này do nhân duyên đây được phước nhiều chăng?
Trời Ðế Thích thưa: Bạch Đức Thế Tôn! Rất nhiều.
Bạch Đức Thiện Thệ! Rất nhiều.
Phật dạy: Này Kiều Thi Ca! Nếu thiện nam tử, thiện nữ nhân nào đối với bát nhã Ba la mật đa đây, dùng vô lượng môn văn nghĩa hay đẹp vì người giảng nói, chỉ bày khai diễn, giải thích rõ ràng, phân biệt nghĩa lý khiến cho họ dễ hiểu, lại nói như vậy:
Lại đây thiện nam tử! Đối với bát nhã Ba la mật đa sâu xa đây, ngươi nên chí tâm lắng nghe, thọ trì đọc tụng, khéo giỏi thông suốt, suy nghĩ đúng lý, theo pháp môn này mà siêng năng tu học. Thì thiện nam tử, thiện nữ nhân đây được công đức rất nhiều hơn trước.
Vì sao vậy?
Này Kiều Thi Ca! Vì tất cả Độc Giác và quả vị Độc Giác đều do bát nhã Ba la mật đa đây lưu xuất.
***
Phật Thuyết Kinh đại Bát Nhã Ba La Mật đa - Hội Thứ Năm - Phẩm Mười Bảy - Phẩm Tham Hành - Phần Hai
Phật Thuyết Kinh đại Bát Nhã Ba La Mật đa - Hội Thứ Ba - Phẩm Ba Mươi Mốt - Phẩm Tuyên Hóa - Phần Ba
Phật Thuyết Kinh Tạp A Hàm - Kinh Tăng ích
Phật Thuyết Kinh ưu Bà Tắc Giới - Phẩm Hai Mươi Tám - Bát Nhã Ba La Mật
Phật Thuyết Kinh Tăng Chi Bộ - Chương Mười - Mười Pháp - Phẩm Ba - Phẩm Lớn - Phần Một - Con Sư Tử
Phật Thuyết Kinh Tạp A Hàm - Kinh Vô Bất Nhất Xứ