Phật Thuyết Kinh đại Thừa Bản Sinh Tâm địa Quán - Phẩm Hai - Phẩm Báo ân - Phần Hai

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư Bát Nhã, Đời Đường

PHẬT THUYẾT KINH ĐẠI THỪA

BẢN SINH TÂM ĐỊA QUÁN

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư

Bát Nhã, Đời Đường  

PHẨM HAI

PHẨM BÁO ÂN  

PHẦN HAI  

Bấy giờ, về phía Đông Bắc Đại Thành Vương Xá cách tám mươi do tuần có một nước nhỏ tên là Tăng Trưởng Phúc. Trong nước ấy có một ông Trưởng Giả tên là Trí Quang, tuổi nhiều, già yếu, chỉ có một con, mà người con ấy tánh tình ác nghịch, không thuận cha mẹ, cha mẹ răn dạy gì đều không theo lời.

Ông Trưởng Giả xa nghe Đức Phật Thích Ca Mâu Ni Như Lai ở trong núi Kỳ Xà Quật, Thành Vương Xá, vì vô lượng chúng sinh trong cõi đời xấu ác, nhơ đục, nêu giảng về Pháp Báo Ân của Đại Thừa.

Khi ấy, cả cha mẹ và con cùng mọi người quyến thuộc của ông vì muốn nghe pháp, nên đem các đồ cúng đến nơi Phật, cung kính cúng dường Phật.

Cúng dường rồi ông Trưởng Giả liền bạch Phật: Bạch Đức Thế Tôn, con có một người con, tánh nó ác tệ quá, không chịu nghe lời khuyên răn của cha mẹ. Nay con nghe thấy Phật giảng dạy về việc báo đáp bốn ân, con vì muốn nghe pháp nên lại nơi Phật, kính xin Đức Thế Tôn vì chúng con cùng các người trong quyến thuộc chỉ dạy rõ về nghĩa lý sâu xa, nhiệm mầu của bốn ân, khiến đứa con tệ ác của con sinh tâm hiếu thuận, đời nay, đời sau sẽ được sự an lạc.

Đức Phật bảo ông Trí Quang: Quý hóa thay! Quý hóa thay! Ông vì pháp nên đến chỗ Ta, cúng dường cung kính và muốn nghe pháp ấy, vậy các ông nên nghe cho kỹ và nhớ nghĩ cho khéo.

Nếu có các thiện nam, thiện nữ nào phát tâm Bồ Đề, muốn nghe các pháp quan trọng, khi cất chân, đặt chân xuống đất, tùy theo số lượng bụi nhỏ của đường đất đi xa hay gần mà do nhân duyên ấy. Người đó cảm được Kim Luân của Chuyển Luân Thánh Vương, khi phước báo của Thánh Vương hết, được làm Thiên Vương trong Dục Giới.

Khi phước báo của Thiên Vương trong Dục Giới hết, được làm Phạm Thiên Vương, được thấy Phật, nghe Pháp và chóng chứng được đạo quả vi diệu.

Đại Trưởng Giả cùng những người khác đi với ông vì cầu pháp nên đến chỗ ta, tính ra như thế là phải đi qua tám mươi do tuần Đại Địa vi trần, mỗi một số vi trần ấy sẽ tạo được những cảm ứng theo những quả báo về Trời, người, Luân Vương. Và được nghe pháp rồi, đời sau sẽ chứng đạo quả Vô Thượng, Chánh Đẳng, Chánh Giác.

Tuy trước ta đã nói về nghĩa lý sâu xa, nhiệm mầu của bốn ân, nay vì các ông, Ta nêu lại nghĩa ấy, bằng lời kệ sau này:

Tối thắng Pháp Vương, Đại Thánh chủ

Tất cả Trời, người chẳng thể sánh

Trang nghiêm thân bằng mọi tướng tốt

Bể trí như hư không vô lượng.

Hạnh lợi tự, tha đều viên mãn

Tiếng khen đồn khắp trong các cõi

Dứt hẳn phiền não cùng tập khí

Khéo trì mật hạnh, giữ mọi căn.

Một trăm bốn mươi đức bất cộng

Bể phước rộng lớn đều tràn trề

Chánh định, thần thông đầy đủ cả

Thường an vui tám cung tự tại.

Trời, người, ngoại đạo trong mười phương

Không ai năng nan như Điều Ngự

Miệng vàng nói biện tài vô ngại

Tuy không ai hỏi mà tự nói.

Ví như thủy triều không sái thời

Cũng như trống Trời hợp lòng Trời

Tự tại như thế chỉ có Phật

Ngữ thông Tiên, Ma, Phạm chẳng được.

Trải vô số kiếp tu hạnh nguyện

Chứng được đại thần thông như thế

Trong cõi đại tịch Ta nhập định

Quán sát các căn và bệnh, thuốc.

Tự ra thiền định mà tán thán:

Ba đời Phật Pháp tâm địa môn

Các vị Trưởng Giả liền thoái tâm

Chỉ ưa hạnh Nhị Thừa tự lợi.

Ta mở pháp đại trí phương tiện

Dấn vào cửa giải thoát tam không

Diệu lý Như Lai chẳng thể lường

Chỉ Phật biết được chân bí mật.

Thanh Văn lợi can và Độc Giác

Bồ Tát cần cầu ngôi bất thoái

Mười hai kiếp số cùng so lường

Không có ai biết được phần nhỏ.

Giả sử phàm, Thánh Trí mười phương

Trao cho một người làm bậc trí

Bậc trí như thế giống rừng Trúc

Không thể so lường được phần nhỏ.

Thế gian phàm phu không mắt tuệ

Mê nơi ân đức mất diệu quả

Chúng sinh trong đời năm ác trược

Không hiểu ân sâu thường trái đức.

Ta vì khai thị về bốn ân

Khiến vào chánh kiến Bồ Đề đạo

Cha lành mẹ hiền, ân trưởng dưỡng

Tất cả trai, gái đều yên vui.

Ân cha lành cao hơn núi lớn

Ân mẹ hiền sâu như biển cả

Nếu ta ở đời trong một kiếp

Nói ân mẹ hiền không hết được.

Ta nay nói qua một phần nhỏ

Như ruồi, muỗi uống nước biển sâu:

Giả sử có người vì phước đức

Cúng dường Bà La Môn tịnh hạnh

Vị ngũ thông Thần Tiên tự tại

Sư trưởng đại trí cùng bạn lành

Nhà cửa trang hoàng toàn bảy báu

Phòng ốc bằng gỗ hương Chiên Đàn

Đồ nằm trăm báu bày trải khắp

Mỹ vị thế gian như Cam Lộ,

Cùng các thuốc men chữa muôn bệnh

Vật dụng đều chứa đầy vàng bạc.

Cúng dường như thế ngày ba thời

Cho đến đủ số một trăm kiếp

Không bằng một niệm tỏ chút phần

Cứng dường mẹ hiền ruộng ân lớn

Phước đức vô biên không thể lường

Tính toán, thí dụ không sánh kịp.

Mẹ hiền thế gian có mang con

Mười tháng mang thai chịu khổ nhiều

Tình không tham đắm năm dục lạc

Tùy thời ăn uống cũng đồng thế

Ngày đêm thường mang lòng thương xót

Đi, đứng, ngồi, nằm chịu mọi khổ.

Ngay lúc sinh con khỏi bào thai

Như góp mũi nhọn rạch thân thể

Mê cảm Đông, Tây không phân biệt

Khắp mình đau đớn không chịu nổi

Hoặc nhân nạn ấy mà mất mạng

Họ hàng quyến thuộc đều buồn bã

Mọi khổ như thế đều vì con

Lo, buồn thống thiết nói sao cùng.

Nếu được mạnh khỏe thân yên vui

Như nghèo được ngọc mừng khôn tả

Đoái nhìn mặt con không biết chán

Tâm thương nhớ con không chút rời.

Ân tình mẫu tử thường như thế

Ra vào không rời con trước ngực

Sữa mẹ như nước suối Cam Lộ

Nuôi dưỡng kịp thời không lúc cạn.

Ân nơi từ niệm thực khó ví

Công đức nuôi nấng cũng khó lường

Ở đời đại địa gọi là nặng

Ân mẹ hiền nặng hơn đất kia

Trên đời Tu Di gọi là cao

Ân mẹ hiền cao hơn núi đó,

Ở đời nhanh nhất có gió lốc

Nhưng lòng mẹ hiền còn trội hơn.

Nếu có chúng sinh chẳng hiếu thuận

Khiến mẹ tạm thời khởi tâm hận

Thốt lời oán niệm chỉ phần nhỏ

Con theo lời ấy bị khổ nạn.

Chư Phật cùng các thần Kim Cang

Bí Pháp Thần Tiên không cứu được.

Nếu có trai gái nghe mẹ dạy

Vâng làm, nhan sắc không hề trái

Tất cả tai nạn đều tiêu trừ

Chư Thiên độ hộ thường an lạc.

Nếu hay thừa thuận theo mẹ hiền

Những nam, nữ ấy khác kẻ phàm

Bồ Tát lòng từ hóa nhân gian

Thị hiện báo ân mọi phương tiện.

Nếu có thiện nam và thiện nữ

Vì báo ân mẹ nên hiếu dưỡng.

Cắt thịt, trích huyết thường cung cấp

Như thế đủ số trong một kiếp

Mọi thứ cần tu trong đạo hiếu

Còn chưa báo được ân tạm thời

Mười tháng con ở trong thai mẹ

Thường ngậm cuống vú uống thai huyết

Từ khi là con nít, trẻ thơ

Uống hơn trăm hộc sữa của mẹ

Ăn uống, thuốc thang, y phục đẹp

Con trước, mẹ sau đó lệ thường.

Con nếu ngu si bị người ghét

Mẹ cũng thương nhớ không hề bỏ

Xưa, có người nữ bế con mình

Lội qua Sông Hằng nước chảy mạnh

Sức khó vượt qua vì nước ngập

Mẹ chết cùng con không nỡ bỏ.

Vì sức thiện căn niệm lành ấy

Mạng mất được sinh lên Phạm Thiên

Hưởng vui chánh định nơi Cõi Phạm

Được gặp Như Lai nhận Phật ký.

Thế nên mẹ hiền có mười đức

Tùy hợp nghĩa lợi đặt ra tên:

Một là Đại Địa.

Hai, năng sinh.

Ba là năng chánh.

Bốn, dưỡng dục.

Năm, cho trí tuệ.

Sáu, trang nghiêm.

Bảy là an ổn.

Tám dạy, trao.

Chín là giáo giới.

Mười, cho của.

Ân khác không hơn ân đức mẹ.

Pháp gì ở đời là rất giàu?

Pháp gì ở đời là rất nghèo?

Mẹ còn tại nhà là rất giàu

Mẹ đã khuất bóng là rất nghèo.

Khi mẹ còn, là mặt trời ngọ

Khi mẹ mất, là mặt trời lặn

Khi mẹ còn, thảy đều đầy đủ,

Khi mẹ mất, thảy đều rỗng không.

Tất cả hàng thiện nam ở đời

Ân cha mẹ nặng như gò, núi

Hiếu kính cần phải luôn ở lòng

Biết ân, trả ân là Thánh Đạo.

Không tiếc thân mạng dâng đồ ngon

Chưa từng một niệm thiếu sắc dưỡng

Như khi cha mẹ bỗng mất đi

Dù muốn báo ân thật chẳng kịp.

Phật xưa tu hành vì từ mẫu

Cảm được tướng tốt sắc thân vàng

Tiếng lành vang dội khắp mười phương

Tất cả người, Trời đều đảnh lễ

Nhân và Phi Nhân thảy cung kính

Từ duyên xưa trước báo từ ân.

Ta đã lên Cung Trời Đao Lợi

Ba tháng, vì mẹ nói pháp mầu

Khiến mẹ lãnh hội, quy chánh đạo

Ngộ Nhẫn vô sinh thường không thoái

Như thế đều là báo bi ân

Tuy báo ân sâu vẫn chưa đủ.

Ngài Mục Liên thần thông đệ nhất,

Dứt hết phiền não trong ba cõi

Dùng sức thần thông xem từ mẫu

Thấy đang chịu khổ trong ngạ quỷ.

Mục Liên tự đi trả ân mẹ

Cứu thoát từ thân nơi thọ khổ

Sinh lên các Cõi Trời Tha Hóa

Cùng được an vui nơi Thiên Cung.

Nên biết ân cha mẹ rất sâu

Chư Phật, Thánh Hiền đều báo đức.

Nếu ai chí tâm cúng dường Phật

Hoặc tâm tinh cần tu hiếu dưỡng

Phước hai người ấy không sai khác

Ba đời hưởng báo cũng vô cùng.

Người đời, làm con tạo ác tội

Sa ba ngả ác chịu khổ mãi

Người chưa chứng Thánh, không thần thông

Không thấy luân hồi, khó báo được.

Thương thay người đời không Thánh lực

Không hay cứu gỡ cho mẫu hiền!

Do nhân duyên ấy, ông nên biết

Dốc tu phúc lợi công đức tốt:

Đem ngay thắng đức nơi nam, nữ,

Có đại kim quang soi địa ngục.

Trong hào quang diễn tiếng thâm diệu

Khai ngộ cha mẹ mở tâm ý.

Nhớ thuở xưa kia thường tạo tội

Một niệm tâm hối đều trừ diệt.

Miệng niệm: Nam Mô Tam Thế Phật

Thân khổ nạn, ràng buộc, được thoát

Sinh lên Trời, người, hưởng vui mãi

Thấy Phật, nghe Pháp, sẽ thành Phật.

Hoặc sinh Tịnh Độ tại mười phương

Hoa sen bảy báu là cha mẹ

Hoa nở thấy Phật ngộ vô sinh

Bồ Tát bất thoái là đồng học.

Được sáu thần thông, lực tự tại

Được vào cung bồ đề vi diệu

Bồ Tát đều là các nam, nữ

Nương nguyện lực lớn hóa nhân gian.

Thế là thực báo ân cha mẹ

Các ông, chúng sinh cùng tu học!

Chúng sinh luân hồi sinh sáu nẻo

Cũng như bánh xe không sau, trước

Hoặc là cha mẹ, là trai, gái

Đời đời, kiếp kiếp ân lẫn nhau

Như thấy cha mẹ… không khác chi

Không chứng Thánh Trí, do đâu biết

Tất cả nam tử đều là cha

Tất cả nữ nhân đều là mẹ

Ân đời trước thế chưa trả xong

Lại sinh niệm khác thành oán ghét!

Thường nên báo ân, ích lẫn nhau

Không nên đánh mắng thành hiềm oán

Nếu muốn tu thêm nẻo phước trí

Ngày đêm sáu thời nên phát nguyện:

Nguyện con đời đời vô lượng kiếp

Được Túc trụ trí đại thần thông

Biết được trăm ngàn kiếp quá khứ

Lại nhớ biết nhau là cha mẹ.

Xoay vần sáu cõi, bốn loài sinh

Cho con một niệm đến nơi ấy

Vì nói diệu pháp, lìa nhân khổ

Trong Trời, người, thọ hưởng vui mãi.

Khuyên phát nguyện Bồ Đề kiên cố

Tu hành sáu độ của Bồ Tát

Dứt hẳn hai nhân nơi sinh tử

Chóng chứng Niết Bàn Vô Thượng Đạo.

Mười phương tất cả các Quốc Vương

Chánh Pháp giáo hóa là Thánh chủ

Phước đức Quốc Vương là tối thắng.

Việc làm tự tại gọi là Thiên

Vua Trời Đao Lợi và Trời khác

Thường đem phước lực giúp trị vì

Chư Thiên ủng hộ như con một

Vì thế được gọi là Thiên Tử.

Thế gian cho Vua là cội gốc

Là chỗ nhân dân tất cả nương

Cũng như nhà cửa của thế gian

Cột là cội gốc, dựng nên được.

Vua dùng chánh pháp hóa nhân dân

Giả như Phạm Vương sinh muôn vật

Vua làm phi pháp không chánh lý

Như Diễm Ma Vương diệt thế gian.

Nếu Vua dung nạp kẻ gian tà

Khác nào voi giày xéo ao hoa

Đừng bảo do gặp đời ác, đục

Nên biết thiện, ác do Vua tu

Như Mặt Trời soi sáng thế gian

Quốc Vương dạy đời cũng như thế

Mặt Trời, đêm tuy không chiếu tới

Nhưng khiến chúng sinh được an lạc.

Vua đem phi pháp ra dạy đời

Tất cả nhân dân không tin cậy

Thế gian có những sự sợ hãi

Nhưng nhờ phúc Vua không dấy sinh

Thành ra nhân dân được an lạc

Như thế là phúc Vua soi tới.

Thế gian có những hoa rất đẹp

Nhờ phước Nhà Vua mà nở tỏa,

Thế gian có những rừng, vườn đẹp

Nhờ phúc Nhà Vua đều tươi tốt,

Thế gian có những cây cỏ thuốc

Nhờ phúc Nhà Vua khỏi các bệnh,

Thế gian trăm thứ lúa, hoa màu

Nhờ phúc Nhà Vua đều thành hạt,

Nhân dân trên đời hưởng vui sướng

Nhờ phúc Nhà Vua thường tự nhiên.

Ví như Trưởng Giả có một con

Trí tuệ đoan nghiêm đời không sánh

Cha mẹ yêu mến như con mắt

Ngày đêm thường sinh tâm hộ niệm.

Thánh Vương trong nước cũng như thế

Nhớ mến chúng sinh như con một

Nuôi nấng người già, giúp cô độc

Tâm dù thưởng, phạt nhưng thường một.

Nhân Vương như thế là Thánh chủ

Mọi loài tín ngưỡng như Như Lai

Nhân Vương trị nước không tai biến

Muôn họ kính, chăm thường an ổn.

Vua không đem pháp chánh dạy đời

Bệnh tật lây lan hại chúng sinh

Như thế tất cả Nhân, Phi Nhân

Tội, phúc rõ ràng không che được.

Trong pháp thiện, ác chia bảy phần

Người tạo được năm, Vua được hai

Nhà cửa, ruộng, vườn, rừng đều thế

Thuế má phân chia cũng như vậy.

Chuyển Luân Thánh Vương khi xuất hiện

Chia làm sáu phần Vua được một

Nhân dân khi ấy được năm phần

Nghiệp báo thiện, ác cũng đều thế.

Nếu có Nhân Vương tu chánh kiến

Như pháp dạy đời là Thiên Chủ

Do dựa pháp Trời mà dạy đời

Tỳ Sa Môn Vương thường ủng hộ.

Ba Cõi Trời khác, chúng La Sát

Đều sẽ gìn giữ Thánh Vương Cung.

Thánh Vương ra đời sửa sang nước

Lợi ích chúng sinh thành mười đức:

Một là soi sáng trong Quốc Giới

Hai là trang nghiêm cho Quốc Độ

Ba là thường cho sự yên vui

Bốn là hàng phục các oán địch

Năm là cấm ngăn mọi sợ hãi

Sáu là tập hợp các Thánh Hiền

Bảy là căn bản của mọi pháp

Tám là hộ trì cho thế gian

Chín là thường làm công tạo hóa

Mười là chủ nhân dân, đất nước.

Nếu Vua thành tựu mười thắng đức

Phạm Vương, Đế Thích và Chư Thiên

Dạ Xoa, La Sát, Quỷ Thần Vương

Ẩn mình thường lại hộ đất nước,

Long Vương hoan hỷ tuôn mưa ngọt

Lúa thóc được mùa muôn họ yên,

Khắp nơi trong nước sinh châu báu

Người, ngựa sức mạnh, không oán địch,

Ngọc báu Như ý hiện trước Vua

Các Vua cõi ngoài tự triều phục.

Ai sinh tâm ác với Quốc Vương

Một niệm khởi tâm thành mọi ác

Người ấy mạng chung đọa địa ngục

Chịu khổ nhiều kiếp khó hẹn ra.

Nếu dốc lòng thành chăm giúp Vua

Chư Thiên hộ niệm thêm phước lộc.

Trưởng Giả Trí Quang, ông nên biết:

Tất cả Nhân Vương do nghiệp cảm

Các pháp đều do nhân duyên thành

Nếu không nhân duyên không các pháp.

Nói không sinh Thiên và cõi ác

Những người như thế không hiểu nhân

Không nhân, không quả: đại tà kiến

Không biết tội, phước sinh vọng chấp.

Nay Vua được hưởng mọi phước vui

Xưa kia từng giữ ba tịnh giới

Giới đức huân tu chiêu cảm tới

Diệu quả Trời, người, được thân Vua.

Nếu người phát khởi tâm bồ đề

Nguyện lực giúp thành quả vô thượng

Giữ bền giới tịnh trong Thượng Phẩm

Đi, ở tự tại làm Pháp Vương.

Thần thông biến hóa khắp mười phương

Tùy duyên giúp hết cả muôn loại.

Trung Phẩm thọ trì Bồ Tát giới

Phước đức tự tại Chuyển Luân Vương

Tùy tâm làm gì đều nên cả

Vô lượng Trời, người đều tuân phụng.

Hạ Thượng Phẩm trì: Đại Quỷ Vương

Tất cả Phi Nhân đều theo phục

Thọ trì giới phẩm tuy khuyết phạm

Nhưng do giới thắng được làm Vua.

Hạ Trung Phẩm trì: Cầm Thú Vương

Tất cả chim muôn đều quy phục

Trong giới thanh tịnh có khuyết phạm

Nhưng do giới thắng được làm Vua.

***

Tổng hợp