Phật Thuyết Kinh Pháp Cú Thí Dụ - Phẩm Ba Mươi - Phẩm đạo Hạnh - Thí Dụ Năm Mươi Bốn

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư Pháp Cự, Đời Tây Tấn

PHẬT THUYẾT

KINH PHÁP CÚ THÍ DỤ

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư

Pháp Cự, Đời Tây Tấn  

PHẨM BA MƯƠI

PHẨM ĐẠO HẠNH  

THÍ DỤ NĂM MƯƠI BỐN  

Thuở xưa, có một vị Bà La Môn xuất gia học đạo từ nhỏ, đến năm sáu mươi tuổi vẫn chưa đắc đạo. Theo pháp Bà La Môn, đến tuổi này chưa đắc đạo thì trở về lấy vợ làm ăn.

Ông này cũng như vậy, trở về lập gia đình, sinh được một đứa con trai khôi ngô dễ mến. Lớn lên cậu ta tỏ ra thông minh hơn người, học hành giỏi giang, biện luận lưu loát.

Đến năm bảy tuổi, vào một đêm cậu ta bỗng lâm bệnh nặng, đột ngột qua đời. Ông Bà La Môn đau buồn khôn xiết, cứ phủ phục ôm xác con than khóc đến ngất đi tỉnh lại. Thân tộc thấy thế tìm lời khuyên ngăn, giành lấy xác đứa bé tẩm liệm rồi đem chôn ngoài thành.

Ông Bà La Môn tự nghĩ: Ta nay kêu khóc nào có ích gì?

Chi bằng hãy đến chỗ Vua Diêm La đòi mạng con mình lại. Nghĩ xong, ông tắm gội trai giới, chuẩn bị hành lý mang hương hoa rời nhà ra đi.

Đến đâu ông cũng hỏi chỗ ở của Vua Diêm La, như thế cứ đi mãi suốt mấy ngàn dặm. Một hôm, ông đến một vùng núi sâu, gặp các Bà La Môn đắc đạo hỏi thăm.

Các Bà La Môn hỏi: Ông hỏi thăm chỗ Vua Diêm La là muốn cầu điều gì?

Đáp: Tôi có một con trai thông minh, biện bác hơn người. Thế mà gần đây nó bỗng chết mất, tôi đau thương buồn khổ, không sao quên được, nên muốn tìm đến chỗ Vua Diêm La xin lại mạng sống cho con để nhờ cậy lúc tuổi già.

Các Bà La Môn thương ông lão ngu si, liền bảo: Chỗ Vua Diêm La người sống đâu thể đến được. Chúng tôi sẽ chỉ cách cho ông. Từ đây đi về hướng Tây hơn bốn trăm dặm có một con sông lớn. Trong đó có tòa thành là nơi dừng nghỉ của các Thiên Thần khi đi tuần sát thế gian.

Vua Diêm La vào ngày mùng tám hàng tháng đi tuần sát sẽ ghé lại thành này. Ông trì trai giới đến đó vào ngày ấy sẽ gặp.

Vị Bà La Môn vui mừng vâng theo lời dạy ra đi. Đến con sông lớn, ông thấy chính giữa có một tòa thành tráng lệ, cung điện nhà cửa trang nghiêm như Cõi Trời Đao Lợi.

Ông đến trước cổng đốt hương, cầu nguyện được ra mắt Vua Diêm La và tha thiết trông chờ. Vua Diêm La cho người đưa ông lão vào rồi hỏi ông có điều gì cầu thỉnh.

Bà La Môn thưa: Tôi đã già mới sinh được một đứa con trai, mong sau này sẽ nhờ cậy. Nuôi được bảy tuổi, không ngờ một hôm nó bỗng lâm bệnh chết mất. Xin Đại Vương ban ân trả lại mạng sống cho con tôi.

Vua Diêm La nói: Tốt lắm, con ông hiện đang chơi ở khu vườn phía Đông. Ông hãy đến dẫn nó về.

Vị Bà La Môn liền đến nơi đó, trông thấy con mình đang chơi đùa cùng các đứa bé khác.

Ông chạy lại ôm con khóc lóc nói: Cha ngày đêm thương nhớ con, ăn ngủ không yên.

Con có nhớ nghĩ đến cha mẹ đang đau khổ không?

Đứa trẻ giật mình la lớn, trở lại quở ông: Ông già si mê này không hiểu đạo lý.

Tôi chỉ ở nhờ nhà ông chẳng bao lâu đã gọi là con!

Đừng nói nhiều lời càn rỡ nữa, hãy sớm đi là hơn. Tôi ở chỗ này cũng có cha mẹ. Chúng ta chỉ tình cờ gặp gỡ, quyến luyến ôm ấp làm chi. Vị Bà La Môn nghe vậy, buồn bã khóc lóc bỏ đi.

Ông vừa đi vừa suy nghĩ: Ta nghe Sa Môn Cù Đàm biết được đạo lý dời đổi của thần thức, vậy thử đến hỏi xem.

Nghĩ xong, ông liền tìm đến chỗ Đức Phật.

Bấy giờ Đức Thế Tôn đang trú tại Tinh Xá Kỳ Hoàn nước Xá Vệ vì đại chúng thuyết pháp. Ông Bà La Môn đến gặp Đức Phật liền cúi đầu đảnh lễ, trình bày đầu đuôi câu chuyện.

Ông nói: Con tôi thật không chịu nhìn nhận tôi, trở lại bảo tôi là ông già si mê, ở tạm không bao lâu lại nhận làm con.

Không một chút tình phụ tử như vậy, không biết là do duyên gì?

Đức Phật bảo: Ông quả thật ngu si! Khi người ta chết thần thức đi khỏi lại thọ thân mới. Cha mẹ vợ con chỉ là nhân duyên gặp gỡ, như khách trọ qua đêm, sáng thức dậy là chia tay. Thế mà chúng sinh lại ngu mê, chấp cho là thật.

Sở dĩ có ưu bi khổ não là do không hiểu được cội gốc này, chìm đắm mãi trong sinh tử không ngày ra khỏi. Chỉ có bậc trí tuệ không tham ân ái, giác ngộ Khổ Đế, dứt bỏ Tập Đế, siêng tu Kinh Giới, diệt trừ vọng tưởng chấm dứt sinh tử.

Bấy giờ Đức Thế Tôn liền nói kệ:

Người đời lo vợ con

Chẳng xét lẽ mất còn

Cái chết bỗng chợt đến

Như nước lũ cạnh bên.

Cha con cứu không nổi

Ai khác giúp được nào

Mạng hết cậy người thân

Như mù canh giữ bạc.

Tuệ tri được ý này

Nên tu trì Kinh Giới

Siêng tu vượt thế gian

Dứt trừ tất cả khổ.

Xa lìa các sa đọa

Như gió thổi mây tan

Vọng tưởng đã lặng yên

Tri kiến liền hiện tiền.

Trí Tuệ quý nhất đời

Vui nơi đạo vô vi

Nếu chánh pháp thọ trì

Sinh tử chẳng còn chi.

Vị Bà La Môn nghe kệ xong, hoát nhiên khai ngộ, biết rõ ràng mạng sống vô thường, vợ con là khách, bèn phủ phục đảnh lễ xin làm Sa Môn.

Đức Phật bảo: Lành thay! Râu tóc ông liền tự rụng, pháp y đầy đủ, thành tướng Sa Môn. Ông tư duy ý nghĩa bài kệ, chấm dứt ân ái, không còn vọng tưởng, liền chứng quả A La Hán ngay tại chỗ.

***

Tổng hợp