Phật Thuyết Kinh Pháp Cú Thí Dụ - Phẩm Ba Mươi Ba - Phẩm Tượng - Thí Dụ Năm Mươi Chín

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư Pháp Cự, Đời Tây Tấn

PHẬT THUYẾT

KINH PHÁP CÚ THÍ DỤ

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư

Pháp Cự, Đời Tây Tấn  

PHẨM BA MƯƠI BA

PHẨM TƯỢNG  

THÍ DỤ NĂM MƯƠI CHÍN  

Thuở xưa, Đức Phật trú tại Tinh Xá Kỳ Thọ thuộc nước Xá Vệ vì bốn bộ đệ tử, Trời Rồng quỷ thần, vua chúa quan dân diễn nói chánh pháp.

Lúc đó có một vị trưởng giả cư sĩ tên là Ha Đề Đàm đến chỗ Đức Phật, đảnh lễ ra mắt xong rồi quỳ xuống chắp tay bạch: Bạch Đức Thế Tôn, con từ lâu đã thừa ân giáo hóa, mong được đến hầu cận ra mắt tôn nhan. Song vì việc riêng bó buộc, nên giờ đây mới đến được. Xin Ngài từ bi tha thứ.

Đức Phật bảo ông ngồi xuống, hỏi thăm từ đâu đến, tên họ là gì.

Trưởng giả quỳ đáp: Con vốn gốc cư sĩ, tên là Ha Đề Đàm. Lúc trước làm nghề huấn luyện voi cho Tiên Vương.

Đức Phật hỏi: Này cư sĩ, phép huấn luyện voi có mấy việc?

Đáp: Thường có ba việc để điều phục voi lớn.

Ba việc đó là:

1. Dùng móc thép móc vào miệng, rồi khớp dây dàm vào.

2. Cho nó ăn ít, thường để bị đói.

3. Dùng gậy đánh nó thật đau.

Do ba việc này có thể điều phục được voi.

Đức Thế Tôn lại hỏi: Ba việc trên có tác dụng gì?

Vị ấy đáp: Dùng móc thép móc vào miệng để chế phục sự cang cường. Không cho ăn uống để thân thể suy yếu, dễ dạy. Còn đánh đập chính là để chế phục tâm nó. Nhờ vậy mà điều phục được voi.

Đức Phật lại hỏi: Điều phục voi như vậy dùng để làm gì?

Vị ấy đáp: Điều phục voi rồi có thể để Vua cỡi, cũng có thể để ra trận. Ta có thể điều khiển nó tới lui không có gì trở ngại.

Đức Phật lại hỏi: Chỉ có cách này, còn có cách điều phục nào khác không?

Vị ấy đáp: Cách điều phục voi chỉ như vậy thôi.

Đức Phật bảo: Này cư sĩ, ông có thể điều phục voi, vậy có thể tự điều phục mình được không?

Vị cư sĩ đáp: Con không biết ý nghĩa tự điều phục mình như thế nào, xin Đức Thế Tôn giảng nói chỗ chưa được nghe.

Đức Phật dạy: Này cư sĩ, ta cũng có ba việc dùng để điều phục tất cả mọi người và dùng để tự điều phục mình đến được vô vi.

1. Lấy chí thành điều phục khẩu nghiệp.

2. Lấy từ bi trong sạch điều phục tâm cang cường.

3. Lấy trí tuệ diệt trừ ngu si che ngăn của ý chí.

Hành trì ba việc này sẽ độ thoát tất cả, lìa ba đường ác, tự đến vô vi, không còn sinh tử ưu bi khổ não.

Bấy giờ Đức Thế Tôn liền nói kệ:

Như voi tên Hộ Tài

Khó kiềm chế hung hăng

Khớp miệng chẳng cho ăn

Vẫn khăng khăng nết cũ.

Ý điều phục thuần thục

Thường hành hạnh an vui

Hàng phục hết kết sử

Như voi thuần nhờ móc.

Vui đạo, không phóng dật

Thường phòng hộ tự tâm

Sẽ nhổ được thân khổ

Như voi ra khỏi hầm.

Tuy thường điều voi

Mới cỡi đã luyện

Voi loại giỏi nhất

Không bằng tự điều.

Voi không thong thả

Là người chưa đạt

Làm người tự điều

Mới đạt điều thuật.

Cư sĩ nghe kệ xong vô cùng hoan hỷ, buông bỏ tình tưởng, đắc được pháp nhãn. Vô số người nghe pháp cũng được thấy đạo.

***

Tổng hợp