Phật Thuyết Kinh Tăng Chi Bộ - Chương Bảy - Bảy Pháp - Phẩm Bảy - ðại Phẩm - Phần Bốn - Pháp Trí

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư An Thế Cao, Đời Hậu Hán

PHẬT THUYẾT

KINH TĂNG CHI BỘ

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư

 An Thế Cao, Đời Hậu Hán  

CHƯƠNG BẢY

BẢY PHÁP  

PHẨM BẢY

ÐẠI PHẨM  

PHẦN BỐN

PHÁP TRÍ  

Thành tựu bảy pháp, này các Tỳ Kheo, Tỳ Kheo đáng được cung kính, đáng được tôn trọng, đáng được cúng dường, đáng được chắp tay, là ruộng phước vô thượng ở đời.

Thế nào là bảy?

Ở đây, này các Tỳ Kheo, Tỳ Kheo là vị biết pháp, biết nghĩa, biết tự ngã, biết ước lượng, biết thời, biết hội chúng, biết người thắng kẻ liệt.

Và này các Tỳ Kheo, thế nào là Tỳ Kheo biết pháp?

Ở đây, này các Tỳ Kheo, Tỳ Kheo biết pháp: Khế Kinh, Ứng Tụng, Ký Thuyết, Phúng Tụng, Vô Vấn Tự Thuyết, Như Thị Thuyết, Bổn Sanh, Pháp Chưa Từng Có, Phương Quảng.

Này các Tỳ Kheo, nếu Tỳ Kheo không biết pháp: Khế Kinh, Ứng Tụng, Phương Quảng, vị ấy ở đây không được gọi là vị biết pháp.

Và này các Tỳ Kheo, nếu Tỳ Kheo biết pháp: Khế Kinh, Ứng Tụng, Phương Quảng. Do vậy, vị ấy được gọi là vị biết pháp. Như vậy là biết pháp.

Thế nào là biết nghĩa?

Ở đây, này các Tỳ Kheo, Tỳ Kheo biết ý nghĩa của lời thuyết này, của lời thuyết kia: Ðây là ý nghĩa của lời nói này, đây là ý nghĩa của lời nói này.

Này các Tỳ Kheo, nếu Tỳ Kheo không biết ý nghĩa của lời thuyết này, của lời thuyết kia: Ðây là ý nghĩa của lời nói này, đây là ý nghĩa của lời nói này, thời ở đây, vị ấy không được gọi là vị biết nghĩa.

Và này các Tỳ Kheo, nếu Tỳ Kheo biết ý nghĩa của lời thuyết này, của lời thuyết kia: Ðây là ý nghĩa của lời nói này, đây là ý nghĩa của lời nói này. Do vậy, vị ấy được gọi là vị biết nghĩa. Ðây là biết pháp, biết nghĩa.

Thế nào là tự biết?

Ở đây, này các Tỳ Kheo, Tỳ Kheo tự biết. Cho đến như vậy, tôi có lòng tin, giữ giới, nghe nhiều, bố thí, trí tuệ, biện tài.

Này các Tỳ Kheo, nếu Tỳ Kheo không biết tự ngã như vậy: Cho đến như vậy, tôi có lòng tin, giữ giới, nghe nhiều, bố thí, trí tuệ, biện tài, thời ở đây, vị ấy không được gọi là vị biết tự ngã.

Nếu Tỳ Kheo, này các Tỳ Kheo, biết tự ngã: Cho đến như vậy, tôi có lòng tin, giữ giới, nghe nhiều, bố thí, trí tuệ, biện tài. Do vậy, vị ấy được gọi là vị biết tự ngã. Ðây là biết pháp, biết nghĩa, tự biết.

Và thế nào là biết ước lượng?

Ở đây, này các Tỳ Kheo, Tỳ Kheo biết ước lượng vừa đủ trong khi nhận các vật dụng như y, đồ ăn khất thực, sàng tọa, dược phẩm trị bệnh.

Này các Tỳ Kheo, nếu Tỳ Kheo không biết ước lượng vừa đủ khi nhận các vật dụng như y, đồ ăn khất thực, sàng tọa, dược phẩm trị bệnh, thời vị ấy ở đây không được gọi là vị biết ước lượng vừa đủ.

Này các Tỳ Kheo, nếu Tỳ Kheo biết ước lượng vừa đủ khi nhận các vật dụng như y, đồ ăn khất thực, sàng tọa, dược phẩm trị bệnh.

Do vậy vị ấy được gọi là vị biết ước lượng vừa đủ. Ðây là biết pháp, biết nghĩa, tự biết, biết ước lượng.

Và thế nào là biết thời?

Ở đây, này các Tỳ Kheo, Tỳ Kheo biết thời: Ðây là thời để tuyên thuyết, đây là thời chất vấn, đây là thời tu tập, đây là thời thiền tịnh.

Này các Tỳ Kheo, nếu Tỳ Kheo không biết thời: Ðây là thời tuyên thuyết, đây là thời chất vấn, đây là thời tu tập, đây là thời thiền tịnh, thời ở đây, vị ấy được gọi là không biết thời.

Và này các Tỳ Kheo, nếu Tỳ Kheo biết thời: Ðây là thời tuyên thuyết, đây là thời chất vấn, đây là thời tu tập, đây là thời thiền tịnh. Do vậy, vị ấy được gọi là vị biết thời. Ðây là biết pháp, biết nghĩa, tự biết, biết vừa đủ, biết thời.

Và thế nào là biết hội chúng?

Ở đây, này các Tỳ Kheo, Tỳ Kheo biết hội chúng: Ðây là hội chúng Sát Đế Lỵ, đây là hội chúng Bà La Môn, đây là hội chúng Gia Chủ, đây là hội chúng Sa Môn. Ở đây, nên đi đến như vậy, nên đứng như vậy, nên ngồi như vậy, nên nói như vậy, nên im lặng như vậy.

Này các Tỳ Kheo, nếu Tỳ Kheo không biết hội chúng: Ðây là hội chúng Sát Đế Lỵ, đây là hội chúng Bà La Môn, đây là hội chúng Gia Chủ, đây là hội chúng Sa Môn. Ở đây, nên đi đến như vậy, nên đứng như vậy, nên ngồi như vậy, nên nói như vậy, nên im lặng như vậy, thời ở đây, vị ấy không được gọi là Vị biết hội chúng.

Và này các Tỳ Kheo, nếu Tỳ Kheo biết hội chúng: Ðây là hội chúng Sát Đế Lỵ, đây là hội chúng Bà La Môn, đây là hội chúng Gia Chủ, đây là hội chúng Sa Môn. Ở đây, nên đi đến như vậy, nên đứng như vậy, nên ngồi như vậy, nên nói như vậy, nên im lặng như vậy. Do vậy, được gọi là Vị biết hội chúng. Ðây là biết pháp, biết nghĩa, tự biết, biết vừa đủ, biết thời, biết hội chúng.

Và thế nào là biết người thắng liệt?

Ở đây, này các Tỳ Kheo, với vị Tỳ Kheo, loài Người được biết theo hai hạng: Một hạng ưa thấy các Bậc Thánh, một hạng không ưa thấy các Bậc Thánh. Người này không ưa thấy các Bậc Thánh, do có việc ấy, đáng bị quở trách. Còn người này ưa thấy các Bậc Thánh, do việc ấy, đáng được tán thán.

Có hai hạng người nghe diệu pháp: Một hạng người ưa nghe diệu pháp, một hạng người không ưa nghe diệu pháp. Hạng người này không ưa nghe diệu pháp, do sự việc ấy, đáng bị quở trách. Hạng người này ưa nghe diệu pháp, do sự việc ấy, đáng được tán thán.

Có hai hạng người nghe diệu pháp: Một hạng người lắng tai nghe diệu pháp, một hạng người không lắng tai nghe diệu pháp. Hạng người này không lắng tai nghe diệu pháp, do sự việc ấy, đáng bị quở trách. Hạng người này lắng tai nghe diệu pháp, do sự việc ấy, đáng được tán thán.

Có hai hạng người lắng tai nghe pháp: Một hạng người nghe xong, thọ trì pháp. Một hạng người nghe xong, không thọ trì pháp. Người này nghe xong không thọ trì pháp, do sự việc ấy, đáng bị quở trách. Người này nghe xong thọ trì pháp, do sự việc ấy, đáng được tán thán.

Có hai hạng người nghe xong thọ trì pháp: Một hạng người quán sát ý nghĩa các pháp được thọ trì, một hạng người không quán sát ý nghĩa các pháp được thọ trì. Hạng người này không quán sát ý nghĩa các pháp được thọ trì, do sự việc ấy, đáng được quở trách. Hạng người này quán sát ý nghĩa các pháp được thọ trì, do sự việc ấy, đáng được tán thán.

Có hai hạng người quán sát ý nghĩa các pháp được thọ trì: Một hạng người sau khi hiểu nghĩa, sau khi hiểu pháp, đã thực hành pháp. Tùy pháp. Một hạng người sau khi hiểu nghĩa, sau khi hiểu pháp, không thực hành pháp, tùy pháp.

Hạng người này sau khi hiểu nghĩa, sau khi hiểu pháp, không thực hành pháp, tùy pháp, do sự việc ấy, đáng bị quở trách. Hạng người này sau khi hiểu nghĩa, sau khi hiểu pháp, thực hành pháp, tùy pháp, do sự việc ấy, đáng được tán thán. Có hai hạng người sau khi hiểu nghĩa, sau khi hiểu pháp đã thực hành pháp.

Tùy pháp: Một hạng người thực hành với mục đích tự lợi, không có lợi tha. Một hạng người thực hành với mục đích tự lợi và lợi tha.

Hạng người này thực hành với mục đích tự lợi, không có lợi tha, do sự việc ấy, đáng bị quở trách.

Hạng người này thực hành với mục đích tự lợi và lợi tha, do sự việc ấy, đáng được tán thán.

Như vậy, này các Tỳ Kheo, đối với Tỳ Kheo, loài người được biết theo hai hạng.

Như vậy, này các Tỳ Kheo, là Tỳ Kheo biết hạng người thắng liệt.

Do thành tựu bảy pháp này, này các Tỳ Kheo, Tỳ Kheo đáng được cung kính, đáng được tôn trọng, đáng được cúng dường, đáng được chắp tay, là ruộng phước vô thượng ở đời.

***

Tổng hợp