Phật Thuyết Kinh Tăng Nhất A Hàm - Phẩm Ba Mươi Bảy - Phẩm Lục Trọng - Phần Ba

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư Tăng Già Đề Bà, Đời Đông Tấn

PHẬT THUYẾT

KINH TĂNG NHẤT A HÀM

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư

Tăng Già Đề Bà, Đời Đông Tấn  

PHẨM BA MƯƠI BẢY

PHẨM LỤC TRỌNG  

PHẦN BA  

Tôi nghe như vậy!

Một thời, Phật ở nước Xá Vệ, rừng Kỳ Đà, vườn Cấp Cô Ðộc. Bấy giờ Thế Tôn thuyết pháp cho vô số chúng.

Khi ấy trên tòa có một Tỳ Kheo sanh ý niệm này: Mong Như Lai bảo cho ta những điều luận thuyết. Khi đó Như Lai biết tâm của Tỳ Kheo ấy liền bảo các Tỳ Kheo.

Nếu có Tỳ Kheo sanh niệm này:

Như Lai sẽ đích thân giáo huấn ta. Tỳ Kheo ấy giới thanh tịnh, không có vết nhơ, tu hành chỉ quán, ưa chỗ nhàn vắng.

Nếu Tỳ Kheo ấy ý muốn cầu y phục, thức ăn uống giường chõng, thuốc men, cũng phải nên giới đức thành tựu, ở chỗ vắng vẻ mà tự tu hành, tương ưng với chỉ quán.

Nếu Tỳ Kheo ấy ý muốn tri túc, nên nhớ đức đầy đủ, ở chỗ nhàn vắng tự tu hành, tương ứng với chỉ quán.

Nếu Tỳ Kheo ấy muốn bốn bộ chúng, quốc vương, nhân dân, các loại hữu hình trông thấy và hiểu biết mình, thì nên nhớ giới đức đầy đủ.

Nếu Tỳ Kheo ấy ý muốn cầu Tứ Thiền, khoảng giữa không có tâm hối hận, cũng không biến đổi thì nên nhớ giới đức thành tựu.

Nếu Tỳ Kheo muốn cầu tứ thần túc thì cũng nên giới đức đầy đủ.

Nếu Tỳ Kheo ý lại muốn cầu tám môn giải thoát không chướng ngại thì nên nhớ giới đức đầy đủ.

Nếu Tỳ Kheo ý lại muốn cầu thiên nhĩ nghe suốt hết tiếng Trời người thì nên nhớ giới đức đầy đủ.

Nếu Tỳ Kheo ý muốn biết ý nghĩ trong tâm người khác, các căn thiếu sót thì cũng nên nhớ giới đức đầy đủ.

Nếu Tỳ Kheo ấy ý muốn cầu biết tâm ý chung sanh, tâm có dục, tâm không dục, tâm có sân hận, tâm không sân giận, tâm có ngu si, tâm không ngu si, như thực mà biết.

Tâm có ái, tâm không ái, tâm có thọ, tâm không thọ, như thực mà biết.

Tâm có loạn, tâm không loạn.

Tâm tật đố, tâm không tật đố.

Tâm nhỏ hẹp, tâm không nhỏ hẹp.

Tâm có hạn lượng, tâm không hạn lượng.

Tâm có độ, tâm không độ.

Tâm có tam muội, tâm không tam muội.

Tâm có giải thoát, tâm không giải thoát, như thực mà biết. Muốn được như thế, nên nhớ giới đức đầy đủ.

Nếu Tỳ Kheo ý muốn được vô lượng thần túc phân một thân thành vô số, lại hợp trở lại thành một, xuất hiện biến mất tự tại, hóa thân cho đến Phạm Thiên thì nên nhớ giới đức đầy đủ.

Nếu lại Tỳ Kheo ý muốn cầu tự nhớ việc vô số kiếp đời trước, hoặc một đời, hai đời, cho đến ngàn đời, trăm ngàn ức đời, kiếp thành kiếp hoại, kiếp thành hoại không thể tính kể:

Ta từng chết đây sanh kia tên gì họ gì, hoặc từ nơi kia chết, đến sanh nơi đây.

Tự nhớ việc vô số kiếp như thế thì nên nhớ giới đức đầy đủ, mà không có niệm khác.

Nếu lại, Tỳ Kheo ý muốn cầu thiên nhãn thấy suốt, quán chúng sanh đường lành, đường ác, sắc lành sắc ác, hoặc đẹp hoặc xấu, như thực mà biết.

Hoặc lại có chúng sanh thân, miệng, ý làm ác, phỉ báng Hiền Thánh, thân hoại mạng chung sanh trong địa ngục.

Hoặc lại có chúng sanh thân, miệng, ý làm lành, chẳng phỉ báng Hiền Thánh, tâm ý chánh kiến, thân hoại mạng chung sanh cõi lành lên Trời. Nếu muốn như thế thì nên nhớ giới đức đầy đủ.

Lại nữa, nếu Tỳ Kheo ý muốn cầu dứt hữu lậu, thành tựu vô lậu, tâm giải thoát, trí tuệ giải thoát, sanh tử đã dứt, phạm hạnh đã lập, việc làm đã xong, không tái sanh nữa.

Như thực mà biết thì nên nhớ giới đức đầy đủ, trong từng suy nghĩ không có loạn tưởng, ở nơi vắng vẻ thì Tỳ Kheo ấy nên nhớ giới đức đầy đủ, không có các niệm khác, oai nghi thành tựu đầy đủ, lỗi nhỏ thường sợ, huống là lỗi lớn.

Nếu có Tỳ Kheo ý muốn cùng luận đàm với Như Lai thì nên thường nhớ giới đức đầy đủ. Giới đức đã đầy đủ nên nhớ văn đầy đủ, văn đã đầy đủ nên nhớ thí đầy đủ, thí đã đầy đủ nên nhớ trí tuệ đầy đủ, giải thoát tri kiến thảy đều đầy đủ.

Nếu có Tỳ Kheo giới thân, định thân, tuệ thân, giải thoát thân, giải thoát tri kiến thân đầy đủ, liền được Thiên Long, quỷ thần thấy biết cúng dường, đáng kính, đáng quý, Trời người phụng sự.

Thế nên, Tỳ Kheo nên nhớ ngũ phần Pháp Thân đầy đủ là ruộng phước của đời, không ai có thể hơn được. Như thế, các Tỳ Kheo, nên học điều này.

Bấy giờ các Tỳ Kheo nghe Phật dạy xong, hoan hỉ vâng làm.

Tôi nghe như vậy: Một thời, Phật ở nước Xá Vệ, rừng Kỳ Đà, vườn Cấp Cô Ðộc.

Bấy giờ Tôn Giả Xá Lợi Phất đến chỗ Thế Tôn.

Cúi lạy Thế Tôn rồi ngồi một bên.

Khi ấy, Xá Lợi Phất bạch Thế Tôn: Nay con đã nhập hạ ở thành Xá Vệ rồi, ý muốn đi du hóa trong nhân gian.

Thế Tôn bảo: Nay chính phải thời. Xá Lợi Phất liền từ chỗ ngồi đứng dậy, cúi lạy và lui đi.

Xá Lợi Phất đi chưa bao lâu, có một Tỳ Kheo ôm lòng phỉ báng, bạch Thế Tôn rằng: Xá Lợi Phất tranh cãi với các Tỳ Kheo mà không sám hối, nay lại du hành trong nhân gian.

Bấy giờ Thế Tôn bảo một Tỳ Kheo: Thầy mau đem lời Ta gọi Xá Lợi Phất đến!

Tỳ Kheo đáp: Xin vâng, Thế Tôn!

Phật dạy Tôn Giả Mục Liên và Tôn Giả A Nan: Các thầy mời các Tỳ Kheo trong các phòng đến chỗ Thế Tôn.

Vì sao thế?

Xá Lợi Phất nhập Tam Muội, nay sẽ ở trước Như Lai rống tiếng sư tử.

Các Tỳ Kheo nghe Phật dạy xong, ai nấy đều tụ tập chỗ Thế Tôn, cúi lạy rồi ngồi một bên.

Khi ấy Tỳ Kheo kia vâng lời Phật dạy đi đến chỗ Xá Lợi Phất, bảo Xá Lợi Phất: Như Lai muốn gặp Tôn Giả. Tôn Giả Xá Lợi Phất đến chỗ Thế Tôn. Cúi lạy Thế Tôn rồi ngồi một bên.

Phật bảo Xá Lợi Phất:

Thầy vừa đi chưa bao lâu, có một Tỳ Kheo hạnh nhơ đến chỗ ta, bạch ta rằng: Tỳ Kheo Xá Lợi Phất tranh cãi với các Tỳ Kheo mà không sám hối, lại du hóa trong nhân gian.

Xem xét có thực vậy không?

Xá Lợi Phất bạch Phật: Như Lai tự biết việc này.

Như Lai bảo: Ta tự biết rồi, nhưng nay đại chúng hoài nghi. Nay thầy ở trong đại chúng, nên tự biện minh mình trong sạch.

Xá Lợi Phất bạch Phật: Con từ khi sanh ra đến nay tuổi vừa tám mươi, mỗi lúc tự suy nghĩ: Chưa từng sát sanh, cũng không nói dối, ngay cho khi đùa bỡn cũng không nói dối, cũng lại chưa hề cãi cọ kia đây.

Ví thử lúc không chuyên ý, có thể làm điều này.

Bạch Thế Tôn! Nay con tâm ý thanh tịnh há lại cùng người phạm hạnh đấu tranh sao?

Cũng như đất này, chấp nhận vật sạch và cũng nhận vật không sạch, phân tiểu dơ uế thảy đều nhận cả, máu mủ đờm dãi trọn chẳng chống nghịch. Song đất này cũng chẳng nói xấu, cũng không nói tốt.

Con cũng như vậy, bạch Thế Tôn! Tâm con không di động, há lại cùng người phạm hạnh tranh cãi mà bỏ đi xa ư?

Người tâm không chuyên thì mới như thế.

Nay con tâm chánh, đâu lẽ cùng người phạm hạnh tranh cãi mà bỏ đi xa ư?

Cũng như nước có thể rửa sạch vật tốt, cũng có thể rửa sạch vật xấu.

Nước ấy cũng chẳng nghĩ rằng: Ta rửa sạch cái này, bỏ cái này. Con cũng như thế, không có tưởng khác.

Há lại cùng người phạm hạnh tranh cãi mà bỏ đi xa ư?

Ví như lửa mạnh đốt cháy núi rừng chẳng chọn tốt xấu, trọn không tưởng niệm.

Con cũng như thế, há nên có ý cùng người phạm hạnh tranh cãi sao?

Cũng như chổi quét không chọn tốt xấu, đều có thể quét sạch trọn không tưởng niệm. Giống như bò bị cưa hai sừng, hết sức hiền lành không có hung bạo. Khéo có thể dẫn dắt, tùy ý đi đâu, trọn không nghi nan.

Thật vậy, Thế Tôn! Tâm con như thế, cũng không khởi tưởng có điều làm thương tổn, há lại cùng người phạm hạnh tranh cãi mà đi xa ư?

Cũng như cô gái Chiên Đà La mặc áo cũ rách, ở trong nhân gian xin ăn cũng không cấm kỵ.

Con cũng như thế, bạch Thế Tôn! Cũng không tưởng niệm sẽ khởi tranh tụng mà đi xa.

Cũng như chảo mỡ rỉ chảy khắp nơi, người có mắt thảy đều trông thấy mọi chỗ rỉ ra.

Con cũng như thế, Thế Tôn! Trong chín lỗ rỉ chảy ra bất tịnh, há nên cùng người phạm hạnh tranh cãi?

Ví như người nữ tuổi trẻ đoan chánh, lại lấy thây chết buộc vào cổ mình rồi chán ghét nó.

Thế Tôn! Con cũng như thế, chán ghét thân này như thế không khác, há nên cùng người phạm hạnh tranh cãi mà đi xa sao?

Việc này chẳng đúng. Thế Tôn nên tự biết cho. Tỳ Kheo kia cũng nên biết cho. Nếu có việc này, mong Tỳ Kheo ấy nhận sự sám hối của con.

Bấy giờ Thế Tôn bảo các Tỳ Kheo kia: Nay thầy phải tự hối lỗi.

Vì sao thế?

Nếu không hối lỗi, đầu sẽ bể làm bảy mảnh.

Khi ấy, Tỳ Kheo kia sợ hãi, lông áo dựng đứng.

Liền từ chỗ ngồi đứng lên lễ chân như Lai, bạch Thế Tôn: Nay con tự biết đã xúc phạm Tôn Giả Xá Lợi Phất, cúi mong Thế Tôn cho con sám hối.

Thế Tôn bảo: Tỳ Kheo! Thầy hãy tự hướng về Xá Lợi Phất sám hối, nếu không đầu sẽ bể làm bảy mảnh.

Tỳ Kheo ấy liền hướng về Xá Lợi Phất cúi lạy và bạch Xá Lợi Phất rằng: Cúi mong Ngài cho tôi sám hối, vì tôi ngu, không phân biệt lẽ chân thật.

Bấy giờ, Thế Tôn bảo Tôn Giả Xá Lợi Phất: Nay thầy nên nhận Tỳ Kheo này hối lỗi, lại lấy tay xoa đầu thầy ấy.

Vì sao thế?

Nếu không cho Tỳ Kheo này sám hối, đầu thầy ấy sẽ bể làm bảy mảnh.

Xá Lợi Phất lấy tay xoa đầu Tỳ Kheo, bảo rằng: Chấp nhận cho thầy sám hối. Như ngu như mê, trong Phật Pháp này rất là rộng lớn. Lại có thể tùy thời hối lỗi.

Lành thay! Nay cho thầy sám hối, sau chớ phạm nữa.

Như thế ba lần.

Bấy giờ Xá Lợi Phất bảo Tỳ Kheo kia rằng: Thầy chớ phạm nữa!

Vì sao thế?

Có sáu pháp vào địa ngục, sáu pháp sanh lên trời, sáu pháp đến Niết Bàn.

Thế nào là sáu pháp vào địa ngục?

Muốn hại người khác. Ta đã khởi tâm hại này liền hoan hỉ, hớn hở không thể dừng được. Ta sẽ dạy người khiến hại người khác. Trong đó khởi tâm hại.

Đã hại được người trong đó khởi hoan hỷ: Ta sẽ được tiếng tăm không tốt này.

Chưa khởi việc này, liền ôm sầu lo. Ðó là có sáu pháp này khiến người đọa đường ác.

Thế nào là sáu pháp khiến người đến chỗ lành?

Nghĩa là thân giới đầy đủ, khẩu giới đầy đủ, ý giới đầy đủ, mạng căn thanh tịnh, không tâm sát hại, không tâm tật đố. Ðó là có sáu pháp này sanh ở cõi lành.

Thế nào là tu sáu pháp đến Niết Bàn?

Nghĩa là sáu pháp nghĩ nhớ.

Thế nào là sáu?

Nghĩa là thân hành từ, không tỳ vết, miệng hành từ không tỳ vết, ý hành từ không tỳ vết, nếu được lợi dưỡng hay chia cho mọi người không có lẫn tiếc, phụng trì cấm giới không tỳ vết, được người trí quý mến. Giới như thế có thể đầy đủ.

Có các tà kiến, chánh kiến, Hiền Thánh xuất yếu có thể được dứt gốc khổ, các kiến như thế thảy đều phân biệt rành.

Ðó là sáu nên cầu phương tiện tu hành sáu pháp này. Như thế, các Tỳ Kheo, nên học điều này.

Bấy giờ Tỳ Kheo kia lại từ chỗ ngồi đứng dậy, lễ chân Tôn Giả Xá Lợi Phất một lần nữa: Nay con lại xin sám hối, như kẻ ngu mê, không phân biệt được chân thật. Cúi mong Ngài Xá Lợi Phất cho con hối lỗi. Sau này con không phạm nữa.

Xá Lợi Phất nói: Cho thầy hối lỗi. Trong pháp Hiền Thánh rất là quảng đại, phải tự sửa lỗi cũ, tu chính mới, chớ có phạm nữa.

Bấy giờ Tỳ Kheo kia nghe Xá Lợi Phất nói xong, hoan hỉ vâng làm.

Tôi nghe như vậy!

Một thời, Phật ở nước Xá Vệ, rừng Kỳ Đà, vườn Cấp Cô Ðộc.

Bấy giờ Thế Tôn bảo các Tỳ Kheo: Nay ta sẽ thuyết về pháp đệ nhất tối không.

Các thầy khéo suy nghĩ.

Các Tỳ Kheo đáp: Xin vâng, Thế Tôn.

Bấy giờ các Tỳ Kheo vâng lời Phật dạy.

Phật bảo: Sao gọi là pháp đệ nhất tối không?

Nếu lúc mắt khởi thì khởi, cũng chẳng thấy chỗ đến. Lúc diệt thì diệt cũng không thấy chỗ diệt, trừ pháp giả hiệu nhân duyên.

Thế nào là giả hiệu nhân duyên?

Nghĩa là cái này có thì cái kia có, cái này sanh thì cái kia sanh, vô minh duyên hành, hành duyên thức, thức duyên danh sắc, danh sắc duyên lục nhập, lục nhập duyên xúc, xúc duyên thọ, thọ duyên ái, ái duyên thủ, thủ duyên hữu, hữu duyên sanh, sanh duyên tử, tử duyên sầu lo, khổ não, chẳng thể tính kể. Như thế khổ ấm thành tựu nhân duyên này.

Không đây là không kia, đây diệt thì kia diệt, vô minh diệt thì hành diệt, hành diệt thì thức diệt, thức diệt thì danh sắc diệt, danh sắc diệt thì lục nhập diệt, lục nhập diệt thì xúc diệt, xúc diệt thì thọ diệt, thọ diệt thì ái diệt, ái diệt thì thủ diệt, thủ diệt thì hữu diệt, hữu diệt thì sanh diệt, sanh diệt thì tử diệt, tử diệt thì sầu lo khổ não thảy đều diệt, tận trừ pháp giả hiệu.

Tai, mũi, lưỡi, thân, ý cũng lại như thế. Lúc khởi thì khởi cũng không biết chỗ đến, lúc diệt thì diệt cũng không biết chỗ diệt, trừ pháp giả hiệu.

Pháp giả hiệu là đây khởi thì khởi, đây diệt thì diệt. Sáu nhập này cũng không người tạo tác, cũng là pháp danh sắc lục nhập. Do cha mẹ mà có thai, cũng không nhân duyên mà có. Ðây cũng giả hiệu.

Chỉ cần trước có đối đãi sau bèn có. Ví như dùi cây kiếm lửa. Vì trước có đối đãi, sau mới có lửa sanh, lửa cũng chẳng từ cây ra, cũng chẳng lìa cây. Nếu lại có người chẻ cây tìm lửa, cũng chẳng thể được, đều do nhân duyên hội họp rồi sau có lửa.

Sáu tình này khởi bệnh cũng lại như thế, đều do nhân duyên hội họp, trong đó khởi bệnh. Lúc sáu nhập này khởi thì khởi cũng chẳng thấy chỗ đến, lúc diệt thì diệt, cũng chẳng thấy chỗ diệt, trừ pháp giả hiệu này. Nhân do cha mẹ hội họp mà có.

Bấy giờ Thế Tôn bèn nói kệ:

Trước hết thọ bào thai,

Dần dần như váng sữa,

Rồi lại như cục thịt,

Sau chuyển như tượng hình.

Trước sanh đầu, cổ, ót,

Dần sanh tay, chân, ngón,

Chi tiết mỗi mỗi sanh,

Tóc, lông, móng, răng thành.

Nếu lúc mẹ ăn uống,

Các thứ món ăn ngon,

Tinh khí làm sống mạng,

Nguồn gốc của thọ thai.

Hình thể đã hoàn thành,

Các căn không thiếu sót,

Do mẹ được sanh ra,

Thọ thai khổ như thế.

Tỳ Kheo nên biết, do nhân duyên hội họp mà có thân này.

Lại nữa, Tỳ Kheo! Trong một thân người có ba trăm sáu mươi đốt xương, chín vạn chín ngàn lỗ chân lông, năm trăm mạch máu, năm trăm gân, tám vạn hộ trùng.

Tỳ Kheo nên biết! Thân lục nhập có tai biến như thế. Tỳ Kheo nên nhớ tư duy họa hoạn như thế.

Ai tạo xương này?

Ai hợp gân mạch này?

Ai tạo tám vạn hộ trùng này?

Bấy giờ, Tỳ Kheo nghĩ suy điều này, liền đạt Nhị Quả, A Na Hàm hoặc A La Hán.

Khi ấy Thế Tôn liền nói kệ:

Ba trăm sáu mươi xương,

Ở trong thân người này,

Chư Phật đã diễn nói,

Nay ta cũng nói thế.

Gân có năm trăm sợi,

Số mạch cũng như thế,

Trùng có tám vạn thứ,

Chín vạn chín ngàn lông.

Nên quán thân như thế,

Tỳ Kheo cần tinh tấn,

Mau được đạo La Hán,

Và đến được Niết Bàn.

Pháp này đều không tịch.

Chỗ tham của người ngu.

Người trí tâm vui vẻ,

Nghe pháp bốn không này.

Này Tỳ Kheo! Ðây gọi là pháp đệ nhất tối không. Ta vì các thầy nói về pháp tu hành của Như Lai. Nay ta đã khởi tâm từ bi thương xót, việc ta làm đã xong. Các thầy thường nên nhớ tu hành pháp này. Ở chỗ vắng vẻ, ngồi thiền tư duy, chớ có giải đãi. Nay không tu hành sau hối hận vô ích. Ðây là lời giáo huấn của ta.

Như thế, các Tỳ Kheo, hãy học điều này. Bấy giờ các Tỳ Kheo nghe Phật dạy xong, vui vẻ vâng làm.

***

Tổng hợp