Phật Thuyết Kinh Trung Bộ - Kinh Niệm Xứ - Phần Hai - Quán Thân

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư An Thế Cao, Đời Hậu Hán

PHẬT THUYẾT KINH TRUNG BỘ

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư 

An Thế Cao, Đời Hậu Hán  

KINH NIỆM XỨ

PHẦN HAI

QUÁN THÂN  

Và này các Tỳ Kheo, thế nào là Tỳ Kheo sống quán thân trên thân?

Này các Tỳ Kheo, ở đây, Tỳ Kheo đi đến khu rừng, đi đến gốc cây, hay đi đến ngôi nhà trống, và ngồi kiết già, lưng thẳng và an trú chánh niệm trước mặt. Tỉnh giác, vị ấy thở vô. Tỉnh giác, vị ấy thở ra.

Thở vô dài, vị ấy tuệ tri: Tôi thở vô dài.

Hay thở ra dài, vị ấy tuệ tri: Tôi thở ra dài.

Hay thở vô ngắn, vị ấy tuệ tri: Tôi thở vô ngắn.

Hay thở ra ngắn, vị ấy tuệ tri: Tôi thở ra ngắn. Cảm giác toàn thân, tôi sẽ thở vô, vị ấy tập. Cảm giác toàn thân, tôi sẽ thở ra, vị ấy tập. An tịnh toàn thân, tôi sẽ thở vô, vị ấy tập. An tịnh toàn thân, tôi sẽ thở ra, vị ấy tập.

Này các Tỳ Kheo, như người thợ quay hay học trò người thợ quay thiện xảo khi quay dài, tuệ tri:

Tôi quay dài hay khi quay ngắn, tuệ tri: Tôi quay ngắn.

Cũng vậy, này các Tỳ Kheo, Tỳ Kheo thở vô dài, tuệ tri: Tôi thở vô dài.

Hay thở ra dài, tuệ tri: Tôi thở ra dài.

Hay thở vô ngắn, tuệ tri: Tôi thở vô ngắn.

Hay thở ra ngắn, tuệ tri: Tôi thở ra ngắn. Cảm giác toàn thân, tôi sẽ thở vô, vị ấy tập. Cảm giác toàn thân, tôi sẽ thở ra, vị ấy tập. An tịnh toàn thân, tôi sẽ thở vô, vị ấy tập. An tịnh toàn thân, tôi sẽ thở ra, vị ấy tập.

Như vậy, vị ấy sống quán thân trên nội thân hay sống quán thân trên ngoại thân. Hay sống quán thân trên cả nội thân, ngoại thân. Hay vị ấy sống quán tánh sanh khởi trên thân. Hay sống quán tánh diệt tận trên thân. Hay sống quán tánh sanh diệt trên thân.

Có thân đây, vị ấy an trú chánh niệm như vậy, với hy vọng hướng đến chánh trí, chánh niệm. Và vị ấy không nương tựa, không chấp trước vật gì trên đời.

Này các Tỳ Kheo, như vậy là Tỳ Kheo sống quán thân trên thân.

Lại nữa, này các Tỳ Kheo, Tỳ Kheo đi, tuệ tri.

Tôi đi, hay đứng, tuệ tri.

Tôi đứng, hay ngồi, tuệ tri.

Tôi ngồi, hay nằm, tuệ tri.

Tôi nằm. Thân thể được sử dụng như thế nào, vị ấy tuệ tri thân như thế ấy. Vị ấy sống quán thân trên nội thân. Hay vị ấy sống quán thân trên ngoại thân.

Hay vị ấy sống quán thân trên nội thân, ngoại thân. Hay vị ấy sống quán tánh sanh khởi trên thân. Hay vị ấy sống quán tánh diệt tận trên thân. Hay vị ấy sống quán tánh sanh diệt trên thân.

Có thân đây, vị ấy an trú chánh niệm như vậy, với hy vọng hướng đến chánh trí, chánh niệm. Và vị ấy sống không nương tựa, không chấp trước một vật gì trên đời. Này các Tỳ Kheo, như vậy là Tỳ Kheo sống quán thân trên thân.

Lại nữa, này các Tỳ Kheo, Tỳ Kheo, khi bước tới bước lui, biết rõ việc mình đang làm. Khi ngó tới ngó lui, biết rõ việc mình đang làm.

Khi co tay, khi duỗi tay, biết rõ việc mình đang làm. Khi mang áo Sanghati Tăng Già Lê, mang bát, mang y, biết rõ việc mình đang làm.

Khi ăn, uống, nhai, nếm, biết rõ việc mình đang làm. Khi đại tiện, tiểu tiện, biết rõ việc mình đang làm. Khi đi, đứng, ngồi, ngủ, thức, nói, im lặng, biết rõ việc mình đang làm.

Như vậy, vị ấy sống quán thân trên nội thân. Hay sống quán thân trên ngoại thân. Hay sống quán thân trên cả nội thân, ngoại thân.

Hay vị ấy sống quán tánh sanh khởi trên thân. Hay sống quán tánh diệt tận trên thân. Hay sống quán tánh sanh diệt trên thân. Có thân đây, vị ấy an trú chánh niệm như vậy, với hy vọng hướng đến chánh trí, chánh niệm.

Và vị ấy sống không nương tựa, không chấp trước một vật gì trên đời. Này các Tỳ Kheo, như vậy là Tỳ Kheo sống quán thân trên thân.

Lại nữa, này các Tỳ Kheo, Tỳ Kheo quán sát thân này, dưới từ bàn chân trở lên, trên cho đến đảnh tóc, bao bọc bởi da và chứa đầy những vật bất tịnh sai biệt.

Trong thân này:

Ðây là tóc, lông, móng, răng, da, thịt, gân, xương, thận, tủy, tim, gan, hoành cách mô, lá lách, phổi, ruột, màng ruột, bụng, phân, mật, đàm mủ, máu, mồ hôi, mỡ, nước mắt, mỡ da, nước miếng, niêm dịch, nước ở khớp xương, nước tiểu.

Này các Tỳ Kheo, cũng như một bao đồ, hai đầu trống đựng đầy các loại hột như gạo, lúa, đậu xanh, đậu lớn, mè, gạo đã xay rồi.

Một người có mắt, đổ các hột ấy ra và quán sát:

Ðây là hột gạo, đây là hột lúa, đây là đậu xanh, đây là đậu lớn, đây là mè, đây là hột lúa đã xay rồi. Cũng vậy, này các Tỳ Kheo, một Tỳ Kheo quán sát thân này dưới từ bàn chân trở lên trên cho đến đảnh tóc, bao bọc bởi da và chứa đầy những vật bất tịnh sai biệt.

Trong thân này: Ðây là tóc, lông, móng, răng, da, thịt, gân, xương, tủy, thận, tim, gan, hoành cách mô, lá lách, phổi, ruột, màng ruột, bụng, phân, mật, đàm, mủ, máu, mồ hôi, mỡ, nước mắt, mỡ da, nước miếng, niêm dịch, nước ở khớp xương, nước tiểu.

Như vậy, vị ấy sống quán thân trên nội thân. Hay sống quán thân trên ngoại thân, hay sống quán thân trên nội thân, ngoại thân. Hay vị ấy sống quán tánh sanh khởi trên thân.

Hay sống quán tánh diệt tận trên thân. Hay sống quán tánh sanh diệt trên thân. Có thân đây, vị ấy an trú chánh niệm như vậy, với hy vọng hướng đến chánh trí, chánh niệm. Và vị ấy sống không nương tựa, không chấp trước một vật gì trên đời.

Này các Tỳ Kheo, như vậy là Tỳ Kheo sống quán thân trên thân.

Lại nữa, này các Tỳ Kheo, Tỳ Kheo quán sát thân này về các vị trí các giới và sự sắp đặt các giới:

Trong thân này có địa đại, thủy đại, hỏa đại và phong đại.

Này các Tỳ Kheo, như một người đồ tể thiện xảo, hay đệ tử của một người đổ tể giết một con bò, ngồi cắt chia từng thân phần tại ngã tư đường.

Cũng vậy, này các Tỳ Kheo, Tỳ Kheo quán sát thân này về vị trí các giới và về sự sắp đặt các giới:

Trong thân này có địa đại, thủy đại, hỏa đại và phong đại. Như vậy, vị ấy sống quán thân trên nội thân. Hay sống quán thân trên ngoại thân. Hay sống quán thân trên nội thân, ngoại thân. Hay vị ấy sống quán tánh sanh khởi trên thân. Hay sống quán tánh diệt tận trên thân. Hay sống quán tánh sanh diệt trên thân.

Có thân đây, vị ấy an trú chánh niệm như vậy, với hy vọng hướng đến chánh trí, chánh niệm. Và vị ấy sống không nương tựa, không chấp trước một vật gì trên đời. Này các Tỳ Kheo, như vậy là Tỳ Kheo sống quán thân trên thân.

Lại nữa, này các Tỳ Kheo, Tỳ Kheo như thấy một thi thể bị quăng bỏ trong nghĩa địa một ngày, hai ngày, ba ngày, thi thể ấy trương phồng lên, xanh đen lại, nát thối ra.

Tỳ Kheo quán thân ấy như sau:

Thân này tánh chất là như vậy, bản tánh là như vậy, không vượt khỏi tánh chất ấy. Như vậy vị ấy sống quán thân trên nội thân. Hay sống quán thân trên ngoại thân. Hay sống quán thân trên nội thân, ngoại thân.

Hay vị ấy sống quán tánh sanh khởi trên thân. Hay sống quán tánh diệt tận trên thân. Hay sống quán tánh sanh diệt trên thân. Có thân đây, vị ấy an trú chánh niệm như vậy, với hy vọng hướng đến chánh trí, chánh niệm.

Và vị ấy sống không nương tựa, không chấp trước một vật gì trên đời. Này các Tỳ Kheo, như vậy là Tỳ Kheo sống quán thân trên thân.

Lại nữa, này các Tỳ Kheo, Tỳ Kheo như thấy một thi thể bị quăng bỏ trong nghĩa địa, bị các loài quạ ăn, hay bị các loài diều hâu ăn, hay bị các chim kên ăn, hay bị các loài chó ăn, hay bị các loài giả can ăn, hay bị các loài côn trùng ăn.

Tỳ Kheo quán thân ấy như sau:

Thân này tánh chất là như vậy, bản chất là như vậy, không vượt khỏi tánh chất ấy. Như vậy vị ấy sống quán thân trên nội thân. Hay sống quán thân trên ngoại thân. Hay sống quán thân trên nội thân, ngoại thân.

Hay vị ấy sống quán tánh sanh khởi trên thân. Hay sống quán tánh diệt tận trên thân. Hay sống quán tánh sanh diệt trên thân. Có thân đây, vị ấy an trú chánh niệm như vậy, với hy vọng hướng đến chánh trí, chánh niệm.

Và vị ấy sống không nương tựa, không chấp trước một vật gì trên đời. Này các Tỳ Kheo, như vậy là Tỳ Kheo sống quán thân trên thân.

Này các Tỳ Kheo, lại nữa, Tỳ Kheo như thấy một thi thể bị quăng bỏ trong nghĩa địa, với các bộ xương còn liên kết với nhau, còn dính thịt và máu, còn được các đường gân cột lại. Với các bộ xương còn liên kết với nhau, không còn dính thịt nhưng còn dính máu, còn được các đường gân cột lại.

Với các bộ xương không còn dính thịt, dính máu, còn được các đường gân cột lại, chỉ còn có xương không dính lại với nhau, rải rác chỗ này chỗ kia.

Ở đây là xương tay, ở đây là xương chân, ở đây là xương ống, ở đây là xương bắp vế, ở đây là xương mông, ở đây là xương sống, ở đây là xương đầu.

Tỳ Kheo quán thân ấy như sau:

Thân này tánh chất là như vậy, bản tánh là như vậy, không vượt khỏi tánh chất ấy. Như vậy, vị ấy sống quán thân trên nội thân. Hay sống quán thân trên ngoại thân. Hay sống quán thân trên nội thân, ngoại thân.

Hay vị ấy sống quán tánh sanh khởi trên thân. Hay vị ấy sống quán tánh diệt tận trên thân. Hay vị ấy sống quán tánh sanh diệt trên thân. Có thân đây, vị ấy sống an trú chánh niệm như vậy, với hy vọng hướng đến chánh trí, chánh niệm.

Và vị ấy sống không nương tựa, không chấp trước một vật gì ở trên đời. Này các Tỳ Kheo, như vậy là Tỳ Kheo sống quán thân trên thân.

Lại nữa này các Tỳ Kheo, Tỳ Kheo như thấy một thi thể bị quăng bỏ trong nghĩa địa, chỉ còn toàn xương trắng màu vỏ ốc. Chỉ còn một đống xương lâu hơn ba năm. Chỉ còn là xương thối trở thành bột.

Tỳ Kheo quán thân ấy như sau:

Thân này tánh chất là như vậy, bản tánh là như vậy, không vượt khỏi tánh chất ấy. Như vậy vị ấy sống quán thân trên nội thân. Hay sống quán thân trên ngoại thân. Hay sống quán thân trên nội thân, ngoại thân.

Hay vị ấy sống quán tánh sanh khởi trên thân. Hay sống quán tánh diệt tận trên thân. Hay sống quán tánh sanh diệt trên thân. Có thân đây, vị ấy sống an trú chánh niệm như vậy, với hy vọng hướng đến chánh trí, chánh niệm.

Và vị ấy sống không nương tựa, không chấp trước một vật gì trên đời. Này các Tỳ Kheo, như vậy là Tỳ Kheo sống quán thân trên thân.

***

Tổng hợp