Phật Thuyết Kinh Tương ưng Bộ - Tập Năm - Thiên đại Phẩm - Chương Một - Tương ưng đạo - Phẩm Vô Minh - Phần Tám - Phân Tích

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư An Thế Cao, Đời Hậu Hán

PHẬT THUYẾT

KINH TƯƠNG ƯNG BỘ

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư 

An Thế Cao, Đời Hậu Hán  

TẬP NĂM

THIÊN ĐẠI PHẨM  

CHƯƠNG MỘT

TƯƠNG ƯNG ĐẠO  

PHẨM VÔ MINH  

PHẦN TÁM

PHÂN TÍCH  

Nhân duyên ở Sàvatthi!

Này các Tỳ Kheo, Ta sẽ giảng và phân tích Thánh đạo tám ngành này. Hãy lắng nghe và khéo tác ý. Ta sẽ giảng.

Thưa vâng, bạch Thế Tôn!

Các Tỳ Kheo ấy vâng đáp Thế Tôn.

Thế Tôn nói như sau: Này các Tỳ Kheo, thế nào là con đường Thánh đạo tám ngành?

Tức là chánh tri kiến, chánh định.

Và này các Tỳ Kheo, thế nào là chánh tri kiến?

Này các Tỳ Kheo, chính là trí về khổ, trí về khổ tập, trí về khổ diệt, trí về con đường đưa đến khổ diệt. Này các Tỳ Kheo, đây gọi là chánh tri kiến.

Và này các Tỳ Kheo, thế nào là chánh tư duy?

Này các Tỳ Kheo, chính là xuất ly tư duy, vô sân tư duy, vô hại tư duy. Này các Tỳ Kheo, đây gọi là chánh tư duy.

Và này các Tỳ Kheo, thế nào là chánh ngữ?

Này các Tỳ Kheo, chính là từ bỏ nói láo, từ bỏ nói hai lưỡi, từ bỏ nói lời độc ác, từ bỏ nói lời phù phiếm. Này các Tỳ Kheo, đây gọi là chánh ngữ.

Và này các Tỳ Kheo, thế nào là chánh nghiệp?

Này các Tỳ Kheo, chính là từ bỏ sát sanh, từ bỏ lấy của không cho, từ bỏ phi phạm hạnh. Này các Tỳ Kheo, đây gọi là chánh nghiệp.

Và này các Tỳ Kheo, thế nào là chánh mạng?

Ở đây, này các Tỳ Kheo, vị Thánh đệ tử đoạn trừ tà mạng, nuôi sống với chánh mạng. Này các Tỳ Kheo, đây gọi là chánh mạng.

Và này các Tỳ Kheo, thế nào là chánh tinh tấn?

Ở đây, này các Tỳ Kheo, với mục đích khiến cho các ác, bất thiện pháp từ trước chưa sanh không cho sanh khởi, khởi lên ý muốn, cố gắng, tinh tấn, sách tấn, trì tâm.

Với mục đích khiến cho các ác, bất thiện pháp đã sanh được trừ diệt, khởi lên ý muốn, cố gắng, tinh tấn, sách tấn, trì tâm.

Với mục đích khiến cho các thiện pháp từ trước chưa sanh nay được sanh khởi, khởi lên ý muốn, cố gắng, tinh tấn, sách tấn, trì tâm.

Với mục đích khiến cho các thiện pháp đã được sanh có thể duy trì, không có lu mờ, được tăng trưởng, được quảng đại, được tu tập, được viên mãn, khởi lên ý muốn, cố gắng, tinh tấn, sách tấn, trì tâm.

Này các Tỳ Kheo, đây gọi là chánh tinh tấn.

Và này các Tỳ Kheo, thế nào là chánh niệm?

Ở đây, này các Tỳ Kheo, Tỳ Kheo sống quán thân trên thân, nhiệt tâm, tỉnh giác, chánh niệm, với mục đích điều phục tham ưu ở đời.

Tỳ Kheo sống quán thọ trên các thọ, nhiệt tâm, tỉnh giác, chánh niệm với mục đích điều phục tham ưu ở đời.

Tỳ Kheo sống quán tâm trên tâm, nhiệt tâm, tỉnh giác, chánh niệm với mục đích điều phục tham ưu ở đời.

Tỳ Kheo sống quán pháp trên các pháp, nhiệt tâm, tỉnh giác, chánh niệm với mục đích điều phục tham ưu ở đời.

Này các Tỳ Kheo, đây gọi là chánh niệm.

Và này các Tỳ Kheo, thế nào là chánh định?

Ở đây, này các Tỳ Kheo, Tỳ Kheo ly dục, ly pháp bất thiện, chứng và trú thiền thứ nhất, một trạng thái hỷ lạc do ly dục sanh, có tầm, có tứ.

Làm cho tịnh chỉ tầm và tứ, chứng và trú thiền thứ hai, một trạng thái hỷ lạc do định sanh, không tầm, không tứ, nội tĩnh, nhất tâm. Vị ấy ly hỷ trú xả, chánh niệm, tỉnh giác, thân cảm sự lạc thọ mà các bậc Thánh gọi là xả niệm lạc trú, chứng và trú thiền thứ ba.

Xả lạc, xả khổ, diệt hỷ ưu đã cảm thọ trước, chứng và trú thiền thứ tư, không khổ không lạc, xả niệm thanh tịnh.

Này các Tỳ Kheo, đây gọi là chánh định.

***

Tổng hợp