Phật Thuyết Kinh Xuất Diệu - Phẩm Hai Mươi Chín - Phẩm Song Yếu - Tập Ba

Giảng giải: Tôn Giả Pháp Cứu

PHẬT THUYẾT KINH XUẤT DIỆU

Giảng giải: Tôn Giả Pháp Cứu

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư

Trúc Phật Niệm, Đời Dao Tần  

PHẨM HAI MƯƠI CHÍN

PHẨM SONG YẾU  

TẬP BA  

Đi đường không còn lo

Lúc nào cũng giải thoát

Tất cả kết sử hết

Không còn các phiền não.

Đi đường không còn lo, lúc nào cũng giải thoát: Người tu hành tu đức tự nhiên, hết mọi khổ não, không sinh trần cấu.

Cho nên nói: Đi đường không còn lo, lúc nào cũng giải thoát.

Tất cả kết sử hết, không còn các phiền não: Như người tu hành giữ tâm bền chắc nên kết sử dứt hẳn, không còn sót.

Cho nên nói:

Tất cả kết sử hết,

Không còn các phiền não.

Không tạo, không có tạo

Tạo nghiệp, chịu phiền não

Chẳng tạo, chẳng không tạo

Trước lo, sau cũng vậy.

Không tạo, không có tạo, tạo nghiệp, chịu phiền não: Người trước gây tội mà biết rõ là phi pháp, rồi bày tỏ với mọi người sám hối, không tự che giấu thì sau này có thọ thân nhưng không bị khổ não.

Cho nên nói: Không tạo, không có tạo, tạo nghiệp, chịu phiền não.

Chẳng tạo, chẳng phải tạo, trước lo, sau cũng vậy: Người trước đó gây tội, nhưng liền sám hối ngay thì đến ngày lâm chung thần thức không bị lầm lẫn rối loạn. Có thiện thần che chở, không lạc vào đường ác.

Cho nên nói:

Chẳng tạo, chẳng không tạo,

Trước lo, sau cũng vậy.

Nếu tạo nghiệp tốt lành

Việc làm không lo âu

Tạo nghiệp vui và tạo

Sinh Cõi Trời hưởng vui.

Nếu tạo nghiệp tốt lành, việc làm không lo âu: Người tu hạnh lành, các công đức đầy đủ, được mọi người tôn kính, ai cũng tôn thờ.

Sau khi chết sinh lên Cõi Trời tốt đẹp.

Cho nên nói:

Nếu tạo nghiệp tốt lành,

Việc làm không lo âu.

Tạo nghiệp vui và tạo,

Sinh Cõi Trời hưởng vui.

Cũng không biết luận bàn

Hiền Thánh không sai khác

Nếu lại biết luận nghị

Lời nói không vết nhơ.

Cũng không biết luận bàn, Hiền Thánh không sai khác: Như người tu hành không biết nghị luận, không phân biệt cú nghĩa nên trước đại chúng không giữ oai nghi phép tắc, hiền, ngu không phân biệt.

Cho nên nói: Cũng không biết luận bàn, Hiền Thánh không sai khác.

Nếu lại biết luận nghị, lời nói không vết nhơ: Lời nói không vết nhơ, dứt bỏ các ý tưởng tham đắm, trong tâm vui vẻ, được khen ngợi vô lượng. Những pháp vị được nghe làm no đủ tất cả. Không vào các đường ác địa ngục, ngạ quỷ, súc sanh chịu khổ não.

Cho nên nói:

Nếu lại biết luận nghị,

Lời nói không vết nhơ.

Nên nói lời đúng pháp

Nên dựng cờ Tiên Nhân

Cờ pháp là Tiên Nhân

Tiên Nhân là cờ pháp.

Nên nói lời đúng pháp: Giảng nói, truyền bá cho người nghe, câu văn đầy đủ, xoay vần dạy bảo nhau. Tiên Nhân chỉ cho Chư Phật, Thế Tôn. Nói danh thân, cú thân, phân biệt từng thứ một không có sai lầm, muốn khiến cho chánh pháp tồn tại lâu dài trên thế gian.

Cho nên nói:

Nên nói lời đúng pháp,

Nêu dựng cờ Tiên Nhân,

Cờ pháp là Tiên Nhân,

Tiên Nhân là cờ pháp.

Hoặc mắng bằng im lặng

Hoặc mắng trước đám đông

Hoặc mắng không phát tiếng

Đời, không ai không mắng.

Hoặc mắng bằng im lặng: Trong tâm họ hừng hực cháy lời nguyền rủa không thôi. Họ mong đối phương gặp nạn nước lửa, trộm cướp. Họ suy nghĩ bên trong những ý ác đó, không để lộ ra bên ngoài.

Cho nên nói: Hoặc mắng bằng im lặng.

Hoặc mắng trước đám đông: Họ lớn tiếng to lời, không kể tôn ti.

Cho nên nói: Hoặc mắng trước đám đông.

Hoặc mắng không phát tiếng: Những kẻ có quyền giữa đám đông, cũng không lớn tiếng mắng chửi ngay mặt.

Cho nên nói:

Hoặc mắng không phát tiếng.

Đời, không ai không mắng.

Một chê, một khen

Chỉ lợi tên mình

Chẳng có, chẳng không

Cũng không thể biết.

Một chê, một khen, chỉ lợi tên mình: Các công đức lành nuôi dưỡng thân này, nếu được cúng dường cũng không mừng, còn bị gièm chê làm nhục cũng không buồn. Quá khứ qua rồi, tâm lành không mất. Tương lai chưa đến, chưa có điềm xảy ra, hiện tại không dừng trụ, sẽ lại chuyển dời.

Cho nên nói:

Một chê, một khen,

Chỉ lợi tên mình,

Chẳng có, chẳng không,

Cũng không thể biết.

Người trí khen ngợi

Hoặc tốt hay xấu

Người trí không sai

Tuệ định giải thoát

Như vàng tử ma

Trong ngoài trong suốt.

Người trí khen ngợi, hoặc tốt hay xấu: Học rộng thấy rộng, giảng nói một nghĩa không ai bằng được, đều mong đắc độ, giúp cho thần thức lìa khổ. Cũng như Như Lai, khi đi thì chân cách mặt đất bốn tấc, dấu in trên đất hiện ra rõ ràng.

Trong dấu chân đó, loài sâu trùng có hình, đều nhờ ánh sáng đó mà được độ. Trong bảy ngày, chúng được yên ổn hoàn toàn không có các khổ, không bị ai làm tổn hại. Như vàng ròng tử ma, trong ngoài sáng sạch trong suốt, không có vết nhơ.

Cho nên nói:

Người trí khen ngợi,

Hoặc tốt hay xấu,

Người trí không sai,

Tuệ định giải thoát,

Như vàng tử ma,

Trong ngoài trong suốt.

Giống như núi vững sáng

Không bị gió lay động

Người trí cũng như thế

Không động bởi khen, chê.

Giống như núi vững sáng: Núi đứng cao chót vót, vững chắc, hoàn toàn không bị gió thổi lay động. Đức Như Lai ở trên đời dứt bỏ hết tám pháp thế gian, không bị lay động bởi khen chê.

Có một Phạm Chí học rộng hiểu nhiều, không việc gì không biết, nghe Phật ra đời không bị khen chê làm động, giữ tâm như đất, không ghi nhớ mọi việc xấu tốt. Phạm Chí đến chỗ Phật, mắng nhiếc Như Lai đủ điều, sau đó khen ngợi bằng nhiều lời hay ho, nhưng tâm Như Lai vẫn an nhiên không động.

Cho nên nói:

Giống như núi vững sáng,

Không bị gió lay động,

Người trí cũng như thế,

Không động bởi khen chê.

Như cây không có rễ

Không cành huống có lá

Người mạnh mẽ cởi trói

Ai dám chê đức ấy?

Như cây không có rễ, không cành huống có lá: Vô minh là gốc rễ, cội nguồn của các thứ tai họa. Ái dục sinh cành lá để tà kiến nảy sinh.

Cho nên nói: Như cây không có rễ, không cành huống có lá.

Người mạnh mẽ cởi trói, ai dám chê đức ấy?

Người mạnh mẽ chỉ cho Đức Phật, Thế Tôn đã thoát khỏi sự trói buộc, không còn thọ thân trong bào thai, không những ở kiếp này và còn bao kiếp sau nữa.

Cho nên nói:

Người mạnh mẽ cởi trói,

Ai dám chê đức ấy.

Không nhơ, không có trụ

Hố thân gieo giống khổ

Không ái là trên hết

Trời lẫn người không biết.

Không nhơ, không có trụ: Dứt bỏ các kết sử, hết hẳn không còn sót. Có kết sử thì có trụ. Không có kết sử thì không trụ. Không còn hố thân thì không còn hạt giống khổ.

Cho nên nói: Không nhơ, không có trụ, hố thân gieo giống khổ.

Không ái là trên hết, Trời lẫn người không biết: Như Lai ngồi thiền an nhiên vào định, tam muội chánh định, tự ẩn mất thân hình. Các vị Trời và các Bậc Thánh muốn biết Như Lai ở đâu thì không thể được.

Cho nên nói:

Không ái là trên hết,

Trời lẫn người không biết.

Như mành lưới, rừng cây

Không ái huống việc khác

Phật có vô lượng hạnh

Không còn dấu vết gì.

Như mành lưới, rừng cây: Đức Phật bảo các Tỳ Kheo: Nay ta nói cho cho các thầy nghe về gốc rễ cành lá sum suê của cây ái dục phải khéo suy nghĩ,… nói rộng như trong Khế Kinh, trôi lăn trong sinh tử, mê đắm năm đường.

Cho nên nói: Như mành lưới, rừng cây.

Không ái huống việc khác: Đức Như Lai thành đạo dứt hẳn không còn ái dục, ra khỏi hẳn năm đường, không còn ở trong ba cõi, không thọ thân bằng bốn cách sinh.

Cho nên nói: Không ái huống việc khác.

Phật có vô lượng hạnh, không còn dấu vết gì: Phật là Đấng đã giác ngộ tất cả pháp, không có việc gì không biết, không thong suốt. Ngài tu bốn ý dứt, bốn ý lìa, bốn thần túc, năm căn, năm lực, bảy giác ý, tám chánh đạo, giảng nói rộng khắp, không có cùng cực, không ai cao hơn, không thể đo lường sâu xa, không gì sâu hơn, sâu xa không thể thăm dò được. Còn kết sử thì còn dấu vết, hết kết sử thì hết dấu vết.

Bởi có chân nên người ta mới đi bốn hướng, bốn góc, trên dưới. Kết sử có dấu vết là bước vào ba cõi, rong ruổi trong năm đường, không thoát khỏi sinh tử. Kết sử hết dấu vết là không còn ở trong ba cõi, tám nạn.

Cho nên nói:

Phật có vô lượng hạnh,

Không còn dấu vết gì.

Nếu người không muốn sinh

Sinh nhưng không thọ hữu

Phật có vô lượng hạnh

Không còn dấu vết gì.

Nếu người không muốn sinh, sinh nhưng không thọ hữu bỏ thân này thọ thân khác, cứ trải qua mãi trong sinh tử, với ức, ngàn muôn thân sống chết, vô lượng không thể kể xiết. Nay thành đạo rồi, không còn thọ thân, không còn chịu các khổ não.

Cho nên nói: 

Nếu người không muốn sinh,

Sinh nhưng không thọ hữu.

Phật có vô lượng hạnh,

Không còn dấu vết gì.

Nếu muốn dứt tưởng ấy

Trong ngoài không các nhân

Cũng không qua sắc tưởng

Bốn ứng không thọ sinh.

Nếu muốn dứt tưởng ấy, trong ngoài không các nhân: Tưởng gồm có dục tưởng, sắc tưởng và vô sắc tưởng. Người tu hành dứt hẳn không cho sinh lại, cũng không còn gây ra kết sử trong ba cõi, trong ngoài thanh tịnh, không tạo bụi nhơ.

Cho nên nói: Nếu muốn dứt tưởng ấy, trong ngoài không các nhân.

Cũng không qua sắc tưởng, không sinh bốn sắc tưởng: Như người tu hành quán xét sắc quá khứ, sắc quá khứ tạo ra sắc vị lai, sắc vị lai tạo ra sắc hiện tại. Hiện tại gây ra sắc, mỗi mỗi phân biệt bốn sắc vô hữu. Như Vua Chuyển Luân Thánh Vương thống trị bốn thiên hạ, thân vua có tướng đại nhân, đầy đủ vẻ đẹp. Người tu hành quán thân vua như thân mình không khác, không vì thân tướng tốt đẹp mà sinh khởi ý tưởng thân tướng tốt đẹp.

Không vì thân tướng xấu xí mà sinh khởi ý tưởng than tướng xấu xí. Không thấy mình là người kia, không phải người kia, người kia là mình, chẳng phải mình.

Cũng lại không thấy phải quấy là phải hay chẳng phải, đều không còn ý tưởng về tốt, xấu. Dứt hẳn bốn tưởng ấy, không theo nó.

Cho nên nói:

Cũng không qua sắc tưởng,

Bốn ứng không thọ sinh.

Bỏ trước, bỏ sau

Bỏ giữa, vượt hữu

Tất cả đều bỏ

Không còn sống chết.

Bỏ trước, bỏ sau, bỏ giữa, vượt hữu: Bỏ trước nghĩa là bỏ ấm trì nhập kết sử trói buộc ở quá khứ. Bỏ sau nghĩa là bỏ ấm trì nhập kết sử trói buộc ở vị lai. Bỏ giữa, vượt hữu nghĩa là bỏ ấm trì nhập kết sử trói buộc ở hiện tại. Bỏ tất cả là ngay thân này được đạo vô vi, làm vua cõi ba ngàn, làm phép tắc cho mười phương. Mọi việc đều xong theo ý mình, không còn thọ thai, biết đúng như thật.

Cho nên nói: Bỏ trước, bỏ sau, bỏ giữa, vượt hữu. Tất cả đều bỏ, không còn sống chết.

***

Tổng hợp