Phật Thuyết Kinh đại Bảo Tích - Pháp Hội Thứ Mười Bảy - Pháp Hội Phú Lâu Na - Phẩm Thứ Nhất - Phẩm Bồ Tát Hạnh

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư Nan Liên Đề Gia Xá, Đời Cao Tế

PHẬT THUYẾT

KINH ĐẠI BẢO TÍCH

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư

Nan Liên Đề Gia Xá, Đời Cao Tế  

PHÁP HỘI THỨ MƯỜI BẢY

PHÁP HỘI PHÚ LÂU NA  

PHẨM THỨ NHẤT

PHẨM BỒ TÁT HẠNH  

Như vậy tôi nghe một lúc Đức Phật trong Trúc Viên thành Vương Xá cùng câu hội với Chư Đại Tỳ Kheo và Chư Đại Bồ Tát số ấy đông vô lượng.

Bấy giờ Huệ Mạng Phú Lâu Na Di Đa La Ni Tử từ chỗ ngồi đứng dậy trịch y vai hữu gối hữu chấm đất chắp tay hướng Phật mà bạch rằng: Bạch Thế Tôn! Tôi muốn hỏi ít lời mong Như Lai xót thương hứa cho.

Đức Phật phán: Tuỳ ý ông hỏi, ta sẽ giải đáp cho ông vui mừng.

Tôn Giả Phú Lâu Na bạch Đức Phật: Nay tôi vì Chư Đại Bồ Tát là những nguời thật hành công đức cao thượng danh tiếng cao xa thường vì chúng sanh cầu sự an vui mà có lời thỉnh hỏi.

Huệ mạng Phú Lâu Na nói kệ rằng:

Làm công đức tối thượng

Danh tiếng rất cao xa

Người giới tịnh ưa pháp

Tôi hỏi sở hành ấy

Sửa trị tâm thế nào

Rộng bố thí thế nào

Độ chúng sanh thế nào

Hỉ tâm thường hành đạo.

Bạch Thế Tôn! Nay tôi vì Chư Đại Sĩ mà hỏi sự như vậy.

Bồ Tát tu tập đa văn như biển cả chẳng cạn hết thế nào?

Hay chứa họp đa văn bảo tạng hay ở các pháp được nghĩa quyết định ở các ngữ ngôn giỏi rõ chương cú thế nào?

Bồ Tát thế nào cầu

Đa văn như biển cả

Nơi pháp được định nghĩa

Hay giỏi biết Phật đạo

Thế nào ở một lời

Mà hiểu vô lượng nghĩa

Hay dùng sức trí huệ

Thông đạt tất cả pháp

Đa văn vô cùng tận

Gạn hỏi lòng chẳng động

Xót thương mà thuyết pháp

Để dứt chúng sanh nghi.

Bạch Thế Tôn! Nay tôi tùy theo trí lực của tự địa mà thỉnh hỏi Đức Như Lai và Chư Đại Bồ Tát thế nào được chẳng thối chuyển Vô Thượng Bồ Đề?

Thế nào rời lìa mạn

Được gặp gỡ Chư Phật

Mau được tin thanh tịnh

Được tin vô thượng rồi

Bỏ được sự khó bỏ

Vứt bỏ tất cả rồi

Gắng tu đạo vô ngại

Thế nào ưa xuất gia

Nhàn tĩnh tu không trí

Thế nào chẳng nghịch pháp

Mong đáp đủ sự ấy.

Bạch Thế Tôn! Chúng tôi đều biết Đức Phật đã đủ cả trí huệ đã trọn tất cả thần thông Ba la mật, ở trong Tam Giới là cao tôn đệ nhất không ai sánh được, đại trí vi diệu đi không chướng ngại nơi trong các pháp, vì thế nên nay tôi thỉnh hỏi sự ấy.

Phật đủ thượng công đức

Đã vượt bờ thần thông

Được trí không chướng ngại

Tôi vì Bồ Tát hỏi

Giỏi học tất cả pháp

Công đức rất cao thắng

Phá tối sanh huệ sáng

Khiến chúng đều hoan hỉ

Oán thân không ghét thương

Không lo không khi dối

Đại chiến thắng Vua chết

Dẹp phá chúng quân ma

Chẳng cầm nơi dao gậy

Hàng phục các oán địch

Thường có lòng từ bi

Bền giữ giới thanh tịnh

Thế Tôn không siểm khúc

Không mạn không cợt đùa

Chứng được trí giải thoát

Công đức rất tối thắng

Như xưa chỗ hành đạo

Thắng trí huệ đã được

Mong nay vì tôi nói

Tu thế nào được Phật.

Bấy giờ Đức Phật bảo Ngài Phú Lâu Na rằng: Lành thay tốt thay! Ông có thể hỏi Phật Sự như vậy. Lắng nghe suy nghĩ kỹ, sẽ vì ông mà nói Chư Bồ Tát phát tâm tu hành chứa họp vô lượng Phật Pháp.

Đức Thế Tôn nói kệ rằng:

Nay ta nói Bồ Tát

Sơ Phát Tâm Bồ Đề

Thường dùng sức dũng mãnh

Ưa làm đạo Bồ Tát

Sở hành của Bồ Tát

Các công hạnh thâm tâm

Nơi Phật được thọ ký

Sự ấy sẽ lược nói

Thâm tâm lòng ưa pháp

Vô lượng và vô biên

Các thứ công hạnh tu

Chẳng do một sự thành

Hỷ tâm đã sung mãn

Mà thật hành bố thí

Thí xong lòng không hối

Trong tâm càng vui mừng

Bồ Tát suy nghĩ rằng

Chúng sanh thường nghèo cùng

Không có của đa văn

Tôi sẽ cầu cho họ

Chúng sanh thường nghèo cùng

Đều do nơi giải đãi

Tôi sẽ siêng tinh tiến

Từ đó được bồ đề

Tôi sẽ vì chúng sanh

Gia tâm tu nhẫn nhục

Mắng nhiếc chửi đánh chém

Nín nhận chẳng hề báo

Sẽ nghĩ ai mắng tôi

Kẻ mắng bất khả đắc

Người mạ lị sân hận

Thảy đều là không sự

Suy nghĩ như vậy rồi

Lòng không có giận hờn

Thường tu hành nhẫn nhục

Do đây thành Phật Đạo

Chúng sanh không tâm lành

Vì họ tôi làm đèn

Cho họ có chỗ về

Không của cho họ của

Chúng sanh đáng xót thương

Đều cùng đi đường tà

Tôi sẽ độ thoát họ

Khiến an trụ Niết Bàn

Chúng sanh đều nghèo cùng

Không có của trí huệ

Tôi được nhất thiết trí

Khiến họ được sung túc

Chư Bồ Tát như vậy

Vì độ chúng sanh nên

Phát tâm cầu bồ đề

Hành các nguyện như vậy.

Này Phú Lâu Na! Chư Đại Bồ Tát nhiều thứ nhân duyên thị hiện tâm mình chẳng trụ một pháp nào cả.

Tại sao vậy?

Vì Chư Đại Bồ Tát học tất cả pháp rồi sau đắc đạo. Bồ Tát có bốn sự hy hữu, chẳng thấy có pháp khác hơn sự ấy.

Những gì là bốn?

Bồ Tát có thể ở nơi chúng sanh giải đãi mà siêng tu hành tinh tấn, đây gọi là sự hy hữu thứ nhất.

Bồ Tát có thể ở giữa chúng sanh ngang ngược giận thù mà siêng tu hành nhẫn nhục, đây gọi là sự hy hữu thứ hai.

Bồ Tát thấy các chúng sanh đi đường tà mà tự mình siêng tu hành chánh đạo, đây gọi là sự hy hữu thứ ba.

Bồ Tát vì độ chúng sanh chuyển khỏi sanh tử mà dùng thâm tâm phát Vô Thượng Bồ Đề, đây gọi là sự hy hữu thứ tư.

Bốn sự trên đây gọi là bốn sự hi hữu tối đại của Bồ Tát.

Đức Thế Tôn nói kệ rằng:

Thấy chúng sanh giải đãi

Lòng siêng tu tinh tấn

Tôi chẳng nên theo họ

Mà làm sự phi pháp

Chẳng bắt chước giận thù

Phật Đạo chẳng giận thù

Thường tu tâm từ bi

Bồ Đề từ đó sanh

Chúng sanh ưa đường tà

Y chỉ nơi tà đạo

Bồ Tát cầu chánh đạo

Khiến người tu nẻo chánh

Thấy lỗi họa sanh tử

Nhất tâm cầu Phật trí

Tôi được pháp vô thượng

Sẽ độ các chúng sanh

Bốn sự hi hữu ấy

Sự khác không hơn được

Do đây nên phải biết

Được rời pháp chướng ngại

Giả như áo mặc cháy

Đầu cháy còn chẳng chữa

Lòng giải đãi nếu khởi

Liền phải mau trừ diệt.

Này Phú Lâu Na! Bồ Tát có bốn sự hay sanh tâm hỷ.

Những gì là bốn?

Một là thấy các chúng sanh ở trong sanh tử chẳng tinh tấn được. Bồ Tát tự thấy mình ở trong Phật Đạo tu hành tinh tấn bèn sanh hỷ tâm.

Hai là thấy các chúng sanh lòng họ thường giải đãi, Bồ Tát tự thấy mình ở trong Phật Pháp tu tinh tấn nên sanh hỉ tâm.

Ba là thấy các chúng sanh sân hận tật đố, Bồ Tát tự thấy mình không sân không đố thường có lòng từ bi nên sanh hỉ tâm.

Bốn là Bồ Tát chẳng thấy người khác siêng tu Phật Pháp bằng mình nên sanh hỷ tâm.

Đức Thế Tôn nói kệ rằng:

Thấy chúng sanh giải đãi

Tự mình tu tinh tấn

Vì thế Bồ Tát này

Tự sanh lòng vui sướng

Thấy sanh tử lỗi họa

Mà sanh lòng chán lìa

Kinh sợ ngục Tam Giới

Lòng siêng cầu bỏ lìa

Chúng sanh ưa giận thù

Tự mình thường từ bi

Vì thế Bồ Tát này

Lòng luôn khởi vui vẻ

Các việc chúng sanh làm

Thường là việc chẳng nên

Vì thế Bồ Tát cầu

Phật Đạo tối vô thượng

Đây gọi là thiệt trí

Được Chư Phật khen ngợi

Bồ Tát học trí này

Làm chỗ về cho chúng

Vì thế Bồ Tát này

Thường được lòng vui mừng

Từ hữu vi hư ngụy

Thường sanh pháp chân thiệt.

Lại này Phú Lâu Na! Bồ Tát có bốn pháp xa lìa được các nạn mà gặp chỗ không nạn, được gặp rồi không mất có thể tu hành Phật Pháp.

Những gì là bốn?

Một là Bồ Tát khiêm tốn dịu hòa, hễ thấy người thì chào hỏi trước, hòa nhan vui vẻ cùng họ nói chuyện, lúc nói luôn mỉm cười.

Hai là Bồ Tát nhất tâm cầu pháp thường ưa thưa hỏi siêng cầu học hiểu không hề nhàm đủ.

Ba là Bồ Tát thường thích rảnh rang vắng vẻ một mình.

Bốn là tự mình an trụ đạo vô thượng bồ đề cũng giáo hóa chúng sanh an trụ Phật Đạo.

Bồ Tát có bốn pháp trên đây nên được khỏi các nạn gặp được chỗ không nạn, gặp rồi chẳng mất có thể tu hành Phật Pháp.

Đức Thế Tôn nói kệ rằng:

Trong lòng luôn hòa dịu

Thường ưa làm từ bi

Lúc cùng người nói chuyện

Khiêm tốn vui mỉm cười

Thường cầu pháp thâm diệu

Được Chư Phật khen ngợi

Luôn giữ giới thanh tịnh

Ưa tu hạnh Đầu Đà

Dầu tu hạnh Đầu Đà

Cũng tu trí thâm diệu

Vì thế Bồ Tát này

Lìa nạn không gặp nạn

Thường ở trước Chư Phật

Thỉnh hỏi những pháp sâu

Do đó trí huệ tăng

Chẳng sanh vào chỗ nạn

Thường thích ở vắng rảnh

Thanh tịnh tu Đầu Đà

Vì thế Bồ Tát này

Lìa nạn không gặp nạn

Những người có trí huệ

Thân cận bốn pháp này

Lìa được tất cả nạn

Thường được gặp Chư Phật

Được gặp Chư Phật rồi

Có đủ bất hoại tín

Hay phát thượng tinh tấn

Để cầu Phật trí huệ

Vì thế người cầu trí

Phải nên học chánh pháp

Nếu hay học chánh pháp

Được thành Phật chẳng khó.

***

Tổng hợp