Phật Thuyết Kinh đại Bát Nhã Ba La Mật đa - Hội Thứ Hai - Phẩm Bốn Mươi Sáu - Phẩm Phật Mẫu

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư Cưu Ma La Thập, Đời Diêu Tần

PHẬT THUYẾT KINH 

ĐẠI BÁT NHÃ BA LA MẬT ĐA

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư

Cưu Ma La Thập, Đời Diêu Tần  

HỘI THỨ HAI  

PHẨM BỐN MƯƠI SÁU

PHẨM PHẬT MẪU  

Lại nữa, Thiện Hiện! Như có người mẹ nuôi các con, hoặc năm, hoặc mười, hai mươi, ba mươi, bốn mươi, năm mươi, hoặc trăm, hoặc ngàn.

Khi người mẹ mắc bệnh, những người con đều gắng sức tìm phương thuốc chữa trị và nghĩ: Phải làm cách nào để mẹ chúng ta lành bệnh, được an vui sống lâu, thân không bị các khổ, tâm hết sầu lo.

Bấy giờ những người con lo cho mẹ bằng cách tìm đồ che thân mẹ, không cho ruồi, muỗi, rắn, bò cạp, gió nóng, đói khát v.v… làm hại.

Lại dùng các thứ vật dụng ưa thích hảo hạng cung kính dâng lên mẹ và nói:

Mẹ là người hiền từ, sanh thành dưỡng dục chúng con, chỉ dạy nhiều sự nghiệp thế gian, chúng con đâu không thể báo đáp ơn mẹ.

Này Thiện Hiện! Như Lai Ứng Chánh Ðẳng Giác cũng vậy, thường dùng Phật nhãn xem xét, hộ niệm bát nhã Ba la mật đa sâu xa.

Vì sao?

Thiện Hiện! Vì bát nhã Ba la mật đa sâu xa thường sanh ra tất cả Phật Pháp cho chúng ta, thường ban cho chúng ta trí nhất thiết tướng, thường chỉ ra thật tướng các pháp thế gian. Vô lượng, vô số, vô biên Như Lai Ứng Chánh Ðẳng Giác trong mười phương Thế Giới đang thanh tịnh thuyết pháp, cũng thường dùng Phật nhãn xem xét, hộ niệm bát nhã Ba la mật đa sâu xa.

Vì sao?

Thiện Hiện! Vì bát nhã Ba la mật đa sâu xa thường sanh ra Phật Pháp cho tất cả Như Lai Ứng Chánh Ðẳng Giác ở vô lượng, vô số, vô biên Thế Giới trong mười phương. Lại thường ban cho chư Như Lai trí nhất thiết tướng.

Thường chỉ ra thật tướng các pháp thế gian. Do đó, nên Chư Phật của chúng ta thường dùng Phật nhãn xem xét, hộ niệm bát nhã Ba la mật đa sâu xa để đền ơn ấy, không thể dừng bỏ.

Vì sao?

Thiện Hiện! Tất cả Như Lai Ứng Chánh Ðẳng Giác có tịnh lự Ba la mật đa cho đến bố thí Ba la mật đa đều do bát nhã Ba la mật đa sâu xa như thế sanh ra. Có pháp nội không cho đến pháp vô tính tự tính không đều do bát nhã Ba la mật đa sâu xa như thế sanh ra.

Có chân như cho đến cảnh giới bất tư nghì đều do bát nhã Ba la mật đa sâu xa như thế sanh ra. Có Thánh đế khổ, tập, diệt, đạo đều do bát nhã Ba la mật đa sâu xa như thế sanh ra. Có bốn tịnh lự, bốn vô lượng, bốn định vô sắc đều do bát nhã Ba la mật đa sâu xa như thế sanh ra.

Có tám giải thoát, tám thắng xứ, chín định thứ đệ, mười biến xứ đều do bát nhã Ba la mật đa sâu xa như thế sanh ra. Có bốn niệm trụ cho đến tám chi Thánh đạo đều do bát nhã Ba la mật đa sâu xa như thế sanh ra. Có pháp môn giải thoát không, vô tướng, vô nguyện đều do bát nhã Ba la mật đa sâu xa như thế sanh ra.

Có năm loại mắt, sáu phép thần thông đều do bát nhã Ba la mật đa sâu xa như thế sanh ra. Có mười lực của Phật cho đến mười tám Pháp Phật bất cộng đều do bát nhã Ba la mật đa sâu xa như thế sanh ra.

Có ba mươi hai tướng Đại Sĩ, tám mươi vẻ đẹp, sắc thân mầu nhiệm đều do bát nhã Ba la mật đa sâu xa như thế sanh ra. Có pháp không quên mất, tánh luôn luôn xả đều do bát nhã Ba la mật đa sâu xa như thế sanh ra. Có tất cả môn Đà La Ni, môn Tam Ma Địa đều do bát nhã Ba la mật đa sâu xa như thế sanh ra.

Có trí nhất thiết, trí đạo tướng, trí nhất thiết tướng đều do bát nhã Ba la mật đa sâu xa như thế sanh ra. Có quả Dự Lưu, Nhất Lai, Bất Hoàn, A La Hán, Ðộc Giác Bồ Đề đều do bát nhã Ba la mật đa sâu xa như thế sanh ra.

Có hạnh Đại Bồ Tát, Chư Phật Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề đều do bát nhã Ba la mật đa sâu xa như thế sanh ra. Có Dự Lưu, Nhất Lai, Bất Hoàn, A La Hán, Ðộc Giác, Đại Bồ Tát, Chư Phật Thế Tôn đều do bát nhã Ba la mật đa sâu xa như thế sanh ra.

Thiện Hiện! Tất cả Như Lai Ứng Chánh Ðẳng Giác đã đắc Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề, đang đắc Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề, sẽ đắc Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề, đều do bát nhã Ba la mật đa sâu xa như thế.

Vì vậy, bát nhã Ba la mật đa sâu xa đối với chư Như Lai có ân đức lớn. Nên Chư Phật thường dùng Phật nhãn xem xét, hộ niệm bát nhã Ba la mật đa sâu xa.

Thiện Hiện! Các thiện nam, thiện nữ… trụ Bồ Tát thừa, nếu thường ghi chép, thọ trì, đọc tụng, tu tập, tư duy, diễn nói bát nhã Ba la mật đa sâu xa này thì tất cả Như Lai Ứng Chánh Ðẳng Giác thường dùng Phật nhãn xem xét, hộ niệm khiến cho thân tâm họ luôn được an vui, việc tu thiện nghiệp được thông suốt.

Thiện Hiện! Các thiện nam, thiện nữ… trụ Bồ Tát thừa, nếu thường ghi chép, thọ trì, đọc tụng, tu tập, tư duy, diễn nói bát nhã Ba la mật đa sâu xa này thì tất cả Như Lai Ứng Chánh Ðẳng Giác trong mười phương Thế Giới đều cùng hộ niệm, giúp họ đối với Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề quyết không thối chuyển.

Khi ấy, cụ thọ Thiện Hiện thưa Phật: Bạch Thế Tôn! Như Ngài đã nói bát nhã Ba la mật đa sâu xa thường sanh tất cả Phật Pháp cho chư Như Lai Ứng Chánh Ðẳng Giác, thường ban trí nhất thiết tướng cho Như Lai Ứng Chánh Ðẳng Giác, thường chỉ thật tướng các pháp thế gian.

Bạch Thế Tôn! Thế nào là bát nhã Ba la mật đa sâu xa như thế thường sanh ra tất cả Phật Pháp cho chư Như Lai Ứng Chánh Ðẳng Giác, thường ban trí nhất thiết tướng cho Như Lai Ứng Chánh Ðẳng Giác, thường chỉ thật tướng các pháp thế gian?

Thế nào là Như Lai Ứng Chánh Ðẳng Giác sanh ra từ bát nhã Ba la mật đa sâu xa?

Thế nào là Chư Phật thuyết tướng thế gian?

Phật dạy: Này Thiện Hiện! Bát Nhã Ba la mật đa sâu xa thường sanh ra mười lực, bốn điều không sợ, bốn sự hiểu biết thông suốt, đại từ, đại bi, đại hỷ, đại xả, mười tám Pháp Phật bất cộng, nói rộng cho đến trí nhất thiết tướng cho Như Lai Ứng Chánh Ðẳng Giác.

Thiện Hiện! Như vậy, vô lượng, vô biên công đức của Như Lai đều được sanh trưởng từ bát nhã Ba la mật đa sâu xa như thế.

Bởi được các công đức của Chư Phật như thế, nên gọi là bát nhã Ba la mật đa sâu xa thường sanh ra và ban Phật Pháp, trí nhất thiết tướng cho tất cả Như Lai Ứng Chánh Ðẳng Giác, do vậy Ta nói: Bát nhã Ba la mật đa sâu xa thường sanh ra tất cả Phật Pháp cho Như Lai Ứng Chánh Ðẳng Giác, thường ban trí nhất thiết tướng cho Như Lai Ứng Chánh Ðẳng Giác, cũng nói Như Lai Ứng Chánh Ðẳng Giác từ đó sanh ra.

Thiện Hiện! Bát Nhã Ba la mật đa sâu xa thường chỉ thật tướng các pháp thế gian là thường chỉ thật tướng năm uẩn thế gian. Tất cả Như Lai Ứng Chánh Ðẳng Giác cũng nói thật tướng năm uẩn thế gian.

Lúc ấy, cụ thọ Thiện Hiện thưa Phật: Bạch Thế Tôn! Thế nào là bát nhã Ba la mật đa sâu xa chỉ thật tướng năm uẩn thế gian cho Như Lai Ứng Chánh Ðẳng Giác?

Phật dạy: Thiện Hiện! Bát Nhã Ba la mật đa sâu xa đều không nói cho tất cả Như Lai Ứng Chánh Ðẳng Giác về năm uẩn có thành, có hoại, có sanh, có diệt, có tiếp nối, có đoạn dứt, có nhiễm, có tịnh, có tăng, có giảm, có vào, có ra. Đều không nói năm uẩn có quá khứ, có vị lai, có hiện tại, có thiện, có bất thiện, có vô ký, có thuộc ở Cõi Dục, có thuộc Cõi Sắc, có thuộc Cõi Vô Sắc.

Vì sao?

Thiện Hiện! Không phải pháp không, vô tướng, vô nguyện có thành, có hoại, có sanh, có diệt, có tiếp nối, có đoạn dứt, có nhiễm, có tịnh, có tăng, có giảm, có vào, có ra, có quá khứ, có vị lai, có hiện tại, có thiện, có bất thiện, có vô ký, có thuộc ở Cõi Dục, có thuộc Cõi Sắc, có thuộc Cõi Vô Sắc.

Thiện Hiện! Không phải pháp không sanh, không diệt, không tạo, không tác, không tánh, mà có thành, có hoại, có sanh, có diệt, có tiếp nối, có đoạn dứt, có nhiễm, có tịnh, có tăng, có giảm, có vào, có ra, có quá khứ, có vị lai, có hiện tại, có thiện có bất thiện, có vô ký, có thuộc ở Cõi Dục, có thuộc Cõi Sắc, có thuộc Cõi Vô Sắc.

Này Thiện Hiện! Như vậy, bát nhã Ba la mật đa sâu xa nói thật tướng năm uẩn cho tất cả Như Lai Ứng Chánh Ðẳng Giác. Tướng năm uẩn đây tức là thế gian. Vì vậy nên thế gian cũng không thành không hoại, không sanh, không diệt, không nối tiếp.

Không đoạn dứt, không nhiễm, không tịnh, không tăng, không giảm, không vào, không ra, không quá khứ, không vị lai, không hiện tại, không thiện, không bất thiện, không vô ký, không thuộc Cõi Dục, không thuộc Cõi Sắc, không thuộc Cõi Vô Sắc và không các tướng.

Lại nữa, Thiện Hiện! Tất cả Như Lai Ứng Chánh Ðẳng Giác đều nương bát nhã Ba la mật đa sâu xa như thế, để chứng biết vô lượng, vô số, vô biên tâm hành khác nhau của hữu tình. Nhưng trong nghĩa thâm sâu của bát nhã Ba la mật đa này không có hữu tình, cũng không có hữu tình phát khởi có thể đắc.

Không sắc, cũng không có sắc phát khởi có thể đắc. Không thọ, tưởng, hành, thức, cũng không có thọ, tưởng, hành, thức phát khởi có thể đắc.

Không nhãn xứ, cũng không có nhãn xứ phát khởi có thể đắc. Không nhĩ, tỷ, thiệt, thân, ý xứ, cũng không có nhĩ, tỷ, thiệt, thân, ý xứ phát khởi có thể đắc. Không sắc xứ, cũng không có sắc xứ phát khởi có thể đắc. Không thanh, hương, vị, xúc, pháp xứ, cũng không có thanh, hương, vị, xúc, pháp xứ phát khởi có thể đắc.

Không nhãn giới, cũng không có nhãn giới phát khởi có thể đắc. Không nhĩ, tỷ, thiệt, thân, ý giới, cũng không có nhĩ, tỷ, thiệt, thân, ý giới phát khởi có thể đắc. Không sắc giới, cũng không có sắc giới phát khởi có thể đắc. Không thanh, hương, vị, xúc, pháp giới, cũng không có thanh, hương, vị, xúc, pháp giới phát khởi có thể đắc.

Không nhãn thức giới, cũng không có nhãn thức giới phát khởi có thể đắc. Không nhĩ, tỷ, thiệt, thân, ý thức giới, cũng không có nhĩ, tỷ, thiệt, thân, ý thức giới phát khởi có thể đắc. Không nhãn xúc, cũng không có nhãn xúc phát khởi có thể đắc. Không nhĩ, tỷ, thiệt, thân, ý xúc, cũng không có nhĩ, tỷ, thiệt, thân, ý xúc phát khởi có thể đắc.

Không các thọ do nhãn xúc làm duyên sanh ra, cũng không có các thọ do nhãn xúc làm duyên sanh ra phát khởi có thể đắc. Không các thọ do nhĩ, tỷ, thiệt, thân, ý xúc làm duyên sanh ra, cũng không có các thọ do nhĩ, tỷ, thiệt thân, ý xúc làm duyên sanh ra phát khởi có thể đắc.

Không địa giới, cũng không có địa giới phát khởi có thể đắc. Không thủy, hỏa, phong, không, thức giới, cũng không có thủy, hỏa, phong, không, thức giới phát khởi có thể đắc. Không vô minh, cũng không có vô minh phát khởi có thể đắc.

Cho đến không lão, tử, cũng không có lão tử phát khởi có thể đắc. Không bố thí Ba la mật đa, cũng không có bố thí Ba la mật đa phát khởi có thể đắc. Cho đến không bát nhã Ba la mật đa, cũng không có bát nhã Ba la mật đa phát khởi có thể đắc. Không pháp nội không, cũng không có pháp nội không phát khởi có thể đắc.

Cho đến không pháp vô tính tự tính không, cũng không có pháp vô tính tự tính không phát khởi có thể đắc. Không bốn niệm trụ, cũng không có bốn niệm trụ phát khởi có thể đắc. Cho đến không tám chi Thánh đạo, cũng không có tám chi Thánh đạo phát khởi có thể đắc. Như vậy, cho đến không mười lực của Phật, cũng không có mười lực của Phật phát khởi có thể đắc.

Cho đến không mười tám Pháp Phật bất cộng, cũng không có mười tám Pháp Phật bất cộng phát khởi có thể đắc. Không trí nhất thiết, cũng không có trí nhất thiết phát khởi có thể đắc. Không trí đạo tướng, trí nhất thiết tướng, cũng không có trí đạo tướng, trí nhất thiết tướng phát khởi có thể đắc.

Này Thiện Hiện! Như vậy, bát nhã Ba la mật đa sâu xa nói thật tướng thế gian cho tất cả Như Lai Ứng Chánh Ðẳng Giác.

Lại nữa, Thiện Hiện! Bát Nhã Ba la mật đa sâu xa không thị hiện sắc. Không thị hiện thọ, tưởng, hành, thức. Không thị hiện nhãn xứ. Không thị hiện nhĩ, tỷ, thiệt, thân, ý xứ. Không thị hiện sắc xứ.

Không thị hiện thanh, hương, vị, xúc, pháp xứ. Không thị hiện nhãn giới. Không thị hiện nhĩ, tỷ, thiệt, thân, ý giới. Không thị hiện sắc giới. Không thị hiện thanh, hương, vị, xúc, pháp giới. Không thị hiện nhãn thức giới.

Không thị hiện nhĩ, tỷ, thiệt, thân, ý thức giới. Không thị hiện nhãn xúc. Không thị hiện nhĩ, tỷ, thiệt, thân, ý xúc. Không thị hiện các thọ do nhãn xúc làm duyên sanh ra. Không thị hiện các thọ do nhĩ, tỷ, thiệt, thân, ý xúc làm duyên sanh ra. Không thị hiện địa giới. Không thị hiện thủy, hỏa, phong, không, thức giới. Không thị hiện vô minh.

Không thị hiện hành, thức, danh sắc, lục xứ, xúc, thọ, ái, thủ, hữu, sanh, lão tử. Không thị hiện bố thí Ba la mật đa. Không thị hiện tịnh giới, an nhẫn, tinh tấn, tịnh lự, bát nhã Ba la mật đa. Không thị hiện pháp nội không không của các pháp nội tại.

Không thị hiện pháp ngoại không không của các pháp ngoại tại, nội ngoại không không của các pháp nội ngoại tại, không không không của không, đại không không lớn, thắng nghĩa không không của chân lý cứu cánh, hữu vi không không của các pháp hữu vi.

Vô vi không không của các pháp vô vi, tất cánh không không tối hậu rốt ráo, vô tế không không không biên tế, tán vô tán không không của sự không phân tán, bản tính không không của bản tính tự nhiên tính.

Tự cộng tướng không không của tự cộng tướng, nhất thiết pháp không không của vạn hữu, bất khả đắc không không của cái bất khả đắc, vô tính không không của vô thể cái không tồn tại, tự tính không không của tự tính, vô tính tự tính không không của vô thể của tự tính tự tính của cái không tồn tại.

Không thị hiện chân như. Không thị hiện pháp giới, pháp tánh, tánh chẳng hư vọng, tánh chẳng đổi khác, tánh bình đẳng, tánh ly sanh, pháp định, pháp trụ, thật tế, cảnh giới hư không, cảnh giới bất tư nghì. Không thị hiện Thánh đế khổ. Không thị hiện Thánh đế tập, diệt, đạo. Không thị hiện Bốn tịnh lự.

Không thị hiện bốn vô lượng, bốn định vô sắc. Không thị hiện tám giải thoát. Không thị hiện tám thắng xứ, chín định thứ đệ, mười biến xứ. Không thị hiện bốn niệm trụ. Không thị hiện bốn chánh đoạn, bốn thần túc, năm căn, năm lực, bảy chi đẳng giác, tám chi Thánh đạo. Không thị hiện pháp môn giải thoát không.

Không thị hiện pháp môn giải thoát vô tướng, vô nguyện. Không thị hiện Tịnh quán địa. Không thị hiện Chủng Tánh Địa, Ðệ Bát Địa, Cụ Kiến Địa, Bạc Địa, Ly Dục Địa, Dĩ Biện Địa, Ðộc Giác Địa, Bồ Tát Địa, Như Lai Địa.

Không thị hiện Cực Hỷ Địa. Không thị hiện Ly Cấu Địa, Phát Quang Địa, Diệm Tuệ Địa, Cực Nan Thắng Địa, Hiện Tiền Địa, Viễn Hành Địa, Bất Động Địa, Thiện Tuệ Địa, Pháp Vân Địa. Không thị hiện năm loại mắt. Không thị hiện sáu phép Thần Thông.

Không thị hiện mười lực của Phật. Không thị hiện bốn điều không sợ, bốn sự hiểu biết thông suốt, đại từ, đại bi, đại hỷ, đại xả, mười tám Pháp Phật bất cộng. Không thị hiện ba mươi hai tướng Đại Sĩ. Không thị hiện tám mươi vẻ đẹp. Không thị hiện pháp không quên mất. Không thị hiện tánh luôn luôn xả. Không thị hiện quả Dự Lưu.

Không thị hiện quả Nhất Lai, Bất Hoàn, A La Hán, Ðộc Giác Bồ Đề. Không chỉ ra tất cả hạnh Đại Bồ Tát. Không thị hiện Chư Phật Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề. Không thị hiện sự chuyển bánh xe diệu pháp. Không thị hiện việc độ loài hữu tình.

Không thị hiện nghiêm tịnh Cõi Phật. Không thị hiện thành thục hữu tình. Không thị hiện tất cả môn Đà La Ni. Không thị hiện tất cả môn Tam Ma Địa. Không thị hiện trí nhất thiết. Không thị hiện trí đạo tướng, trí nhất thiết tướng.

Vì sao?

Thiện Hiện! Trong nghĩa sâu xa của bát nhã Ba la mật đa như thế, bát nhã Ba la mật đa sâu xa còn vô sở hữu, bất khả đắc, huống nữa là sắc, thọ, tưởng, hành, thức, cho đến trí nhất thiết, trí đạo tướng, trí nhất thiết tướng có thể đắc hay thị hiện được.

Lại nữa, Thiện Hiện! Tất cả hữu tình trong ba cõi, năm đường hoạt động nói năng, hoặc có sắc hoặc không sắc, hoặc có tưởng hoặc không tưởng, hoặc chẳng phải có tưởng, hoặc chẳng phải không tưởng, hoặc Thế Giới này, hoặc vô lượng, vô số, vô biên Thế Giới khác trong mười phương, các hữu tình này hoặc tâm tập trung hoặc tâm phân tán, hoặc thiện, hoặc bất thiện, hoặc vô ký. Tất cả Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác nương bát nhã Ba la mật đa sâu xa đều biết như thật.

Thiện Hiện! Vì sao ?

Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác nương bát nhã Ba la mật đa sâu xa đều biết như thật tâm tập trung, tâm phân tán, hoặc thiện, hoặc bất thiện, hoặc vô ký của các loài hữu tình?

Này Thiện Hiện! Do pháp tánh nên tất cả Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác nương bát nhã Ba la mật đa sâu xa biết như thật tâm tập trung, tâm phân tán, hoặc thiện, hoặc bất thiện, hoặc vô ký của các loài hữu tình.

Khi ấy, cụ thọ Thiện Hiện thưa: Bạch Thế Tôn! Thế nào là do pháp tánh mà Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác nương bát nhã Ba la mật đa sâu xa để biết như thật tâm tập trung, tâm phân tán, hoặc thiện, hoặc bất thiện, hoặc vô ký của các loài hữu tình?

Phật dạy: Này Thiện Hiện! Tất cả Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác nương bát nhã Ba la mật đa sâu xa biết như thật pháp tánh trong pháp tánh còn vô sở hữu, bất khả đắc, huống nữa có hữu tình tâm tập trung, tâm phân tán, thiện, bất thiện, vô ký mà có thể đắc.

Thiện Hiện! Như vậy, do pháp tánh nên Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác nương bát nhã Ba la mật đa sâu xa để biết như thật tâm tập trung, tâm phân tán, hoặc thiện, hoặc bất thiện, hoặc vô ký của các loài hữu tình.

Lại nữa, Thiện Hiện! Tất cả Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác nương bát nhã Ba la mật đa sâu xa có thể biết như thật tâm tập trung, tâm phân tán, hoặc thiện, hoặc bất thiện, hoặc vô ký của các loài hữu tình.

Thiện Hiện! Thế nào là Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác nương bát nhã Ba la mật đa sâu xa biết như thật tâm tập trung, tâm phân tán, hoặc thiện, hoặc bất thiện, hoặc vô ký của các loài hữu tình?

Thiện Hiện! Tất cả Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác nương bát nhã Ba la mật đa sâu xa do tận tuệ quán vô thường nên lìa nhiễm, diệt, đoạn, vắng lặng, viễn ly và biết như thật tâm tập trung, tâm phân tán, hoặc thiện, hoặc bất thiện, hoặc vô ký của các loài hữu tình.

Khi ấy, cụ thọ Thiện Hiện lại thưa Phật: Bạch Thế Tôn! Thế nào là Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác nương bát nhã Ba la mật đa sâu xa do tận nên lìa nhiễm, diệt, đoạn, vắng lặng, viễn ly nên biết như thật tâm tập trung, tâm phân tán, hoặc thiện, hoặc bất thiện, hoặc vô ký của các loài hữu tình?

Phật dạy: Thiện Hiện! Tất cả Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác nương bát nhã Ba la mật đa sâu xa, biết như thật các tánh tận, lìa nhiễm, diệt, đoạn, vắng lặng, viễn ly trong tận… còn vô sở hữu, bất khả đắc, huống nữa có hữu tình tâm tập trung, tâm phân tán, thiện, bất thiện, vô ký, có thể đắc.

Thiện Hiện! Như vậy, Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác nương bát nhã Ba la mật đa sâu xa do tận nên lìa nhiễm, diệt, đoạn, vắng lặng, viễn ly, biết như thật tâm tập trung, tâm phân tán, hoặc thiện, hoặc bất thiện hoặc vô ký của các loài hữu tình.

Lại nữa, Thiện Hiện! Tất cả Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác nương bát nhã Ba la mật đa sâu xa biết như thật các loài hữu tình có tâm tham, tâm lìa tham, có tâm sân, tâm lìa sân, có tâm si, tâm lìa si.

Khi ấy, cụ thọ Thiện Hiện thưa Phật: Bạch Thế Tôn! Thế nào là Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác nương bát nhã Ba la mật đa sâu xa, biết như thật các loài hữu tình có tâm tham, tâm lìa tham, có tâm sân, tâm lìa sân, có tâm si, tâm lìa si?

Phật dạy: Này Thiện Hiện! Tất cả Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác nương bát nhã Ba la mật đa sâu xa biết như thật các loài hữu tình kia có tâm tham, như thật tánh chẳng có tâm tham, chẳng có tâm lìa tham.

Vì sao?

Vì trong như thật tánh, tâm và tâm sở pháp tâm sở còn vô sở hữu, bất khả đắc, huống nữa có tâm tham, tâm lìa tham có thể đắc. Cũng biết như thật các loài hữu tình kia có tâm sân, như thật tánh chẳng có tâm sân, chẳng có tâm lìa sân.

Vì sao?

Vì trong như thật tánh, tâm và tâm sở pháp còn vô sở hữu, bất khả đắc, huống nữa có tâm sân, tâm lìa sân có thể đắc. Cũng biết như thật các loài hữu tình kia có tâm si, như thật tánh chẳng có tâm si, chẳng có tâm lìa si.

Vì sao?

Vì trong như thật tánh, tâm và tâm sở pháp còn vô sở hữu, bất khả đắc, huống nữa có tâm si, tâm lìa si có thể đắc.

Thiện Hiện! Như vậy, Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác nương bát nhã Ba la mật đa sâu xa có thể biết như thật các loài hữu tình kia có tâm tham, có tâm sân, có tâm si.

Thiện Hiện! Tất cả Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác nương bát nhã Ba la mật đa sâu xa, biết như thật các loài hữu tình kia tâm lìa tham, như thật tánh chẳng có tâm lìa tham, chẳng có tâm tham.

Vì sao?

Vì trong như thật tánh, tâm và tâm sở pháp còn vô sở hữu, bất khả đắc, huống nữa có tâm lìa tham, có tâm tham có thể đắc. Cũng biết như thật các loài hữu tình kia tâm lìa sân, như thật tánh chẳng có tâm lìa sân, chẳng có tâm sân.

Vì sao?

Vì trong như thật tánh, tâm và tâm sở pháp còn vô sở hữu, bất khả đắc, huống nữa có tâm lìa sân, có tâm sân có thể đắc. Cũng biết như thật các loài hữu tình kia tâm lìa si, như thật tánh chẳng có tâm lìa si, chẳng có tâm si.

Vì sao?

Vì trong như thật tánh, tâm và tâm sở pháp còn vô sở hữu, bất khả đắc, huống nữa có tâm lìa si, có tâm si có thể đắc.

Này Thiện Hiện! Như vậy, Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác nương bát nhã Ba la mật đa sâu xa biết như thật các loài hữu tình kia tâm lìa tham, tâm lìa sân, tâm lìa si.

Lại nữa, Thiện Hiện! Tất cả Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác nương bát nhã Ba la mật đa sâu xa biết như thật các loài hữu tình kia có tâm tham, sân, si, chẳng có tâm tham, sân, si, chẳng có tâm lìa tham, sân, si.

Vì sao?

Vì hai tâm như thế không hòa hợp.

Thiện Hiện! Tất cả Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác nương bát nhã Ba la mật đa sâu xa, biết như thật các loài hữu tình kia tâm lìa tham, sân, si, chẳng có tâm lìa tham, sân, si, chẳng có tâm tham, sân, si.

Vì sao?

Vì hai tâm như thế không hòa hợp.

Thiện Hiện! Như vậy, Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác nương bát nhã Ba la mật đa sâu xa, biết như thật các loài hữu tình kia có tâm tham, tâm lìa tham, có tâm sân, tâm lìa sân, có tâm si, tâm lìa si.

Lại nữa, Thiện Hiện! Tất cả Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác nương bát nhã Ba la mật đa sâu xa, biết như thật các loài hữu tình có tâm rộng lớn.

Khi ấy, cụ thọ Thiện Hiện thưa Phật: Bạch Thế Tôn! Thế nào là Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác nương bát nhã Ba la mật đa sâu xa biết như thật các loài hữu tình kia có tâm rộng lớn?

Phật dạy: Thiện Hiện! Tất cả Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác nương bát nhã Ba la mật đa sâu xa, biết như thật các loài hữu tình kia có tâm rộng lớn, không lớn, không nhỏ, không thêm, không bớt, không đi, không đến.

Vì sao?

Vì tự tánh tâm xa lìa tất cả nên không lớn, không nhỏ, không thêm, không bớt, không đi, không đến.

Vì sao?

Tự tánh tâm đều vô sở hữu, hoàn toàn bất khả đắc, nào có lớn, nào có nhỏ, nào có thêm, nào có bớt, nào đi có, nào có đến?

Thiện Hiện! Như vậy, Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác nương bát nhã Ba la mật đa sâu xa, biết như thật các loài hữu tình kia có tâm rộng lớn.

Lại nữa, Thiện Hiện! Tất cả Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác nương bát nhã Ba la mật đa sâu xa, biết như thật các loài hữu tình có tâm rộng lớn.

Khi ấy, cụ thọ Thiện Hiện thưa Phật: Bạch Thế Tôn! Thế nào là Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác nương bát nhã Ba la mật đa sâu xa, biết như thật các loài hữu tình kia có tâm rộng lớn?

Phật dạy: Thiện Hiện! Tất cả Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác nương bát nhã Ba la mật đa sâu xa, biết như thật các loài hữu tình kia có tâm rộng lớn, không lớn, không nhỏ, không đi, không đến, không sanh, không diệt. Không trụ, không khác, không nhiễm, không tịnh.

Vì sao?

Vì tự tánh tâm xa lìa tất cả nên Phật không thấy tâm có lớn, có nhỏ, có đi, có đến, có sanh, có diệt, có trụ, có khác, có nhiễm, có tịnh.

Vì sao?

Vì tự tánh tâm đều vô sở hữu, hoàn toàn bất khả đắc. Nào có lớn, nào có nhỏ, nào có đi, nào có đến, nào có sanh, nào có diệt, nào có trụ, nào có khác, nào có nhiễm, nào có tịnh?

Thiện Hiện! Như vậy, Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác nương bát nhã Ba la mật đa sâu xa, biết như thật các loài hữu tình kia có tâm rộng lớn.

Lại nữa, Thiện Hiện! Tất cả Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác nương bát nhã Ba la mật đa sâu xa, biết như thật các loài hữu tình có tâm vô lượng.

Cụ thọ Thiện Hiện lại thưa Phật: Bạch Thế Tôn! Thế nào là Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác nương bát nhã Ba la mật đa sâu xa, biết như thật các loài hữu tình kia có tâm vô lượng?

Phật dạy: Thiện Hiện! Tất cả Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác nương bát nhã Ba la mật đa sâu xa, biết như thật các loài hữu tình kia có tâm vô lượng, chẳng có lượng, chẳng vô lượng. Chẳng trụ, chẳng không trụ, chẳng đi, chẳng không đi.

Vì sao?

Vì tự tánh tâm xa lìa tất cả nên Phật không thấy tâm có lượng, có vô lượng, có trụ, có không trụ, có đi, có không đi.

Vì sao?

Vì tâm tánh vô lượng không chỗ nương tựa thì làm sao nói có lượng, có vô lượng, có trụ, có không trụ, có đi, không có đi.

Tự tánh tâm đây đã không chỗ nương tựa cũng vô sở hữu, hoàn toàn bất khả đắc, thì làm sao có lượng, sao có vô lượng, sao có trụ, sao có không trụ, sao có đi, sao có không đi?

Thiện Hiện! Như vậy, Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác nương bát nhã Ba la mật đa sâu xa, biết như thật các loài hữu tình kia có tâm vô lượng.

Lại nữa, Thiện Hiện! Tất cả Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác nương bát nhã Ba la mật đa sâu xa, biết như thật các loài hữu tình có tâm vô kiến, vô đối.

Khi ấy, cụ thọ Thiện Hiện thưa Phật: Bạch Thế Tôn! Thế nào là Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác nương bát nhã Ba la mật đa sâu xa, biết như thật các loài hữu tình kia có tâm vô kiến, vô đối?

Phật dạy: Thiện Hiện! Tất cả Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác nương bát nhã Ba la mật đa sâu xa, biết như thật các loài hữu tình kia có tâm vô kiến, vô đối đều không có tướng tâm.

Vì sao?

Vì tất cả tự tướng của tâm là không.

Thiện Hiện! Như vậy, Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác nương bát nhã Ba la mật đa sâu xa, biết như thật các loài hữu tình kia có tâm vô kiến, vô đối.

Lại nữa, Thiện Hiện! Tất cả Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác nương bát nhã Ba la mật đa sâu xa, biết như thật các loài hữu tình có tâm không sắc chẳng thể thấy được.

Khi ấy, cụ thọ Thiện Hiện thưa Phật: Bạch Thế Tôn! Thế nào là Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác nương bát nhã Ba la mật đa sâu xa, biết như thật các loài hữu tình kia có tâm không sắc chẳng thể thấy được?

Phật dạy: Thiện Hiện! Tất cả Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác nương bát nhã Ba la mật đa sâu xa, biết như thật các loài hữu tình kia có tâm không sắc chẳng thể thấy. Ngũ nhãn năm loại mắt của Chư Phật cũng không thể thấy được.

Vì sao?

Vì tất cả tự tánh của tâm là không.

Thiện Hiện! Như vậy, Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác nương bát nhã Ba la mật đa sâu xa, biết như thật các loài hữu tình kia có tâm không sắc chẳng thể thấy được.

Lại nữa, Thiện Hiện! Tất cả Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác nương bát nhã Ba la mật đa sâu xa, biết như thật các loại hữu tình có tâm và tâm sở pháp, hoặc ra khỏi, hoặc chìm đắm, hoặc co, hoặc duỗi.

Khi ấy, cụ thọ Thiện Hiện thưa Phật: Bạch Thế Tôn! Thế nào là Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác nương bát nhã Ba la mật đa sâu xa, biết như thật các loài hữu tình kia có tâm và tâm sở pháp, hoặc ra khỏi, hoặc chìm đắm, hoặc co, hoặc duỗi?

Phật dạy: Thiện Hiện! Tất cả Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác nương bát nhã Ba la mật đa sâu xa, biết như thật tâm và tâm sở pháp của các loài hữu tình kia ra khỏi, chìm đắm, co, duỗi đều nương sắc, thọ, tưởng, hành, thức phát sanh.

Thiện Hiện! Như vậy, Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác nương bát nhã Ba la mật đa sâu xa, biết như thật tâm, tâm sở pháp của các loài hữu tình kia hoặc ra khỏi, hoặc chìm đắm, hoặc co, hoặc duỗi.

Nghĩa là các Đức Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác nương bát nhã Ba la mật đa sâu xa, biết như thật tâm, tâm sở pháp của các loài hữu tình kia ra khỏi, chìm đắm, co, duỗi, hoặc nương sắc chấp ngã và thế gian thường: Đây là chắc thật, ngoài ra đều là giả dối.

Hoặc nương sắc chấp ngã và thế gian vô thường: Đây là chắc thật, ngoài ra đều là giả dối.

Hoặc nương sắc chấp ngã và thế gian cũng thường, cũng vô thường: Đây là chắc thật, ngoài ra đều là giả dối.

Hoặc nương sắc chấp ngã và thế gian chẳng thường, chẳng vô thường: Đây là chắc thật, ngoài ra đều là giả dối.

Hoặc nương thọ chấp ngã và thế gian thường: Đây là chắc thật, ngoài ra đều là giả dối.

Hoặc nương thọ chấp ngã và thế gian vô thường: Đây là chắc thật, ngoài ra đều là giả dối.

Hoặc nương thọ chấp ngã và thế gian cũng thường, cũng vô thường: Đây là chắc thật, ngoài ra đều là giả dối.

Hoặc nương thọ chấp ngã và thế gian chẳng thường, chẳng vô thường: Đây là chắc thật, ngoài ra đều là giả dối.

Hoặc nương tưởng chấp ngã và thế gian thường: Đây là chắc thật, ngoài ra đều là giả dối.

Hoặc nương tưởng chấp ngã và thế gian vô thường: Đây là chắc thật, ngoài ra đều là giả dối.

Hoặc nương tưởng chấp ngã và thế gian cũng thường, cũng vô thường: Đây là chắc thật, ngoài ra đều là giả dối.

Hoặc nương tưởng chấp ngã và thế gian chẳng thường, chẳng vô thường: Đây là chắc thật, ngoài ra đều là giả dối.

Hoặc nương hành chấp ngã và thế gian thường: Đây là chắc thật, ngoài ra đều là giả dối.

Hoặc nương hành chấp ngã và thế gian vô thường: Đây là chắc thật, ngoài ra đều là giả dối.

Hoặc nương hành chấp ngã và thế gian cũng thường, cũng vô thường: Đây là chắc thật, ngoài ra đều là giả dối.

Hoặc nương hành chấp ngã và thế gian chẳng thường, chẳng vô thường: Đây là chắc thật, ngoài ra đều là giả dối.

Hoặc nương thức chấp ngã và thế gian thường: Đây là chắc thật, ngoài ra đều là giả dối.

Hoặc nương thức chấp ngã và thế gian vô thường: Đây là chắc thật, ngoài ra đều là giả dối.

Hoặc nương thức chấp ngã và thế gian cũng thường, cũng vô thường: Đây là chắc thật, ngoài ra đều là giả dối.

Hoặc nương thức chấp ngã và thế gian chẳng thường, chẳng vô thường: Đây là chắc thật, ngoài ra đều là giả dối.

Hoặc nương sắc chấp ngã và thế gian hữu biên: Đây là chắc thật, ngoài ra đều giả dối.

Hoặc nương sắc chấp ngã và thế gian cũng vô biên: Đây là chắc thật, ngoài ra đều giả dối.

Hoặc nương sắc chấp ngã và thế gian cũng hữu biên, cũng vô biên: Đây là chắc thật, ngoài ra đều giả dối.

Hoặc nương sắc chấp ngã và thế gian chẳng hữu biên, chẳng vô biên: Đây là chắc thật, ngoài ra đều giả dối.

Hoặc nương thọ chấp ngã và thế gian hữu biên: Đây là chắc thật, ngoài ra đều giả dối.

Hoặc nương thọ chấp ngã và thế gian vô biên: Đây là chắc thật, ngoài ra đều giả dối.

Hoặc nương thọ chấp ngã và thế gian cũng hữu biên, cũng vô biên: Đây là chắc thật, ngoài ra đều giả dối.

Hoặc nương thọ chấp ngã và thế gian chẳng hữu biên, chẳng vô biên: Đây là chắc thật, ngoài ra đều giả dối.

Hoặc nương tưởng chấp ngã và thế gian hữu biên: Đây là chắc thật, ngoài ra đều giả dối.

Hoặc nương tưởng chấp ngã và thế gian vô biên: Đây là chắc thật, ngoài ra đều giả dối.

Hoặc nương tưởng chấp ngã và thế gian cũng hữu biên, cũng vô biên: Đây là chắc thật, ngoài ra đều giả dối.

Hoặc nương tưởng chấp ngã và thế gian chẳng hữu biên, chẳng vô biên: Đây là chắc thật, ngoài ra đều giả dối.

Hoặc nương hành chấp ngã và thế gian hữu biên: Đây là chắc thật, ngoài ra đều giả dối.

Hoặc nương hành chấp ngã và thế gian vô biên: Đây là chắc thật, ngoài ra đều giả dối.

Hoặc nương hành chấp ngã và thế gian cũng hữu biên, cũng vô biên: Đây là chắc thật, ngoài ra đều giả dối.

Hoặc nương hành chấp ngã và thế gian chẳng hữu biên, chẳng vô biên: Đây là chắc thật, ngoài ra đều giả dối.

Hoặc nương thức chấp ngã và thế gian hữu biên: Đây là chắc thật, ngoài ra đều giả dối.

Hoặc nương thức chấp ngã và thế gian vô biên: Đây là chắc thật, ngoài ra đều giả dối.

Hoặc nương thức chấp ngã và thế gian cũng hữu biên, cũng vô biên: Đây là chắc thật, ngoài ra đều giả dối.

Hoặc nương thức chấp ngã và thế gian chẳng hữu biên, chẳng vô biên: Đây là chắc thật, ngoài ra đều giả dối.

Hoặc nương sắc chấp mạng căn tức thân: Đây là chắc thật, ngoài ra đều giả dối.

Hoặc nương sắc chấp mạng căn khác thân: Đây là chắc thật, ngoài ra đều giả dối.

Hoặc nương thọ chấp mạng căn tức thân: Đây là chắc thật, ngoài ra đều giả dối.

Hoặc nương thọ chấp mạng căn khác thân: Đây là chắc thật, ngoài ra đều giả dối.

Hoặc nương tưởng chấp mạng căn tức thân: Đây là chắc thật, ngoài ra đều giả dối.

Hoặc nương tưởng chấp mạng căn khác thân: Đây là chắc thật, ngoài ra đều giả dối.

Hoặc nương hành chấp mạng căn tức thân: Đây là chắc thật, ngoài ra đều giả dối.

Hoặc nương hành chấp mạng căn khác thân: Đây là chắc thật, ngoài ra đều giả dối.

Hoặc nương thức chấp mạng căn tức thân: Đây là chắc thật, ngoài ra đều giả dối.

Hoặc nương thức chấp mạng căn khác thân: Đây là chắc thật, ngoài ra đều giả dối.

Hoặc nương sắc chấp Như Lai sau khi chết có tái sanh: Đây là chắc thật, ngoài ra đều giả dối.

Hoặc nương sắc chấp Như Lai sau khi chết không tái sanh: Đây là chắc thật, ngoài ra đều giả dối.

Hoặc nương sắc chấp Như Lai sau khi chết cũng có tái sanh, cũng không tái sanh: Đây là chắc thật, ngoài ra đều giả dối.

Hoặc nương sắc chấp Như Lai sau khi chết không tái sanh, chẳng phải không tái sanh: Đây là chắc thật, ngoài ra đều giả dối.

Hoặc nương thọ chấp Như Lai sau khi chết có tái sanh: Đây là chắc thật, ngoài ra đều giả dối.

Hoặc nương thọ chấp Như Lai sau khi chết không tái sanh: Đây là chắc thật, ngoài ra đều giả dối.

Hoặc nương thọ chấp Như Lai sau khi chết cũng tái sanh, cũng không tái sanh: Đây là chắc thật, ngoài ra đều giả dối.

Hoặc nương thọ chấp Như Lai sau khi chết không tái sanh, chẳng phải không tái sanh: Đây là chắc thật, ngoài ra đều giả dối.

Hoặc nương tưởng chấp Như Lai sau khi chết có tái sanh: Đây là chắc thật, ngoài ra đều giả dối.

Hoặc nương tưởng chấp Như Lai sau khi chết không tái sanh: Đây là chắc thật, ngoài ra đều giả dối.

Hoặc nương tưởng chấp Như Lai sau khi chết cũng có tái sanh, cũng không tái sanh: Đây là chắc thật, ngoài ra đều giả dối.

Hoặc nương tưởng chấp Như Lai sau khi chết không tái sanh, chẳng phải không tái sanh: Đây là chắc thật, ngoài ra đều giả dối.

Hoặc nương hành chấp Như Lai sau khi chết có tái sanh: Đây là chắc thật, ngoài ra đều giả dối.

Hoặc nương hành chấp Như Lai sau khi chết không tái sanh: Đây là chắc thật, ngoài ra đều giả dối.

Hoặc nương hành chấp Như Lai sau khi chết cũng có tái sanh, cũng không tái sanh: Đây là chắc thật, ngoài ra đều giả dối.

Hoặc nương hành chấp Như Lai sau khi chết không tái sanh, chẳng phải không tái sanh: Đây là chắc thật, ngoài ra đều giả dối.

Hoặc nương thức chấp Như Lai sau khi chết có tái sanh: Đây là chắc thật, ngoài ra đều giả dối.

Hoặc nương thức chấp Như Lai sau khi chết không tái sanh: Đây là chắc thật, ngoài ra đều giả dối.

Hoặc nương thức chấp Như Lai sau khi chết cũng có tái sanh, cũng không tái sanh: Đây là chắc thật, ngoài ra đều giả dối.

Hoặc nương thức chấp Như Lai sau khi chết không tái sanh, chẳng phải không tái sanh: Đây là chắc thật, ngoài ra đều giả dối.

Thiện Hiện! Như vậy, Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác nương bát nhã Ba la mật đa sâu xa, biết như thật tâm và tâm sở của các loài hữu tình kia hoặc ra khỏi, hoặc chìm đắm, hoặc co, hoặc duỗi.

Lại nữa, Thiện Hiện! Tất cả Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác nương bát nhã Ba la mật đa sâu xa, biết như thật về sắc, cũng biết như thật về thọ, tưởng, hành, thức.

Khi ấy, cụ thọ Thiện Hiện thưa: Bạch Thế Tôn! Thế nào là Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác nương bát nhã Ba la mật đa sâu xa, biết như thật về sắc, cũng biết như thật về thọ, tưởng, hành, thức?

Phật dạy: Thiện Hiện! Tất cả Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác nương bát nhã Ba la mật đa sâu xa, biết như thật về sắc như chân như, không biến đổi, không phân biệt, không tướng trạng, không tác dụng, không hý luận, không sở đắc. Cũng biết như thật về thọ, tưởng, hành, thức như chân như, không biến đổi, không phân biệt, không tướng trạng, không tác dụng, không hý luận, không sở đắc.

Thiện Hiện! Như vậy, Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác nương bát nhã Ba la mật đa sâu xa biết như thật về sắc, cũng biết như thật về thọ, tưởng, hành, thức.

Lại nữa, Thiện Hiện! Năm uẩn chân như tức hữu tình chân như. Hữu tình chân như tức ra khỏi, chìm đắm, co, duỗi chân như. Ra khỏi, chìm đắm, co, duỗi chân như tức năm uẩn chân như. Năm uẩn chân như tức mười hai xứ chân như.

Mười hai xứ chân như tức mười tám giới chân như. Mười tám giới chân như tức tất cả pháp chân như. Tất cả pháp chân như tức sáu pháp Ba la mật đa chân như. Sáu pháp Ba la mật đa chân như tức ba mươi bảy pháp phần bồ đề chân như, ba mươi bảy pháp phần bồ đề chân như tức mười tám không chân như.

Mười tám không chân như tức tám giải thoát chân như. Tám giải thoát chân như tức tám thắng xứ chân như. Tám thắng xứ chân như tức chín định thứ đệ chân như. Chín định thứ đệ chân như tức mười lực Như Lai chân như.

Mười lực Như Lai chân như tức bốn điều không sợ chân như. Bốn điều không sợ chân như tức bốn sự hiểu biết thông suốt chân như. Bốn sự hiểu biết thông suốt chân như tức đại từ, đại bi, đại hỷ, đại xả chân như. Ðại từ, đại bi, đại hỷ, đại xả chân như tức mười tám Pháp Phật bất cộng chân như.

Mười tám Pháp Phật bất cộng chân như tức trí nhất thiết chân như. Trí nhất thiết chân như tức trí đạo tướng chân như. Trí đạo tướng chân như tức trí nhất thiết tướng chân như. Trí nhất thiết tướng chân như tức thiện pháp chân như. Thiện pháp chân như tức bất thiện pháp chân như. Bất thiện pháp chân như tức vô ký pháp chân như.

Vô ký pháp chân như tức thế gian pháp chân như. Thế gian pháp chân như tức xuất thế gian pháp chân như. Xuất thế gian pháp chân như tức hữu lậu pháp chân như. Hữu lậu pháp chân như tức vô lậu pháp chân như. Vô lậu pháp chân như tức hữu vi pháp chân như. Hữu vi pháp chân như tức vô vi pháp chân như.

Vô vi pháp chân như tức quá khứ pháp chân như. Quá khứ pháp chân như tức vị lai pháp chân như. Vị lai pháp chân như tức hiện tại pháp chân như. Hiện tại pháp chân như tức Dự Lưu quả chân như. Dự Lưu quả chân như tức Nhất Lai quả chân như. Nhất Lai quả chân như tức Bất Hoàn quả chân như. Bất Hoàn quả chân như tức A La Hán quả chân như.

A La Hán quả chân như tức Ðộc Giác Bồ Đề chân như. Ðộc Giác Bồ Đề chân như tức tất cả hạnh Đại Bồ Tát chân như. Tất cả hạnh Đại Bồ Tát chân như tức Chư Phật Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề chân như.

Chư Phật Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề chân như tức tất cả Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác chân như. Tất cả Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác chân như tức tất cả hữu tình chân như.

Thiện Hiện! Hoặc tất cả Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác chân như, hoặc tất cả hữu tình chân như, hoặc tất cả pháp chân như không hai, không hai xứ, là một chân như. Chân như như vậy không khác biệt nên không hoại, không tận, không thể phân biệt.

Thiện Hiện! Tất cả Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác nương bát nhã Ba la mật đa sâu xa chứng rốt ráo tất cả pháp chân như mới được Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề. Do đó nên nói bát nhã Ba la mật đa thường sanh Chư Phật, là mẹ Chư Phật, thường chỉ thật tướng thế gian cho Chư Phật.

Thiện Hiện! Như vậy, Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác nương bát nhã Ba la mật đa sâu xa, hiểu biết như thật tất cả pháp chân như tánh chẳng hư vọng, tánh chẳng đổi khác. Do hiểu như thật tướng chân như, nên gọi là Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác.

Cụ thọ Thiện Hiện lại thưa Phật: Bạch Thế Tôn! Bát Nhã Ba la mật đa sâu xa chứng đắc tất cả pháp chân như, tánh chẳng hư vọng, tánh chẳng đổi khác, rất là sâu xa, khó thấy, khó hiểu.

Bạch Thế Tôn! Tất cả Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác đều dùng tất cả pháp chân như, tánh chẳng hư vọng, tánh chẳng đổi khác, để chỉ rõ phân biệt Chư Phật Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề.

Bạch Thế Tôn! Tất cả pháp chân như sâu xa ai có thể tin hiểu?

Chỉ có Bậc Đại Bồ Tát bất thối và A La Hán lậu tận đầy đủ chánh kiến nghe Phật thuyết pháp chân như sâu xa này mới có thể sanh lòng tin hiểu được. Như Lai vì họ nương vào tướng chân như tự chứng, để chỉ rõ phân biệt.

Phật dạy: Thiện Hiện! Đúng vậy! Đúng vậy! Như ông đã nói.

Vì sao?

Thiện Hiện! Chân như vô tận nên sâu xa, chỉ có Như Lai chứng đẳng chánh giác vô tận chân như.

Cụ thọ Thiện Hiện thưa Phật: Bạch Thế Tôn! Nhờ đâu Ngài chứng vô tận chân như?

Phật dạy: Thiện Hiện! Phật nhờ chân như nên chứng vô tận chân như như vậy.

Cụ thọ Thiện Hiện thưa Phật: Bạch Thế Tôn! Như Lai chứng vô tận chân như thế nào?

Phật dạy: Này Thiện Hiện! Chứng tất cả pháp vô tận chân như.

Thiện Hiện! Tất cả Như Lai Ứng Chánh Đẳng Giác chứng đắc tất cả pháp vô tận chân như, nên đạt được Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề, vì các loài hữu tình phân biệt chỉ rõ tướng tất cả pháp chân như. Do đó nên gọi là Đấng thuyết pháp chân thật.

***

Tổng hợp