Phật Thuyết Kinh Phật Bản Hạnh Tập - Phẩm Năm Mươi Bốn - Phẩm Nhân Duyên ưu đà Di - Phần Một

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư Xà Na Quật Đa, Đời Tùy

PHẬT THUYẾT

KINH PHẬT BẢN HẠNH TẬP

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư

Xà Na Quật Đa, Đời Tùy  

PHẨM NĂM MƯƠI BỐN

PHẨM NHÂN DUYÊN ƯU ĐÀ DI  

PHẦN MỘT  

Bấy giờ Đức Phật bảo Xá Lợi Phất: Này Xá Lợi Phất, ta sắp du hành các nước, trước tiên sẽ đến mảnh đất tươi đẹp, nơi quê hương của ta.

Xá Lợi Phất liền rời tòa đứng dậy, sửa y phục, bày vai bên phải, chắp tay bạch Phật: Thưa Thế Tôn, khi nào Đức Thế Tôn du hành các nước để quán sát xóm làng?

Đức Phật bảo Xá Lợi Phất: Này Xá Lợi Phất, vào tháng này, khi kỳ Bồ Tát giữa tháng xong, sau đó Ta sẽ du hành các nước. Sau khi Đức Thế Tôn Bố tát giữa tháng xong, Ngài cùng các Tỳ Kheo đi bộ trải qua các nước.

Khi Đức Thế Tôn đến thành Vương Xá, Ngài thọ trai xong, xoay lại đưa chân bước lên cửa ngoài thành. Khi ấy quả đất chấn động sáu cách, động rồi lại động, nổi lên chìm xuống, nổi lên.

Lúc ấy Vua Tần Bà Sa La cùng với dân chúng nước Ma Già Đà liền đi đến chỗ Phật rồi theo Phật du hành các quốc gia để quán sát các xóm làng.

Khi ấy trên hư không có vô lượng ngàn ức Chư Thiên thấy Đức Phật sắp du hành các nước, họ đều nhóm họp vui mừng hớn hở cả toàn thân không thể tự chế.

Miệng họ xướng lên những âm thanh rất hay, ca hát, huýt gió vui nhộn, kêu la rộn rịp, ngồi xoay tròn, múa tay áo, tung rải Thiên Y, lại tung rải các loại hoa sen xanh, hoa sen hồng, hoa sen trắng lớn trên mình Đức Phật, lại đem các loại phấn thơm, dầu thơm và các tràng hoa thơm rải đi rải lại trên mình Đức Phật.

Lúc bấy giờ, quốc gia xứ sở nào mà Đức Thế Tôn quang lâm đến thì tất cả dân chúng ở vùng ấy đều cung kính tôn trọng cúng dường.

Như Lai đến chỗ nào đều được các thứ y phục tốt đẹp, đồ ăn uống, thuốc thang, mền mùng, giường nệm tất cả những vật như vậy không thể kể xiết, lợi dưỡng tuyệt vời không thể thiếu một món gì.

Danh tiếng đồn khắp thế gian, nhưng Đức Phật đối với danh dự và lợi dưỡng này không sinh tâm tham đắm, giống như hoa sen mọc nơi bùn lầy.

Bấy giờ vô lượng oai đức của Thế Tôn như vậy, so với tất cả oai đức tối thắng trong thế gian, thì oai đức của Ngài thù thắng đệ nhất.

Bấy giờ Đức Như Lai, Ứng Cúng, Vô Thượng Chánh Đẳng Chánh Giác, Minh Hạnh Túc, Thiện Thệ, Thế Gian Giải, Vô Thượng Sĩ, Điều Ngự Trượng Phu, Thiên Nhân Sư, Phật Thế Tôn, ở Thế Giới này hay Thế Giới khác, đối với Chư Thiên hay Ma, Phạm thiên, Sa Môn, Bà La Môn đối với tất cả cảnh giới Thiên nhân.

Ngài đều dùng thần thông chứng biết, nên Đức Thế Tôn vì thế gian mà thuyết pháp bằng văn nghĩa hay đúng, trước, giữa và sau đều hoàn hảo, khiến chúng sinh được đầy đủ phạm hạnh thanh tịnh.

Đức Thế Tôn biết chúng sinh nào có khả năng nhận sự giáo hóa thì Ngài liền giáo hóa, nơi nào nên kiến lập Phật Pháp thì Ngài dạy bảo kiến lập, tùy họ ở các xứ sở đều được thành tựu.

Ai nên thọ Tam Quy thì Ngài trao cho pháp Tam Quy.

Ai nên thọ Ngũ Giới thì Ngài trao cho pháp Ngũ Giới.

Ai nên thọ pháp Bát Quan Trai thì Ngài trao cho pháp Bát Quan Trai.

Ai nên thọ pháp Thập Thiện thì Ngài trao cho pháp Thập Thiện.

Ai nên xuất gia thì Ngài độ cho xuất gia.

Ai nên thọ giới Cụ Túc thì Ngài trao cho giới Cụ Túc.

Cứ như vậy, lần lượt trên hành trình, Ngài đến thành Ca Tỳ La Bà Tô Đô dừng chân trong hoa lâm viên. Khi Đức Thế Tôn đã về đến thành Ca Tỳ La Bà Tô Đô, ngự trong hoa lâm viên Ni Câu Đà.

Có kệ trình bày những sự việc hết sức huyền diệu trong khi Ngài du hành qua các nước:

Như Lai họ Thích sư tử chúa

Cù Đàm bậc Oai Đức Tối Thắng

Thành ấp, xóm làng Ngài đi đến

Đều hiện rất nhiều điều kỳ lạ.

Xóm làng, thành ấp Ngài sắp đến

Vừa thấy Như Lai Đại Thánh Sư

Tất cả dân chúng khắp mọi xứ

Cung kính, tôn trọng đến rước Ngài.

Xóm làng, thành ấp Ngài sắp đến

Vừa thấy Như Lai Đại Thánh Sư

Bao nhiêu cây cỏ, hoa cùng lá

Tất cả nghiêng mình lễ Thế Tôn.

Cho đến ngang qua dưới các cây

Thế Tôn an nghỉ hoặc đứng đi

Cây ấy tự nhiên tuôn hoa xuống

Vùng đất nơi đây rực cả hoa.

Dưới những tàng cây Như Lai đến

Bất cứ nơi nào Phật nghỉ ngơi

Quả ngọt cây này tự nhiên rụng

Cành lá uốn mình rủ sát chân.

Có cây cao độ cỡ tầm tay

Hoa quả xen nhau trông đẹp mắt

Thế Tôn Cù Đàm Đại Thánh Sư

Du hành cảm ứng việc như vậy.

Có cây người ta không vói tới

Hoa thắm quả ngọt tự nhiên rơi

Cù Đàm dũng mãnh Đại Thánh Sư

Du hành cảm ứng việc như vậy.

Chư Thiên hiện ở trên hư không

Mưa xuống loài hoa Cương Ca La

Cù Đàm dũng mãnh Đại Thánh Sư

Du hành cảm ứng việc như vậy.

Chư Thiên hiện ở trên hư không

Mưa xuống loài hoa Mạn Thù Sa

Cù Đàm dũng mãnh Đại Thánh Sư

Oai đức cảm ứng việc như vậy.

Chư Thiên hiện ở trên hư không

Rải các loài hoa đẹp tuyệt trần

Cù Đàm dũng mãnh Đại Thế Tôn

Oai thần cảm ứng việc như vậy.

Chư Thiên hiện ở trên hư không

Rải các loài hoa Mạn Đà La

Cù Đàm dũng mãnh Đại Thánh Sư

Oai đức cảm ứng việc như vậy.

Chư Thiên hiện ở trên hư không

Rải xuống loài hoa Ba Lợi Da

Cù Đàm dũng mãnh Đại Thánh Sư

Du hành cảm ứng việc như vậy,

Chư Thiên hiện ở trên hư không

Rải xuống loài hoa Tỳ Bà La

Sư tử Cù Đàm Đại Thánh Sư

Du hành cảm ứng việc như vậy.

Chư Thiên hiện ở trên hư không

Rải xuống loài hoa thơm bậc nhất

Sư tử Cù Đàm Trời người trọng

Du hành oai đức việc như vậy.

Chư Thiên hiện ở trên hư không

Rải xuống loài hoa thơm bát ngái

Đại Thánh Cù Đàm mắt Trời người

Du hành oai đức việc như vậy.

Chư Thiên hiện ở trên hư không

Rải xuống hoa thơm tỏa khắp nơi

Cù Đàm dũng mãnh Đại Tôn Thánh

Du hành oai đức việc như vậy.

Chư Thiên hiện ở trên hư không

Rải xuống hoa vàng màu tuyệt diệu

Cù Đàm dũng mãnh Đại Thánh Sư

Du hành oai đức việc như vậy.

Chư Thiên hiện ở trên hư không

Rải xuống hoa báu màu tuyệt diệu

Đại Thánh Cù Đàm Đấng Thập Lực

Du hành oai đức việc như vậy.

Chư Thiên hiện ở trên hư không

Rải hoa cộng báu màu tuyệt đẹp

Cù Đàm dũng mãnh mắt Trời người

Du hành oai đức việc như vậy.

Chư Thiên hiện ở trên hư không

Rải hoa sen xanh màu tuyệt đẹp

Cù Đàm dũng mãnh thầy Trời người

Du hành oai đức việc như vậy.

Chư Thiên hiện ở trên hư không

Rải bột trầm thủy thơm bát ngát

Cù Đàm Ba Cõi Trời người trọng

Oai đức cảm ứng việc như vậy.

Chư Thiên hiện ở trên hư không

Rải xích Chiên Đàn hương vi diệu

Sư tử Cù Đàm Đại Thánh Sư

Du hành oai đức việc như vậy.

Chư Thiên hiện ở trên hư không

Rải bột ngưu đầu thơm bát ngát

Cù Đàm dũng mãnh Đại Thế Tôn

Du hành oai đức việc như vậy.

Chư Thiên hiện ở trên hư không

Trổi lên các bản âm nhạc Trời

Cù Đàm dũng mãnh Đại Thánh Tôn

Du hành oai đức việc như vậy.

Phi nhân hiện ở trên hư không

Tung rải các loại Thiên y đẹp

Sư tử Cù Đàm Đại Thánh Sư

Du hành cảm ứng việc như vậy.

Chư Thiên hộ vệ đi theo Phật

Đều đem theo hoa đầy hương sắc

Vì Bậc Đại Thánh Trời trong Trời

Đi theo rải hoa ngập đầu gối.

Lúc ấy khí hậu Trời ấm áp

Không có muỗi mòng cùng trùng độc

Đại Thánh nhiệm mầu nhất Chư Thiên

Cảm ứng phát sinh việc như vậy.

Tất cả cõi đất đều bằng phẳng

Núi non, gò nổng chẳng gồ ghề

Cù Đàm mười lực Đại Thánh Tôn

Du hành cầm ứng việc như vậy.

Khắp cõi đại địa thật trong sạch

Không có bụi bặm cùng gai độc

Cù Đàm oai đức nhất Trời người

Du hành cảm ứng việc như vậy.

Khắp cõi đại địa đều chuyển động

Sông dài biển cả với núi non

Cù Đàm cao tột nhất ba cõi

Du hành cảm ứng việc như vậy.

Tất cả Vua chúa, Bà La Môn

Cùng hàng Tỳ Xá, Thủ Đà La

Số ấy lớp lớp ngàn vận chúng

Luôn luôn hầu cận Đức Thế Tôn.

Lại Trời Địa cư đẹp hơn hết

Sắc đẹp, sức lực thật oai nghiêm

Cù Đàm dũng mãnh Đại Thế Tôn

Đi đứng, nghĩ ngơi đều hầu Phật.

Lại có bốn Vua Trời Hộ Thế

Đều có oai lực hơn tất cả

Cù Đàm vi diệu Đại Thánh Tôn

Đi đứng, nghỉ ngơi đều hầu Phật.

Vua Trời Đế Thích đảnh Tu Di

Cho đến Phạm Vương, Vua Ta Bà

Cù Đàm đặc biệt thật tối thắng

Chúng ấy luôn luôn hầu bên Phật.

Lại có Chư Thiên cảnh giới dục

Cho đến Tứ Thiền, chúng Sắc Giới

Cù Đàm oai mãnh Đại Thánh Sư

Chúng ấy luôn luôn hầu bên Phật.

Lại có loài rồng, chim cánh vàng

Thần Càn Thát Bà, A Tu La

Cho đến Dạ Xoa, chúng La Sát

Cùng nhau theo hầu Đức Như Lai.

Bao nhiêu chúng sinh ở thế gian

Đã kể ở trên hoặc chưa kể

Tất cả theo hầu Đức Thế Tôn

Du hành các nước và thành ấp.

Như vậy, Thế Tôn khi du hành

Giáo hóa vô lượng chúng Trời người

Thương mến quê hương cùng thân tộc

Về lại thành xưa Ca Tỳ La.

Lúc ấy hai vị Trưởng Lão Ưu Đà Di và Xa Nặc đồng đi đến chỗ Phật, đảnh lễ dưới chân rồi đứng lui về một bên, bạch Phật: Thưa Thế Tôn, Vua Thâu Đầu Đàn không có tín tâm, không có tịnh tâm, không muốn thấy các vị Tỳ Kheo.

Thế Tôn biết sự việc này nên bảo các Tỳ Kheo: Này các Tỳ Kheo, thầy nào có khả năng đến giáo hóa Vua Thâu Đầu Đàn, khiến nhà Vua sinh tâm thanh tịnh?

Lúc ấy trong chúng có một Tỳ Kheo bạch Phật: Bạch Đức Thế Tôn, Trưởng Lão Xá Lợi Phất có khả năng đến chỗ Vua Thâu Đầu Đàn dùng phương tiện giáo hóa, khiến nhà Vua sinh tâm tín kính.

Lại có Tỳ Kheo bạch Phật: Bạch Đức Thế Tôn, Trưởng Lão Mục Kiền Liên có khả năng đến chỗ Vua Thâu Đầu Đàn dùng phương tiện giáo hóa khiến nhà Vua sinh tâm tín kính.

Lại có Tỳ Kheo bạch Phật: Bạch Đức Thế Tôn, Trưởng Lão Ma Ha Ca Diếp có khả năng đến giáo hóa, khiến nhà Vua sinh tâm kính tín.

Lại có Tỳ Kheo bạch Phật: Bạch Đức Thế Tôn, Trưởng Lão Ca Chiên Diên có khả năng đến giáo hóa khiến nhà Vua sinh tâm tín kính.

Lại có Tỳ Kheo bạch Phật: Trong chúng này có Trưởng Lão Ưu Lâu Tần Loa Ca Diếp có khả năng đến giáo hóa khiến nhà Vua sinh tâm kính tín.

Lại có Tỳ Kheo bạch Phật: Bạch Đức Thế Tôn, trong chúng này có Trưởng Lão Na Đề Ca Diếp có khả năng đến giáo hóa khiến nhà Vua sinh tâm tín kính.

Lại Có Tỳ Kheo bạch Phật: Bạch Đức Thế Tôn, Trưởng Lão Ưu Ba Tư Na có khả năng đến chỗ Vua Thâu Đầu Đàn dùng phương tiện giáo hóa khiến nhà Vua sinh tâm kính tín.

Bấy giờ Đức Thế Tôn báo Ưu Đà Di: Này Ưu Đà Di, lúc này thầy có thể đến chỗ Vua Thâu Đầu Đàn giáo hóa, khiến nhà Vua sinh tâm kính tín hay không?

Ưu Đà Di bạch Thế Tôn: Thưa Thế Tôn, con có thể làm được việc này.

Đức Phật liền bảo: Này Ưu Đà Di, thầy nên đến Vua Thâu Đầu Đàn dùng phương tiện giáo hóa khiến nhà Vua sinh tâm kính tín.

Khi ấy, Trưởng Lão Ưu Đà Di nghe Thế Tôn dạy như vậy liền bạch Phật: Dạ vâng. Thưa Thế Tôn, y như lời Ngài dạy, con xin làm theo. Vào sớm mai, mặt Trời vừa ló dạng, Ưu Đà Di đắp y, mang bình bát, đi đến cung điện của Vua Thâu Đầu Đàn.

Đến nơi, Ngài hỏi người lính gác cổng: Thưa nhân giả, người có biết hiện giờ Đại Vương Thâu Đầu Đàn ngự ở đâu chăng?

Tên lính gác thưa: Hiện giờ nhà Vua ngự tại cung điện Trị lý Vương vụ. Khi ấy Ưu Đà Di đi đến chỗ Vua Thâu Đầu Đàn. Đến nơi, đứng yên tại hiên nhà.

Lúc ấy các vị Đại Thần tả hữu thấy Ưu Đà Di đứng một bên hiên, liền bảo lính gác bốn cửa: Mau đến đuổi người xuất gia kia đi ra, không được đứng ở đây. Đừng để nhà Vua thấy mà khó chịu. Lính gác cửa nghe các Đại Thần nói như vậy, vội đến chỗ người xuất gia.

Khi đến nơi mới phát hiện vị này là con của Quốc Sư mà thuở thiếu thời là bạn thân tình và luôn luôn giao du vui chơi bên cạnh Thái Tử Tất Đạt Đa, nên không nỡ đuổi và đi trở vào.

Khi ấy, các Đại Thần hỏi người giữ cửa: Tại sao các ngươi không đuổi người xuất gia kia ra khỏi chỗ này?

Lính gác cửa đáp: Thưa các Đại Thần, vị ấy là con của Quốc Sư. Từ khi sinh ra cho đến ngày nay là bạn tâm giao thường lui tới vui chơi với Thái Tử Tất Đạt Đa. Vì vậy chúng tôi không nỡ đuổi đi.

Khi Vua Thâu Đầu Đàn ở nơi cung điện bàn việc chánh trị xong rồi, nhà Vua đứng dậy, sắp ra khỏi cửa, các Đại Thần hộ vệ hai bên đưa vào nội cung. Lúc ấy Ưu Đà Di vội đi thẳng đến và nắm lấy tay Vua Thâu Đầu Đàn.

Nhà Vua im lặng không nói, chỉ suy nghĩ: Nếu nay ta bảo thì người gác cổng sẽ đuổi người này ra.

Người gác cổng lại nghĩ: Các Đại Thần tự phải đuổi đi.

Các Đại Thần lại nghĩ: Kẻ giữ cửa nội cung phải ngăn chận đuổi ra.

Những kẻ giữ cửa nội cung lại nghĩ: Người này vốn được Đại Vương thương tưởng, nay lại cầm tay nhau mà đi. Họ đều có ý nghĩ như vậy nên không có người nào chịu đuổi đi cả. Đại Vương Thâu Đầu Đàn tiến lần vào thâm cung rồi lên nội điện ngự trên ngai vàng.

 Khi ấy Ưu Đà Di thấy nhà Vua vào nội cung rồi thẳng lên nội điện thì Trưởng Lão cũng đi vào điện này, đứng trước mặt nhà Vua chẳng bao xa.

Vua Thâu Đầu Đàn thấy Ưu Đà Di đứng cách trước mặt mình chẳng bao xa, thấy vậy tâm sinh bực dọc, thầm than: Ôi thôi, đau khổ thay! Con ta hình dung cũng gầy ốm như thế này chăng?

Thật đáng nhàm chán! Các người nên mau đuổi kẻ xuất gia này.

Kẻ nào đã cho phép nó vào đây?

Lúc ấy các Đại Thần tâu: Tâu Đại Vương, theo bọn hạ Thần Chúng tôi, đối với việc này không nên làm như vậy. Đại Vương không nên đuổi người xuất gia này đi.

Vì lý do gì?

Vì người này là con của Quốc Sư, lại là bạn thâm tình, thường giao du với Thái Tử từ thuở nhỏ.

Khi ấy Ưu Đà Di dùng lời kệ buồn thương mà không làm phật ý nhà Vua nói:

Muốn lúa tốt cần cày, giống tốt

Muốn tìm châu báu phải vào biển

Ý ta đến đây, ở mãi đây

Chỉ mong việc ấy mau thành tựu.

Con đường như vậy thường lợi ích

Hết nỗi buồn lo, hưởng an lạc

Muốn đến tha phương cầu lợi ích

Cần đến Cù Đàm, thành tựu lợi.

Mọi người luôn luôn cày đất ấy

Luôn luôn gieo giống trong ruộng này

Chư Thiên luôn luôn mưa Cam Lộ

Quốc gia luôn luôn ngũ cốc đầy,

Khất sĩ luôn luôn hành khất thực

Thí chủ luôn luôn hành bố thí

Đời này luôn luôn làm bố thí

Luôn luôn được quả tốt trên Trời.

Bò sữa luôn luôn vú căng sữa

Bê con luôn luôn bên mẹ mình

Đàn bà luôn luôn mang thai nghén

Sinh nở luôn luôn bị khổ đau.

Thây ma luôn luôn chôn nghĩa địa

Thân thích buồn tiễn thường khóc vang

Nếu chứng Thánh đạo hết luân hồi

Ở trong phiền não chẳng thọ sinh.

***

Tổng hợp