Phật Thuyết Kinh Tiểu Bộ - Tập Mười - Chuyện Tiền Thân đức Phật - Chương Ba - Phẩm Năm - Phẩm Ba Bài Kệ Số Ba - Chuyện ẩn Sĩ Komàya Putta Tiền Thân Komàya

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư An Thế Cao, Đời Hậu Hán

PHẬT THUYẾT KINH TIỂU BỘ

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư 

An Thế Cao, Đời Hậu Hán  

TẬP MƯỜI

CHUYỆN TIỀN THÂN ĐỨC PHẬT  

CHƯƠNG BA  

PHẨM NĂM

PHẨM BA BÀI KỆ SỐ BA  

CHUYỆN ẨN SĨ KOMÀYA PUTTA

TIỀN THÂN KOMÀYA  

Lúc trước đây ngươi thường nghịch phá. Chuyện này do bậc Ðạo Sư kể tại Pubbàràma Ðông Viên, về một số Tỳ Kheo có tư cách thô lỗ cộc cằn.

Các Tỳ Kheo này ở tầng bên dưới phòng của bậc Ðạo Sư. Họ cứ đem bàn tán những gì nghe thấy được rồi cãi cọ mắng nhiếc nhau. Bậc Ðạo Sư gọi Trưởng Lão Moggallàna Mục Kiền Liên đến và sai đi làm cho họ biết kinh hãi.

Trưởng Lão bay lên trên không rồi chạm vào nền nhà bằng ngón chân to lớn của ông làm rung động tới cả bờ xa nhất của đại dương. Các Tỳ Kheo ấy sợ chết, vội chạy cả ra ngoài.

Các Tỳ Kheo bắt đầu biết tư cách thô lỗ của những kẻ ấy, một hôm đem ra bàn trong Pháp Đường: Này Hiền hữu, có một số Tỳ Kheo đã ẩn cư vào ngôi nhà cứu độ này, lại là những kẻ thô lỗ cộc cằn. Họ không thấy sự vô thường, khổ và vô ngã của cuộc đời và cũng chẳng làm bổn phận của họ.

Bậc Ðạo Sư bước vào và hỏi các Tỳ Kheo đang ngồi bàn tán việc gì.

Nghe thuật chuyện ấy, Ngài dạy: Này các Tỳ Kheo, đây không phải là lần đầu tiên họ thô lỗ cộc cằn. Trước kia họ cũng đã như thế. Rồi Ngài kể một chuyện đời xưa. Ngày xưa, khi Brahmadatta là Vua xứ Ba La Nại, Bồ Tát sinh ra là con trai của một Bà La Môn trong một ngôi làng kia.

Người ta gọi tên Ngài là Komàyaputta. Ít lâu sau, Ngài bỏ nhà đi tu tập trong dãy Hy Mã Lạp Sơn Tuyết Sơn. Có mấy vị khổ hạnh hời hợt đã làm am ẩn dật tại vùng ấy, nhưng họ chẳng dùng phương tiện để phát khởi Thiền định.

Họ kiếm trái cây trong rừng để ăn rồi suốt ngày cứ cười đùa chọc ghẹo nhau. Họ có một con Khỉ cung cách cũng thô lỗ như họ, cứ mãi làm cho họ vui bằng cách nhăn mặt và nhảy nhót nhào lộn.

Sau một thời gian dài sống nơi ấy, họ lại đến với dân làng để kiếm muối và các đồ gia vị. Khi họ đi rồi, Bồ Tát đến sống ở trú xứ của họ.

Con Khỉ lại diễn các trò đùa cho Ngài vui như với những người kia.

Bồ Tát búng tay chế nhạo nó và cho nó một bài học: Kẻ nào sống với những vị khổ hạnh tinh tấn tu tập thì phải có phẩm cách thích hợp, phải có thiện ý trong hành động và phải chuyên tâm quán tưởng.

Sau đó con Khỉ luôn giữ phẩm hạnh tốt và cư xử đúng đắn. Thế rồi Bồ Tát ra đi. Các vị khổ hạnh kia lại trở về mang theo muối và các đồ gia vị. Nhưng con Khỉ không còn diễn trò đùa cợt nữa.

Họ hỏi: Sao thế anh bạn?

Sao bạn lại không chơi đùa như bạn vẫn thường làm?

Một người trong bọn đọc bài kệ thứ nhất:

Lúc trước đây người thường nghịch phá

Trong lều cùng ẩn giả chúng ta,

Hãy làm trò khỉ như xưa,

Thành người đức hạnh chẳng vừa lòng đây!

Nghe thế, Khỉ đọc bài kệ thứ hai:

Ko mà ya, bậc thầy trí tuệ,

Tôi đã nghe lời lẽ tuyệt vời.

Tôi nay đã khác xưa rồi,

Giờ đây suy tưởng tôi thời noi theo.

Thế rồi người ẩn sĩ đọc bài kệ thứ ba:

Nếu hạt kia người gieo trên đá,

Dù Trời mưa, hạt chả nên cây.

Dù người Tuệ Giác tròn đầy,

Suy tư ngươi chẳng mảy may được nào.

Khi kể xong pháp thoại này, Ngài tuyên thuyết Tứ Ðế và nhận diện tiền thân: Lúc bấy giờ, các Tỳ Kheo này là các ẩn sĩ hời hợt kia, còn Komàyaputta chính là ta.

***

Tổng hợp