Phật Thuyết Kinh Trường Bộ - Kinh ðại Bát Niết Bàn - Phần Sáu

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư An Thế Cao, Đời Hậu Hán

PHẬT THUYẾT KINH TRƯỜNG BỘ

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư

An Thế Cao, Đời Hậu Hán  

KINH ĐẠI BÁT NIẾT BÀN  

PHẦN SÁU  

Này A Nan Đa, nếu có Tỳ Kheo, Tỳ Kheo Ni, cư sĩ nam hay cư sĩ nữ nào thành tựu chánh pháp và tùy pháp, sống chân chánh trong chánh pháp, hành trì đúng chánh pháp, thời người ấy kính trọng, tôn sùng, đảnh lễ, cúng dường Như Lai với sự cúng dường tối thượng.

Do vậy, này A Nan Đa, hãy thành tựu chánh pháp và tùy pháp, sống chân chánh trong chánh pháp và hành trì đúng chánh pháp.

Này A Nan Đa, các Người phải học tập như vậy. Lúc bấy giờ, Tôn Giả Upavàna đứng trước mặt Thế Tôn và quạt Ngài.

Thế Tôn liền quở trách Tôn Giả Upavàna: Này Tỳ Kheo, hãy đứng một bên, chớ có đứng trước mặt ta.

Tôn Giả A Nan Đa, liền tự suy nghĩ: Đại Đức Upavàna này là thị giả sống gần và hầu cận Thế Tôn đã lâu ngày.

Nay Thế Tôn trong giờ phút cuối cùng lại quở trách Đại Đức Upavàna: Này Tỳ Kheo, hãy đứng một bên, chớ có đứng trước mặt ta.

Do Nhân gì, do duyên gì, Thế Tôn quở trách Đại Đức Upavàna: Này Tỳ Kheo, hãy đứng một bên, chớ có đứng trước mặt ta?

Rồi Tôn Giả A Nan Đa bạch Thế Tôn: Đại Đức Upavàna này là thị giả, sống gần và hầu cận Thế Tôn đã lâu ngày.

Nay Thế Tôn trong giờ phút cuối cùng lại quở trách Đại Đức Upavàna: Này Tỳ Kheo, hãy đứng một bên, chớ có đứng trước mặt ta.

Do Nhân gì, do duyên gì, Thế Tôn quở trách Đại Đức Upavàna: Này Tỳ Kheo hãy đứng một bên, chớ có đứng trước mặt ta?

Này A Nan Đa, rất đông các vị Thiên Thần ở mười phương Thế Giới tụ hội để chiêm ngưỡng Như Lai.

Này A Nan Đa, cho đến mười hai do tuần xung quanh Kusinàrà, Upavattana, rừng Sàlà thuộc dòng họ Mallà, không có một chỗ nào, nhỏ cho đến đầu một sợi tóc có thể chích được mà không đầy những Thiên Thần có uy lực tụ họp.

Này A Nan Đa, các vị Thiên Thần đang than phiền: Chúng ta từ rất xa đến chiêm ngưỡng Như Lai.

Thật rất là hy hữu, các Như Lai, bậc A La Hán, Chánh Ðẳng Giác xuất hiện ở đời, và tối hôm nay, trong canh cuối cùng, Như Lai sẽ nhập diệt.

Và nay Tỳ Kheo có oai lực này lại đứng ngang trước Thế Tôn, khiến chúng ta không thể chiêm ngưỡng Như Lai trong giờ phút cuối cùng.

Này A Nan Đa, các Chư Thiên than phiền như vậy.

Bạch Thế Tôn, Thế Tôn đang nghĩ đến hạng Chư Thiên nào?

Này A Nan Đa, có hạng Chư Thiên ở trên hư không nhưng có tâm tư thế tục, những vị này khóc than, với đầu bù tóc rối, khóc than với cánh tay duỗi cao, khóc than thân bổ nhoài dưới đất, lăn lộn qua lại: Thế Tôn nhập diệt quá sớm, Thiện Thệ nhập diệt quá sớm, pháp nhãn biến mất ở trên đời quá sớm.

Này A Nan Đa, có hạng Thiên Thần ở trên đất với tâm tư thế tục, những vị này khóc than với đầu bù tóc rối, khóc than với cánh tay duỗi cao, khóc than thân nằm nhoài dưới đất, lăn lộn qua lại: Thế Tôn nhập diệt quá sớm, Thiện Thệ nhập diệt quá sớm, pháp nhãn biến mất ở trên đời quá sớm.

Có Chư Thiên đã diệt trừ ái dục, những vị này bình thản, tỉnh giác chịu đựng, với tâm suy tư: Các hành là vô thường, làm sao sự kiện có thể khác được?

Bạch Thế Tôn, thuở trước các Tỳ Kheo sau khi thọ an cư, từ các địa phương đến chiêm ngưỡng Như Lai, chúng con được sự lợi ích tiếp kiến, hầu cận những Tỳ Kheo tu hành điêu luyện.

Bạch Thế Tôn, sau khi Thế Tôn nhập diệt, chúng con sẽ không được sự lợi ích tiếp kiến, hầu cận những Tỳ Kheo tu hành điêu luyện.

Này A Nan Đa, có bốn Thánh tích kẻ thiện tín cần phải chiêm ngưỡng và tôn kính.

Thế nào là bốn?

Ðây là chỗ Như Lai đản sanh. Này A Nan Đa, đó là Thánh tích, kẻ thiện tín cần phải chiêm ngưỡng và tôn kính.

Ðây là chỗ Như Lai chứng ngộ Vô Thượng Chánh Ðẳng Giác, này A Nan Đa, đó là Thánh tích, kẻ thiện tín cần phải chiêm ngưỡng và tôn kính.

Ðây là chỗ Như Lai Chuyển Pháp Luân Vô Thượng, này A Nan Đa, đó là Thánh tích, kẻ thiện tín cần phải chiêm ngưỡng và tôn kính.

Ðây là chỗ Như Lai diệt độ, nhập Vô Dư Y Niết Bàn, này A Nan Đa, đó là Thánh tích, kẻ thiện tín cần phải chiêm ngưỡng và tôn kính.

Này A Nan Đa, đó là bốn Thánh tích, kẻ thiện tín cư sĩ cần phải chiêm ngưỡng và tôn kính.

Này A Nan Đa, các thiện tín Tỳ Kheo, Tỳ Kheo Ni, cư sĩ nam, cư sĩ nữ sẽ đến với niềm suy tư: Ðây là chỗ Như Lai đản sanh.

Ðây là chỗ Như Lai chứng ngộ Vô Thượng Chánh Ðẳng Chánh Giác.

Ðây là chỗ Như Lai Chuyển Pháp Luân Vô Thượng.

Ðây là chỗ Như Lai diệt độ, nhập Vô Dư Y Niết Bàn.

Này A Nan Đa, những ai, trong khi chiêm bái những Thánh tích mà từ trần với tâm thâm tín hoan hỷ, thời những vị ấy, sau khi thân hoại mạng chung sẽ được sanh Cõi Thiện Thú, cảnh giới Chư Thiên.

Bạch Thế Tôn, chúng con phải cư xử với phái nữ như thế nào?

Này A Nan Đa, chớ có thấy chúng.

Bạch Thế Tôn, nếu phải thấy chúng, thời phải như thế nào?

Này A Nan Đa, chớ có nói chuyện với chúng.

Bạch Thế Tôn, nếu phải nói chuyện với chúng, thời phải như thế nào?

Này A Nan Đa, phải an trú chánh niệm.

Bạch Thế Tôn, chúng con phải xử sự thân Xá Lợi Như Lai như thế nào?

Này A Nan Đa, các ngươi đừng có lo lắng vấn đề cung kính thân Xá Lợi của Như Lai.

Này A Nan Đa, các người hãy nỗ lực, hãy tinh tấn hướng về tự độ, sống không phóng dật, cần mẫn, chuyên hướng về tự độ.

Này A Nan Đa, có những học giả Sát Đế Lỵ, những học giả Bà La Môn, những học giả gia chủ thâm tín Như Lai, những vị này sẽ lo cho sự cung kính cúng dường thân Xá Lợi của Như Lai.

Bạch Thế Tôn, cần phải xử sự thân Như Lai như thế nào?

Này A Nan Đa, xử sự thân Chuyển Luân Thánh Vương như thế nào, hãy xử sự thân Xá Lợi Như Lai như vậy.

Bạch Thế Tôn, người ta xử sự thân Chuyển Luân Thánh Vương như thế nào?

Này A Nan Đa, thân của Chuyển Luân Thánh Vương được vấn tròn với vải mới. Sau khi vấn vải mới xong, lại được vấn thêm với vải gai bện. Sau khi vấn vải gai bệnh, lại vấn thêm với vải mới, và tiếp tục như vậy cho đến năm trăm lớp cả hai loại vải.

Rồi thân được đặt vào trong một hòm dầu bằng sắt, hòm sắt này được một hòm sắt khác đậy kín.

Xong một giàn hỏa gồm mọi loại hương được xây dựng lên, thân của vị Chuyển Luân Thánh Vương được đem thiêu trên giàn hỏa này và tại ngã tư đường, Tháp của vị Chuyển Luân Thánh Vương được xây dựng lên.

Này A Nan Đa, đó là pháp táng thân vị Chuyển Luân Thánh Vương.

Này A Nan Đa, pháp táng thân vị Chuyển Luân Thánh Vương như thế nào, pháp táng thân Thế Tôn cũng như vậy. Tháp của Như Lai phải được dựng lên tại ngã tư đường.

Và những ai đem tại chỗ ấy vòng hoa, hương, hay hương bột nhiều màu, đảnh lễ Tháp, hay khởi tâm hoan hỷ khi đứng trước mặt Tháp, thời những người ấy sẽ được lợi ích, hạnh phúc lâu dài.

Này A Nan Đa, bốn hạng người sau này đáng được xây Tháp.

Thế nào là bốn?

Như Lai, bậc A La Hán, Chánh Ðẳng Giác xứng đáng xây Tháp. Ðộc Giác Phật xứng đáng xây Tháp. Ðệ tử Thanh Văn của Như Lai xứng đáng xây Tháp. Chuyển Luân Thánh Vương xứng đáng xây Tháp.

Này A Nan Đa, vì lý do gì, Như Lai, Ứng Cúng, Chánh Biến Tri xứng đáng xây Tháp?

Này A Nan Đa, tâm của dân chúng sẽ hoan hỷ khi nghĩ đến: Ðây là Tháp của Thế Tôn, Ứng Cúng, Chánh Biến Tri. Do tâm hoan hỷ như vậy, khi thân hoại mạng chung, chúng sẽ sanh lên thiện thú, cảnh giới Chư Thiên.

Này A Nan Đa, vì lý do này, Như Lai, Ứng Cúng, Chánh Biến Tri xứng đáng xây Tháp.

Này A Nan Đa, vì lý do gì, bậc Ðộc Giác Phật xứng đáng xây Tháp?

Này A Nan Đa, tâm của dân chúng sẽ hoan hỷ khi nghĩ đến: Ðây là Tháp của Thế Tôn Ðộc Giác Phật. Do tâm hoan hỷ như vậy, khi thân hoại mạng chung, chúng sẽ được sanh thiện thú, cảnh giới Chư Thiên.

Này A Nan Đa, vì lý do này, bậc Ðộc Giác Phật xứng đáng xây Tháp.

Này A Nan Đa, vì lý do gì, đệ tử Thanh Văn của Như Lai xứng đáng xây Tháp?

Này A Nan Đa, tâm của dân chúng sẽ hoan hỷ khi nghĩ đến: Ðây là Tháp đệ tử Thanh Văn của Thế Tôn, Ứng Cúng, Chánh Biến Tri. Do tâm hoan hỷ như vậy, khi thân hoại mạng chung, chúng sẽ được sanh thiện thú, cảnh giới Chư Thiên.

Này A Nan Đa, vì lý do này, đệ tử Thanh Văn của Như Lai xứng đáng xây Tháp.

Này A Nan Đa, vì lý do gì, Chuyển Luân Thánh Vương xứng đáng xây Tháp?

Này A Nan Đa, tâm của dân chúng sẽ hoan hỷ khi nghĩ đến: Ðây là Tháp của vị Pháp Vương trị vì đúng pháp. Do tâm hoan hỷ như vậy, khi thân hoại mạng chung, chúng sẽ được sanh thiện thú, cảnh giới Chư Thiên.

Này A Nan Đa, vì lý do này, Chuyển Luân Thánh Vương xứng đáng xây Tháp.

Này A Nan Đa, đó là bốn hạng người xứng đáng xây Tháp.

Rồi Tôn Giả A Nan Đa đi vào trong Tịnh Xá, dựa trên cột cửa và đứng khóc: Ta nay vẫn còn là kẻ hữu học, còn phải tự lo tu tập. Nay bậc Đạo Sư của ta sắp diệt độ, còn ai thương tưởng ta nữa!

Thế Tôn nói với các Tỳ Kheo: Này các Tỳ Kheo, A Nan Đa ở tại đâu?

Bạch Thế Tôn, Tôn Giả A Nan Đa đi vào trong Tịnh Xá, dựa trên cột cửa và đứng khóc: Ta nay vẫn còn là kẻ hữu học, còn phải tự lo tu tập.

Nay bậc Đạo Sư của ta sắp diệt độ, còn ai thương tưởng ta nữa!

Thế Tôn liền nói với một Tỳ Kheo: Này Tỳ Kheo, hãy đi và nhân danh ta, nói với A Nan Đa: Này Hiền Giả A Nan Đa, bậc Đạo Sư cho gọi Hiền Giả.

Xin vâng, bạch Thế Tôn!

Vị Tỳ Kheo ấy vâng lời Thế Tôn, đi đến chỗ Tôn Giả A Nan Đa, sau khi đến, liền nói với Tôn Giả: Này Hiền Giả A Nan Đa, bậc Đạo Sư cho gọi Hiền Giả.

Thưa vâng, Hiền Giả!

Tôn Giả A Nan Đa vâng lời vị Tỳ Kheo ấy, đi đến Thế Tôn, đảnh lễ Ngài và ngồi xuống một bên.

Thế Tôn nói với Tôn Giả A Nan Đa đang ngồi một bên: Thôi vừa rồi, A Nan Đa, chớ có buồn rầu, chớ có khóc than.

Này A Nan Đa, ta đã tuyên bố trước với ngươi rằng mọi vật ái luyến, tốt đẹp đều phải sanh biệt, tử biệt và dị biệt.

Này A Nan Đa làm sao được có sự kiện này: Các pháp sanh, trú, hữu vi, biến hoại đừng có bị tiêu diệt?

Không thể có sự kiện như vậy được.

Này A Nan Đa, đã lâu ngày, ngươi đối với Như Lai, với thân nghiệp đầy lòng từ ái, lợi ích, an lạc, có một không hai, vô lượng với khẩu nghiệp đầy lòng từ ái, lợi ích, an lạc, có một không hai, vô lượng với ý nghiệp đầy lòng từ ái, lợi ích, an lạc, có một không hai, vô lượng.

Này A Nan Đa, ngươi là người tác thành công đức. Hãy cố gắng tinh tấn lên, ngươi sẽ chứng bậc vô lậu, không bao lâu đâu.

Rồi Thế Tôn nói với các Tỳ Kheo: Này các Tỳ Kheo, những vị A La Hán, Chánh Ðẳng Giác trong thời quá khứ, những bậc Thế Tôn này đều có những thị giả Tối Thắng như A Nan Đa của Ta.

Này Tỳ Kheo, những vị A La Hán, Chánh Ðẳng Giác thời vị lai, những bậc Thế Tôn này cũng sẽ có những vị thị giả Tối Thắng như A Nan Đa của ta vậy.

Này các Tỳ Kheo, A Nan Đa là người có trí và hiểu rõ: Nay đúng thời để các Tỳ Kheo yết kiến Thế Tôn, nay đúng thời để các Tỳ Kheo Ni, nay đúng thời để các nam cư sĩ, nay đúng thời để các nữ cư sĩ, nay đúng thời để các vua chúa, để các Đại Thần, để các ngoại Đạo Sư, để các đệ tử các ngoại Đạo Sư yết kiến Thế Tôn!

Này các Tỳ Kheo, A Nan Đa có bốn đức tánh kỳ cựu, hy hữu.

Thế nào là bốn?

Này các Tỳ Kheo, nếu có Chúng Tỳ Kheo đến yết kiến A Nan Đa, chúng ấy sẽ được hoan hỷ vì được yết kiến A Nan Đa, và nếu A Nan Đa thuyết pháp chúng ấy sẽ được hoan hỷ vì bài thuyết pháp, và nếu A Nan Đa làm thinh thời, này các Tỳ Kheo, Chúng Tỳ Kheo ấy sẽ thất vọng.

Này các Tỳ Kheo, nếu có Tỳ Kheo Ni, chúng nam cư sĩ chúng nữ cư sĩ đến yết kiến A Nan Đa, chúng ấy sẽ được hoan hỷ, vì được yết kiến A Nan Đa, và nếu A Nan Đa thuyết pháp, chúng ấy sẽ được hoan hỷ vì bài thuyết pháp và nếu A Nan Đa làm thinh thời này các Tỳ Kheo, chúng nữ cư sĩ ấy sẽ thất vọng.

Này các Tỳ Kheo, vị Chuyển Luân Thánh Vương có bốn đức tánh kỳ diệu, hy hữu.

Này các Tỳ Kheo, nếu có chúng Sát Đế Lỵ chúng Bà La Môn chúng gia chủ chúng Sa Môn đến yết kiến vị Chuyển Luân Thánh Vương, chúng sẽ được hoan hỷ vì được yết kiến vị Chuyển Luân Thánh Vương và nếu vị Chuyển Luân Thánh Vương nói chuyện, chúng ấy sẽ được hoan hỷ vì bài nói chuyện, và nếu vị Chuyển Luân Thánh Vương làm thinh thời chúng Sa Môn ấy sẽ thất vọng.

Cũng vậy, này các Tỳ Kheo, A Nan Đa có bốn đức tánh kỳ diệu, hy hữu.

Nếu có Chúng Tỳ Kheo Chúng Tỳ Kheo Ni chúng nam cư sĩ chúng nữ cư sĩ đến yết kiến A Nan Đa, chúng ấy sẽ được hoan hỷ vì được yết kiến A Nan Đa, và nếu A Nan Đa thuyết pháp chúng ấy sẽ được hoan hỷ vì bài thuyết pháp, và nếu A Nan Đa làm thinh, thời này các Tỳ Kheo chúng nữ cư sĩ ấy sẽ thất vọng.

Này các Tỳ Kheo, A Nan Đa có bốn đức tánh kỳ diệu, hy hữu như vậy.

Khi được nói vậy, Tôn Giả A Nan Đa bạch Thế Tôn: Bạch Thế Tôn, Thế Tôn chớ có diệt độ tại đô thị nhỏ bé này, tại đô thị hoang vu này, tại đô thị phụ thuộc này.

Bạch Thế Tôn, có những đô thị khác to lớn hơn như Campà Chiêm bà, Ràjagaha Vương Xá, Sàvatthi Xá Vệ, Sàketa Sa kỳ, Kosambi Kiều thương di, Bàrànasi Ba La Nại.

Thế Tôn hãy diệt độ tại chỗ ấy. Tại chỗ ấy, có đại chúng Sát Đế Lỵ, có đại chúng Bà La Môn, có đại chúng gia chủ rất tin tưởng Như Lai, các vị này sẽ cúng dường thân Xá Lợi Như Lai.

Này A Nan Đa, chớ có nói như vậy, này A Nan Đa, chớ có nói đô thị này nhỏ bé, đô thị này hoang vu, đô thị này phụ thuộc.

Này A Nan Đa, thuở xưa có vị Vua tên là Mahasudassana Ðại Thiện Kiến. Vị này là Chuyển Luân Vương, trị vì như pháp, là vị Pháp Vương, thống lãnh bốn thiên hạ, chinh phục hộ trì quốc dân, đầy đủ bảy báu.

Này A Nan Đa, đô thị Kusinàrà này là Kinh Đô của Vua Mahasudassana, tên là Kusàvatì Câu Xá Bà Đề, phía Ðông và phía Tây rộng đến mười hai do tuần, phía Bắc và phía Nam rộng đến bảy do tuần.

Này A Nan Đa, Kinh Đô Kusàvatì này rất phồn thịnh, phú cường, dân cư đông đúc, dân chúng sung mãn, thực phẩm phong phú.

Này A Nan Đa, cũng như Kinh Đô Alakamanda của Chư Thiên rất phồn thịnh, phú cường dân cư đông đúc, Thiên Chúng sung mãn, thực phẩm phong phú, cũng vậy này A Nan Đa, Kinh Đô Kusàvatì này cũng rất phồn thịnh, phú cường, dân cư đông đúc, nhân chúng sung mãn.

Này A Nan Đa, Kinh Đô Kusàvatì này, ngày đêm vang dậy chín loại tiếng, tức là tiếng voi, tiếng ngựa, tiếng xe, tiếng trống lớn, tiếng trống nhỏ, tiếng Tỳ Bà, tiếng hát, tiếng xập xỏa, tiếng chuông và tiếng thứ mười là lời kêu gọi: Hãy uống đi, hãy ăn đi.

Này A Nan Đa, hãy đi vào Kusinàrà và nói với dân Mallà Kusinàrà: Này các Vàsetthà, đêm nay, vào canh cuối cùng, Như Lai sẽ diệt độ.

Này Vàsetthà, các ngươi hãy đến!

Này Vàsetthà, các ngươi hãy đến!

Về sau chớ có hối hận: Như Lai đã diệt độ tại làng vườn chúng ta mà chúng ta không được chiêm ngưỡng Như Lai.

Thưa vâng, bạch Thế Tôn!

Tôn Giả A Nan Đa vâng lời Thế Tôn, đắp y, đem theo y bát và cùng một vị khác làm bạn đồng hành đi vào Kusinàrà.

Lúc bấy giờ, dân Mallà ở Kusinàrà đang tụ họp tại giảng đường vì một vài công sự. Tôn Giả A Nan Đa đến tại giảng đường của dân Mallà ở Kusinàrà.

Sau khi đến, Tôn Giả liền nói vói dân Mallà ở Kusinàrà: Này Vàsetthà, đêm nay, vào canh cuối cùng Như Lai sẽ diệt độ, Này Vàsetthà, các ngươi hãy đến.

Này Vàsetthà, các ngươi hãy đến!

Về sau chớ có hối hận: Như Lai đã diệt độ tại làng vườn chúng ta mà chúng ta không được chiêm ngưỡng Như Lai. Dân Mallà cùng với con trai, con gái và vợ, khi nghe Tôn Giả A Nan Đa nói như vậy, liền đau đớn, sầu muộn, tâm tư khổ não.

Kẻ thì khóc than với đầu bù tóc rối, kẻ thì khóc than với cánh tay duỗi cao, kẻ thì khóc than thân bổ nhoài dưới đất, lăn lộn qua lại: Thế Tôn nhập diệt quá sớm, Thiện Thệ nhập diệt quá sớm, pháp nhãn biến mất ở trên đời quá sớm. Và dân Mallà cùng với con trai, con gái và vợ đau đớn, sầu muộn, tâm tư khổ não, đi đến Upavattana, khu rừng Sàlà của dòng họ Mallà và đến chỗ Tôn Giả A Nan Đa.

Tôn Giả A Nan Đa tự nghĩ: Nếu ta để dân Mallà ở Kusinàrà đảnh lễ Thế Tôn từng người một, thời đêm sẽ tàn trước khi Thế Tôn được tất cả dân Mallà đảnh lễ. Vậy ta hãy để dân Mallà ở Kusinàrà đảnh lễ theo từng gia tộc.

Bạch Thế Tôn, gia tộc Mallà này với vợ con, đồ chúng, bạn bè đến cúi đầu đảnh lễ chân Thế Tôn. Và Tôn Giả A Nan Đa, theo phương tiện này trong canh một, khiến dân Mallà ở Kusinàrà đảnh lễ Thế Tôn.

Lúc bấy giờ, du sĩ ngoại đạo Subhadda ở tại Kusinàrà.

Du sĩ ngoại đạo Subhadda được nghe: Tối nay canh cuối cùng, Sa Môn Gotama sẽ diệt độ.

Và du sĩ ngoại đạo Subhadda suy nghĩ: Ta nghe các du sĩ ngoại đạo niên cao lạp lớn, Sư Trưởng và đệ tử nói rằng: Như Lai, Ứng Cúng, Chánh Biến Tri xuất hiện ra đời thật là hy hữu. Và đêm nay, vào canh cuối cùng Sa Môn Gotama sẽ diệt độ. Nay có nghi vấn này khởi lên trong tâm ta. Ta tin Sa Môn Gotama có thể thuyết pháp và giải được nghi vấn cho ta.

Rồi du sĩ ngoại đạo Subhadda đi đến Upavattana, khu rừng Sàla của dân Mallà, đến tại chỗ Tôn Giả A Nan Đa và thưa với Tôn Giả: Hiền Giả A Nan Đa, tôi nghe các du sĩ ngoại đạo, niên cao lạp lớn, Sư Trưởng và đệ tử nói rằng: Như Lai, Ứng Cúng, Chánh Biến Tri xuất hiện ra đời thật là hy hữu, và đêm nay, vào canh cuối cùng, Sa Môn Gotama sẽ diệt độ. Nay có nghi vấn này khởi lên trong tâm tôi.

Tôi tin Sa Môn Gotama có thể thuyết pháp giải được nghi vấn cho tôi. Hiền Giả A Nan Đa, hãy cho phép tôi được yết kiến Sa Môn Gotama.

Khi được nói vậy, Tôn Giả A Nan Đa nói với du sĩ ngoại đạo Subhadda: Thôi đi Hiền Giả Subhadda, chớ có phiền nhiễu Như Lai. Thế Tôn đang mệt.

Lần thứ hai, du sĩ ngoại đạo Subhadda.

Lần thứ ba, du sĩ ngoại đạo Subhadda nói với Tôn Giả A Nan Đa: Hiền Giả A Nan Đa, tôi nghe các du sĩ ngoại đạo, niên cao lạp lớn, Sư Trưởng và đệ tử nói rằng: Như Lai, Ứng Cúng, Chánh Biến Tri xuất hiện ra đời thật là hy hữu, và đêm nay, vào canh cuối cùng, Sa Môn Gotama sẽ diệt độ.

Nay có nghi vấn này khởi lên trong tâm tôi. Tôi tin Sa Môn Gotama có thể thuyết pháp giải được nghi vấn cho tôi. Hiền Giả A Nan Đa, hãy cho phép tôi được yết kiến Sa Môn Gotama.

Lần thứ ba, Tôn Giả A Nan Đa nói với du sĩ ngoại đạo Subhadda: Thôi đi Hiền Giả Subhadda, chớ có phiền nhiễu Như Lai. Thế Tôn đang mệt.

Thế Tôn nghe được câu chuyện của Tôn Giả A Nan Đa với du sĩ ngoại đạo Subhadda, Ngài liền nói với Tôn Giả A Nan Đa: Thôi A Nan Đa, chớ có ngăn trở Subhadda, A Nan Đa, hãy để cho Subhadda được phép yết kiến Như Lai. Những gì Subhadda hỏi ta là hỏi để hiểu biết chớ không phải để phiền nhiễu ta. Và những gì ta trả lời các câu hỏi, Subhadda sẽ hiểu ý nghĩa một cách mau lẹ.

Tôn Giả A Nan Đa liền nói với du sĩ ngoại đạo Subhadda: Này Hiền Giả Subhadda, hãy vào. Thế Tôn đã cho phép Hiền Giả.

Rồi du sĩ ngoại đạo Subhadda đến chỗ Thế Tôn, nói lên những lời chúc tụng hỏi thăm xã giao, rồi ngồi xuống một bên.

Sau khi ngồi một bên, du sĩ ngoại đạo Subhadda bạch Thế Tôn: Tôn Giả Gotama, có những Sa Môn, Bà La Môn là những vị Hội Chủ, vị Giáo Trưởng, vị Sư Trưởng giáo hội, có tiếng tốt, có danh vọng, khai tổ giáo phái, được quần chúng tôn sùng.

Như các Ngài Pàrana Kassapa, Makkhali Gosàla, Ajita Kesakambalì, Pakadha Kaccàyana, Sanjaya Belatthiputta, Nigantha Nàthaputta, tất cả những vị này có phải là giác ngộ như các vị đã tự cho như vậy, hay tất cả chưa giác ngộ, hay một số đã giác ngộ và một số chưa giác ngộ?

Thôi Subhadda, hãy để vấn đề này yên một bên: Tất cả những vị này có phải là đã giác ngộ như các vị đã tự cho như vậy, hay tất cả chưa giác ngộ, hay một số đã giác ngộ và một số chưa giác ngộ.

Này Subhadda, ta sẽ thuyết pháp cho ngươi. Hãy nghe và suy nghiệm kỹ, ta sẽ giảng.

Thưa vâng, bạch Thế Tôn!

Du sĩ ngoại đạo Subhadda vâng lời Thế Tôn.

Thế Tôn nói như sau: Này Subhadda, trong pháp luật nào không có Bát Thánh Đạo, thời ở đây không có đệ nhất Sa Môn, ở đây cũng không có đệ nhị Sa Môn, cũng không có đệ tam Sa Môn, cũng không có đệ tứ Sa Môn.

Này Subhadda trong pháp luật nào có Bát Thánh Đạo, thời ở đây có đệ nhất Sa Môn, cũng có đệ nhị Sa Môn, cũng có đệ tam Sa Môn, ở đấy cũng có đệ tứ Sa Môn.

Này Subhadda, chính trong pháp luật này có Bát Thánh Ðạo, thời này Subhadda, ở đây có đệ nhất Sa Môn, ở đây cũng có đệ nhị Sa Môn, cũng có đệ tam Sa Môn, cũng có đệ tứ Sa Môn. Những hệ thống ngoại đạo khác đều không có những Sa Môn.

Này Subhadda, nếu những vị Tỳ Kheo này sống chân chánh, thời đời này không vắng những vị A La Hán.

Này Subhadda, năm hai mươi chín, ta xuất gia hướng tìm chân thiện đạo. Trải năm mươi năm với thêm một năm từ khi xuất gia, này Subhadda, ta là du sĩ tu trí, tu đức.

Ngoài lãnh vực này, không có Sa Môn đệ nhất cũng không có Sa Môn đệ nhị, cũng không có Sa Môn đệ tam, cũng không có Sa Môn đệ tứ. Những hệ thống ngoại đạo khác đều không có những Sa Môn. Này Subhadda, nếu những Tỳ Kheo sống chân chánh, thì đời này không vắng những vị A La Hán.

Khi được nói vậy, du sĩ ngoại đạo Subhadda bạch Thế Tôn: Thật hy hữu thay, bạch Thế Tôn! Thật vi diệu thay, bạch Thế Tôn! Như người dựng đứng lại những gì bị quăng ngã xuống, phơi bày ra những gì bị che kín, chỉ đường cho người bị lạc hướng, đem đèn sáng vào trong bóng tối để những ai có mắt có thể thấy sắc. Cũng vậy, chánh pháp đã được Thế Tôn dùng nhiều phương tiện trình bày, giải thích.

***

Tổng hợp