Phật Thuyết Kinh Trường Bộ - Kinh Bố Sá Bà Lâu - Phần Hai

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư An Thế Cao, Đời Hậu Hán

PHẬT THUYẾT KINH TRƯỜNG BỘ

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư

An Thế Cao, Đời Hậu Hán  

KINH BỐ SÁ BÀ LÂU  

PHẦN HAI  

Sa Môn Gotama đã tuyên bố một phương pháp như thực, chân chánh, chân thật, dùng pháp làm cơ bản, dùng pháp làm quy tắc.

Và khi một vị tuyên bố một phương pháp như thực, chân chánh, chân thật, dùng pháp làm cơ bản, dùng pháp làm quy tắc thì làm sao một người hiểu biết như tôi lại không tán thành?

Hai ba ngày sau, Citta Hatthisàriputta và du sĩ ngoại đạo Potthapàda đi đến chỗ Thế Tôn. Khi đi đến nơi, Citta Hatthisàriputta đảnh lễ Thế Tôn và ngồi xuống một bên, còn du sĩ ngoại đạo Potthapàda, nói những lời chào đón hỏi thăm xã giao với Thế Tôn và ngồi xuống một bên.

Sau khi ngồi một bên, du sĩ ngoại đạo Potthapàda bạch Thế Tôn: Bạch Thế Tôn, khi Thế Tôn rời khỏi chưa bao lâu những du sĩ ngoại đạo liền bao vây xung quanh con và tuôn ra những lời nói mỉa mai gay gắt: Potthapàda này là như vậy.

Những gì Sa Môn Gotama nói đều được Potthapàda tán thành: Bạch Thế Tôn, như vậy là phải, bạch Thiện Thệ như vậy là phải.

Chúng tôi không được biết Sa Môn Gotama đã thuyết trình dứt khoát những vấn đề sau đây: Thế Giới là thường còn, hay Thế Giới là vô thường, hay Thế Giới là hữu biên, hay Thế Giới là vô biên, hay sinh mạng và thân thể là một, hay sinh mạng khác, thân thể khác.

Hay Như Lai có tồn tại sau khi chết, hay Như Lai không tồn tại sau khi chết, hay Như Lai có tồn tại và cũng không tồn tại sau khi chết, hay Như Lai không tồn tại và cũng không không tồn tại sau khi chết.

Khi được nói vậy, con nói với các du sĩ ngoại đạo kia: Này các Tôn Giả, tôi cũng không được biết Sa Môn Gotama đã thuyết trình dứt khoát những vấn đề sau đây: Thế Giới là thường con, hay Thế Giới là vô thường, hay Thế Giới là hưu biên, hay Thế Giới là vô biên.

Hay sinh mạng và thân thể là một, hay sinh mạng khác, thân thể khác hay Như Lai có tồn tại sau khi chết, hay Như Lai không có tồn tại sau khi chết, hay Như Lai có tồn tại và cũng không tồn tại sau khi chết, hay Như Lai không tồn tại và cũng không không tồn tại sau khi chết.

Sa Môn Gotama đã tuyên bố một phương pháp như thực, chân Thánh, chân thật, dùng pháp làm cơ bản, dùng pháp làm quy tắc.

Và khi một vị đã tuyên bố một phương pháp như thực, chân chánh, chân thật, dùng pháp làm cơ bản, dùng pháp làm quy tắc thì làm sao một người hiểu biết như tôi lại có thể không tán thành?

Này Potthapàda, những vị du sĩ ngoại đạo ấy là mù, không có mắt, chỉ có ngươi là người có mắt độc nhất giữa chúng.

Này Potthapàda, có những pháp được ta truyền thuyết, trình bày một cách không dứt khoát.

Này Potthapàda, có những pháp được ta tuyên thuyết trình bày một cách dứt khoát.

Này Potthapàda, những pháp gì được ta tuyên thuyết trình bày một cách không dứt khoát?

Thế Giới là thường còn, này Potthapàda, đó là pháp được ta tuyên thuyết trình bày một cách không dứt khoát.

Thế Giới là vô thường, này Potthapàda, đó là pháp được ta tuyên thuyết trình bày một cách không dứt khoát.

Thế Giới là hữu biên, này Potthapàda Thế Giới là vô biên, này Potthapàda sinh mạng và thân thể là một, này Potthapàda sinh mạng khác, thân thể khác, này Potthapàda Như Lai có tồn tại sau khi chết, này Potthapàda Như Lai không có tồn tại sau khi chết.

Này Potthapàda Như Lai có tồn tại và cũng không có tồn tại sau khi chết, này Potthapàda Như Lai không có tồn tại và cũng không không có tồn tại sau khi chết, này Potthapàda, đó là pháp được ta tuyên thuyết trình bày một cách không dứt khoát.

Này Potthapàda, vì sao những pháp ấy lại được ta tuyên thuyết trình bày một cách không dứt khoát?

Này Potthapàda, những pháp này không thuộc về đích giải thoát, không thuộc về pháp, không thuộc căn bản của phạm hạnh, không đưa đến yểm ly, đến ly tham, đến tịch diệt, đến tịch tịnh, đến thắng trí, đến giác ngộ, đến Niết Bàn. Vì vậy những pháp ấy được ta tuyên thuyết, trình bày một cách không dứt khoát.

Này Potthapàda, những pháp gì được ta tuyên thuyết trình bày một cách dứt khoát?

Ðây là khổ, này Potthapàda, đó là pháp được ta tuyên thuyết trình bày một cách dứt khoát.

Ðây là Khổ Tập, này Potthapàda, đó là pháp được ta tuyên thuyết trình bày một cách dứt khoát.

Ðây là khổ diệt, này Potthapàda, đó là pháp được ta tuyên thuyết trình bày một cách dứt khoát.

Ðây là con đường đưa đến khổ diệt, này Potthapàda, đó là pháp được ta tuyên thuyết, trình bày một cách dứt khoát.

Này Potthapàda, vì sao những pháp ấy được ta tuyên thuyết trình bày một cách dứt khoát?

Này Potthapàda, những pháp ấy thuộc về đích giải thoát, thuộc về pháp, thuộc căn bản phạm hạnh, đưa đến yểm ly, đến ly tham, đến tịch diệt, đến tịch tịnh, đến thắng trí, đến giác ngộ, đến Niết Bàn.

Vì vậy những pháp ấy được ta tuyên thuyết trình bày một cách dứt khoát.

Này Potthapàda, có một số Sa Môn, Bà La Môn có chủ trương như thế này, có chủ kiến như thế này: Sau khi chết, tự ngã hoàn toàn hạnh phúc, vô bệnh.

Ta đến những vị ấy và hỏi: Có phải quý đại đức có chủ trương như thế này, có chủ kiến như thế này: Sau khi chết, tự ngã hoàn toàn hạnh phúc, vô bệnh. Khi được ta hỏi như vậy, những vị ấy công nhận là phải.

Ta nói: Chư Đại Đức có sống và đã biết đã thấy Thế Giới này là hoàn toàn hạnh phúc không?

Khi được hỏi vậy, các vị ấy trả lời là không.

Ta nói với các vị ấy: Vậy Chư Đại Đức có tự thân cảm biết hoàn toàn hạnh phúc trong một đêm hay trong một ngày, hay trong nửa đêm hay trong nửa ngày không?

Khi được hỏi vậy, các vị ấy trả lời là không.

Ta nói với các vị ấy: Chư Đại Đức có biết một con đường nào, một phương pháp nào có thể đưa đến sự chứng ngộ một Thế Giới hoàn toàn hạnh phúc không?

Khi được hỏi vậy, các vị ấy trả lời là không?

Ta nói với các vị ấy: Chư Đại Đức có nghe tiếng nói của Chư Thiên, đã được sinh vào một Thế Giới hoàn toàn hạnh phúc. Này các vị, hãy cố gắng khéo thực hành. Này các vị hãy thực chứng một Thế Giới hoàn toàn hạnh phúc.

Này các vị, chúng tôi đã thực hành, đã sanh vào một Thế Giới hoàn toàn hạnh phúc không?

Khi được hỏi vậy, các vị ấy không trả lời không.

Này Potthapàda, ngươi nghĩ thế nào?

Sự kiện là như vậy, thời có phải lời nói của những Sa Môn, Bà La Môn kia là không chánh xác hợp lý?

Như có một người nói: Tôi yêu và ái luyến một cô gái đẹp trong nước này.

Người hỏi: Này bạn, cô gái đẹp ông yêu và ái luyến ấy, ông có biết là người giai cấp nào, là Sát Đế Lỵ, hay Bà La Môn, hay Phệ Xá, hay Thủ Đà?

Khi được hỏi vậy, người ấy trả lời không biết.

Có người hỏi: Này bạn, cô gái đẹp ông yêu và ái luyến ấy, ông có biết tên gì, lớn người, thấp người hay người bậc trung?

Da đen sẫm, da ngăm ngăm đen hay da hồng hào?

Ở tại làng nào, hay thành phố nào?

Khi được hỏi vậy, người ấy trả lời không biết.

Có người hỏi: Này bạn, như vậy có phải ông đã yêu và ái luyến một người ông không biết, ông không thấy?

Ðược hỏi vậy vị ấy trả lời phải.

Này Potthapàda, ngươi nghĩ thế nào?

Sự kiện là như vậy, thời có phải lời nói của người kia là không chánh xác hợp lý?

Vâng phải, bạch Thế Tôn! Sự kiện là như vậy, thời lời nói của người kia là không chánh xác, hợp lý.

Như vậy này Potthapàda, những Sa Môn, Bà La Môn có chủ trương như thế này, có chủ kiến như thế này: Sau khi chết tự ngã hoàn toàn hạnh phúc, vô bệnh.

Ta đến những vị ấy và hỏi: Có phải quý Đại Đức có chủ trương như thế này, có chủ kiến như thế này: Sau khi chết, tự ngã hoàn toàn hạnh phúc, vô bệnh. Khi được hỏi như vậy, những vị ấy công nhận là phải.

Ta nói: Chư Đại Đức có sống và đã biết, đã thấy Thế Giới này là hoàn toàn hạnh phúc không?

Khi được hỏi vậy, các vị ấy trả lời là không.

Ta nói với các vị ấy: Vậy Chư Đại Đức có tự nhận cảm biết hoàn toàn hạnh phúc trong một đêm hay trong một ngày, hay trong nửa đêm hay trong nửa ngày không?

Khi được hỏi vậy, các vị ấy trả lời là không.

Ta nói với các vị ấy: Chư Đại Đức có biết một con đường nào, một phương pháp nào đưa đến sự chứng ngộ một Thế Giới hoàn toàn hạnh phúc không?

Khi được hỏi vậy, các vị ấy trả lời là không?

Ta nói với các vị ấy: Chư Đại Đức có nghe tiếng nói của Chư Thiên đã được sinh vào một Thế Giới hoàn toàn hạnh phúc: Này các vị, hãy cố gắng khéo thực hạnh! Này các vị, hãy trực chứng một Thế Giới hoàn toàn hạnh phúc!

Này các vị, chúng tôi đã thực hành, đã sanh vào một Thế Giới hoàn toàn hạnh phúc không?

Khi được hỏi vậy, các vị ấy trả lời là không.

Này Potthapàda, ngươi nghĩ thế nào?

Sự kiện là như vậy, thời có phải lời nói của những Sa Môn, Bà La Môn kia là không chánh xác, hợp lý?

Vâng phải, bạch Thế Tôn sự kiện là như vậy, theo lời nói của người kia là không chánh xác, hợp lý.

Này Potthapàda, như một người muốn xây tại ngã tư đường một cái thang để leo lên lầu.

Có người hỏi: Này bạn, ông muốn xây một cái thang để leo lên lầu, vậy ông có biết lầu ấy là về hướng Ðông, hay về hướng Tây, hay về hướng Bắc, hay về hướng Nam?

Nhà lầu ấy cao hay thấp, hay trung bình?

Ðược hỏi vậy, vị ấy trả lời không biết.

Có người hỏi: Này bạn, như vậy có phải, ông xây một cái thang để leo lên một cái lầu mà ông không biết, không thấy?

Ðược hỏi vậy, vị ấy trả lời phải.

Này Potthapàda ngươi nghĩ thế nào?

Sự kiện là như vậy thời có phải lời nói của người kia là không chánh xác, hợp lý?

Vâng phải, bạch Thế Tôn!

Sự kiện là như vậy, thời lời nói của người kia là không chánh xác, hợp lý.

Như vậy này Potthapàda, những Sa Môn, Bà La Môn có chủ trương như thế này, có chủ kiến như thế này: Sau khi chết, tự ngã hoàn toàn hạnh phúc, vô bệnh.

Ta đến những vị ấy và hỏi: Có phải quý Đại Đức có chủ trương như thế này, có chủ kiến như thế này: Sau khi chết, tự ngã hoàn toàn hạnh phúc, vô bệnh. Khi được hỏi vậy, những vị ấy công nhận là phải.

Ta nói: Chư Đại Đức có sống và đã biết, đã thấy Thế Giới này là hoàn toàn hạnh phúc không?

Khi được hỏi vậy, các vị ấy trả lời là không.

Ta nói với các vị ấy: Chư Đại Đức có biết một con đường nào, một phương pháp nào có thể đưa đến sự chứng ngộ một Thế Giới hoàn toàn hạnh phúc không?

Khi được hỏi vậy, các vị ấy trả lời là không.

Ta nói với các vị ấy: Vậy Chư Đại Đức có tự tâm cảm biết hoàn toàn hạnh phúc trong một đêm hay trong một ngày, hay trong nửa đêm hay trong nửa ngày không?

Khi được hỏi vậy, các vị ấy trả lời là không.

Ta nói với các vị ấy: Chư Đại Đức có nghe tiếng nói của Chư Thiên đã được sinh vào một Thế Giới hoàn toàn hạnh phúc: Này các vị, hãy cố gắng thực hành!

Này các vị, hãy trực chứng một Thế Giới hoàn toàn hạnh phúc.

Này các vị, chúng tôi đã thực hành, đã sanh vào một Thế Giới hoàn toàn hạnh phúc không?

Khi được nói vậy, các vị ấy trả lời là không.

Này Potthapàda, ngươi nghĩ như thế nào?

Sự kiện là như vậy, thời có phải lời nói của những Sa Môn, Bà La Môn, kia là không chánh xác, hợp lý.

Vâng phải, bạch Thế Tôn! Sự kiện là như vậy, thời lời nói của người kia không chánh đáng, hợp lý.

Này Potthapàda, có ba loại ngã chấp: Thô phù ngã chấp, ý sở thành ngã chấp, vô sắc ngã chấp.

Này Potthapàda, thế nào là thô phù ngã chấp?

Có sắc, do bốn đại hình thành, do đoàn thực nuôi dưỡng là thô phù ngã chấp.

Thế nào ý sở thành ngã chấp?

Có sắc, do ý sở thành, đầy đủ chi tiết lớn nhỏ, các căn đầy đủ, là ý sở thành ngã chấp.

Thế nào là vô sắc ngã chấp?

Không có sắc, do tưởng sở thành là vô sắc ngã chấp.

Này Potthapàda, ta thuyết pháp để diệt thô phù ngã chấp. Nếu các người thực hành theo pháp này thời nhiễm pháp được diệt trừ, tịnh pháp được tăng trưởng, và ngay hiện tại, tự mình giác ngộ, với thắng trí, chứng đạt và an trú trí tuệ sung mãn, quảng đại.

Này Potthapàda, rất có thể các người nghĩ: Các nhiễm pháp sẽ diệt trừ, các tịnh pháp sẽ tăng trưởng, và ngay hiện tại tự mình giác ngộ, với thắng trí, chứng đạt và an trú trí tuệ sung mãn, quảng đại, tuy vậy đau khổ vẫn tồn tại.

Này Potthapàda, chớ có nghĩ như vậy.

Khi nhiễm pháp được diệt trừ, tịnh pháp được tăng trưởng, ngay hiện tại tự mình giác ngộ, với thắng trí, chứng đạt và an trú trí tuệ sung mãn, quảng đại, thời hân hoan sanh, hoan hỷ, khinh an, chánh niệm, tỉnh giác và lạc trú sanh.

Này Potthapàda, ta thuyết pháp cũng để diệt trừ ý sở thành ngã chấp. Nếu các người thực hành theo pháp này thời nhiễm pháp được diệt trừ, tịnh pháp được tăng trưởng, và ngay hiện tại, tự mình giác ngộ và an trú trí tuệ sung mãn quảng đại.

Này Potthapàda, rất có thể các ngươi nghĩ: Các nhiễm pháp sẽ diệt trừ, các tịnh pháp sẽ tăng trưởng, và ngay hiện tại tự mình giác ngộ, với thắng trí chứng đạt và an trú trí tuệ sung mãn quảng đại, tuy vậy đau khổ vẫn tồn tại.

Này Potthapàda, chớ có nghĩ như vậy. Khi nhiễm pháp được diệt trừ, tịnh pháp được tăng trưởng, khi ngay hiện tại tự mình giác ngộ, với thắng trí chứng đạt và an trú trí tuệ sung mãn quãng đại, thời hân hoan sanh, hoan hỷ, khinh an, chánh niệm tỉnh giác là lạc trú sanh.

Này Potthapàda, ta thuyết pháp cũng để diệt trừ vô sắc ngã chấp. Nếu các ngươi thực hành theo pháp này, thời nhiễm pháp được diệt trừ, tịnh pháp được tăng trưởng, và ngay hiện tại tự mình giác ngộ, với thắng trí chứng đạt và an trú trí tuệ sung mãn quảng đại.

Này Potthapàda, rất có thể các ngươi nghĩ: Các nhiễm pháp sẽ diệt trừ, các tịnh pháp sẽ tăng trưởng, ngay hiện tại tự mình giác ngộ, với thắng trí chứng đạt và an trú trí tuệ sung mãn quảng đại, tuy vậy đau khổ vẫn tồn tại.

Này Potthapàda, chớ có nghĩ như vậy. Khi nhiễm pháp được diệt trừ, tịnh pháp được tăng trưởng, ngay hiện tại tự mình giác ngộ, với thắng trí chứng đạt và an trú trí tuệ sung mãn quảng đại, thời hân hoan sanh, hoan hỷ, chánh niệm, tỉnh giác và lạc trú sanh.

Này Potthapàda, có những người ngoài hỏi chúng tôi: Này Hiền Giả, thô phù ngã chấp ấy là gì mà Hiền Giả thuyết pháp để diệt trừ, khiến các người thực hành theo pháp này thời nhiễm pháp được diệt trừ, tịnh pháp được tăng trưởng, và ngay hiện tại tự mình giác ngộ, với thắng trí chứng đạt và an trú trí tuệ sung mãn quảng đại?

Khi được chúng hỏi như vậy, chúng tôi trả lời: Này Hiền Giả, chính thô phù ngã chấp ấy, chúng tôi thuyết pháp để diệt trừ, khiến các người thực hành theo pháp này, thời nhiễm pháp được diệt trừ, tịnh pháp được tăng trưởng và ngay hiện tại tự mình giác ngộ, với thắng trí chứng đạt và an trú trí tuệ sung mãn quảng đại.

Này Potthapàda, có những người ngoài hỏi: Này Hiền Giả, ý sở thành ngã chấp ấy là gì mà Hiền Giả thuyết pháp để diệt trừ, khiến các người thực hành theo pháp này thời nhiễm pháp này được diệt trừ, tịnh pháp được tăng trưởng và ngay hiện tại tự mình giác ngộ, với thắng trí chứng đạt và an trú trí tuệ sung mãn, quảng đại?

Khi được hỏi vậy, chúng tôi trả lời: Này Hiền Giả, chính ý sở thành ngã chấp ấy chúng tôi thuyết pháp để diệt trừ, khiến các người thực hành theo pháp này thời nhiễm pháp được diệt trừ, tịnh pháp được tăng trưởng và ngay hiện tại, tự mình giác ngộ với thắng trí chứng đạt và an trú trí tuệ sung mãn quảng đại.

Này Potthapàda, có những người ngoài hỏi chúng tôi: Này Hiền Giả, vô sắc ngã chấp ấy là gì mà Hiền Giả thuyết pháp để diệt trừ, khiến các người thực hành theo pháp này thời nhiễm pháp được diệt trừ, tịnh pháp được tăng trưởng và ngay hiện tại, tự mình giác ngộ với thắng trí chứng đạt và an trú trí tuệ sung mãn quảng đại?

Khi được hỏi vậy, chúng tôi trả lời: Này Hiền Giả, chính vô sắc ngã chấp ấy, chúng tôi thuyết pháp để diệt trừ, khiến các người thực hành theo pháp này thời nhiễm pháp được diệt trừ, tịnh pháp được tăng trưởng và ngay hiện tại, tự mình giác ngộ với thắng trí chứng đạt và an trú trí tuệ sung mãn quảng đại.

Này Potthapàda, ngươi nghĩ thế nào?

Sự kiện là như vậy, thời có phải lời nói ấy là chánh xác, hợp lý?

Này Potthapàda, ví như một người xây một cái thang để leo lên lầu, từ dưới chân lầu ấy.

Người ấy được hỏi: Này bạn, ông xây cái thang để leo lên lầu, cái lầu ấy về hướng Ðông hay hướng Nam, hay hướng Tây, hay hướng Bắc?

Nhà lầu ấy cao, hay thấp, hay trung bình?

Nếu người ấy trả lời: Này Hiền Giả, cái lầu mà tôi xây thang để leo lên chính tại dưới chân lầu này.

Này Potthapàda, ngươi nghĩ thế nào?

Sự kiện là như vậy thời có phải lời nói ấy là chính xác, hợp chăng?

Vâng phải, bạch Thế Tôn, sự kiện là như vậy, thời lời nói của người kia là chánh xác, hợp lý!

Như vậy, này Potthapàda, và có những người ngoài hỏi chúng tôi:

Này Hiền Giả, thô phù ngã chấp là gì?

Này Hiền Giả, ý sở thành ngã chấp là gì?

Này Hiền Giả, vô sắc ngã chấp ấy là gì mà Hiền Giả Thuyết Pháp để diệt trừ, khiến các người thực hành theo pháp này thời nhiễm pháp được diệt trừ, tịnh pháp được tăng trưởng và ngay hiện tại, tự mình giác ngộ với thắng trí chứng đạt và an trú trí tuệ sung mãn quảng đại?

Khi được hỏi vậy, chúng tôi trả lời: Này Hiền Giả, chính vô sắc ngã chấp ấy mà chúng tôi thuyết pháp để diệt trừ, khiến các người thực hành theo pháp này thời nhiễm pháp được diệt trừ, tịnh pháp được tăng trưởng và ngay hiện tại, tự mình giác ngộ với thắng trí chứng đạt và an trú trí tuệ sung mãn quảng đại.

Này Potthapàda, ngươi nghĩ thế nào?

Sự kiện là như vậy, thời có phải lời nói ấy là chánh xác, hợp lý?

Vâng phải, bạch Thế Tôn, sự kiện là như vậy, thời lời nói của người kia là chánh xác, hợp lý!

Khi nghe nói vậy, Citta Hatthisàriputta bạch Thế Tôn: Bạch Thế Tôn, trong khi có thô phù ngã chấp, phải chăng không có ý sở thành ngã chấp, không có vô sắc ngã chấp?

Thô phù ngã chấp khi ấy thật có tồn tại.

Bạch Thế Tôn, trong khi sở thành ngã chấp, phải chăng không có thô phù ngã chấp, không có vô sắc ngã chấp?

Ý sở thành ngã chấp khi ấy thật có tồn tại.

Bạch Thế Tôn, trong khi có vô sắc ngã chấp, phải chăng không có thô phù ngã chấp, không có ý sở thành ngã chấp?

Vô sắc ngã chấp khi ấy thật có tồn tại.

Này Citta, trong khi có thô phù ngã chấp, thời ngã chấp ấy không thuộc ý sở thành ngã chấp, không thuộc vô sắc ngã chấp, chính khi ấy thuộc thô phù ngã chấp.

Này Citta, trong khi có ý sở thành ngã chấp, thời ngã chấp ấy không thuộc thô phù ngã chấp, không thuộc vô sắc ngã chấp, chính khi ấy thuộc ý sở thành ngã chấp.

Này Citta, trong khi có vô sắc ngã chấp, thời ngã chấp ấy không thuộc thô phù ngã chấp, không thuộc ý sở thành ngã chấp, chính khi ấy thuộc vô sắc ngã chấp.

Này Citta, nếu có người hỏi ngươi:

ngươi đã có tồn tại ở quá khứ hay không?

Ngươi sẽ tồn tại ở tương lai hay không?

Ngươi có tồn tại ở hiện tại không?

Này Citta, được hỏi vậy, ngươi trả lời như thế nào?

Bạch Thế Tôn, nếu có người hỏi con:

Ngươi đã có tồn tại ở quá khứ hay không?

Ngươi sẽ tồn tại ở tương lai hay không?

Ngươi có tồn tại ở hiện tại hay không?

Bạch Thế Tôn được hỏi vậy, con sẽ trả lời:

Tôi đã có tồn tại ở quá khứ, không phải không tồn tại.

Tôi sẽ tồn tại ở tương lai, không phải không tồn tại.

Tôi tồn tại ở hiện tại, không phải không tồn tại.

Bạch Thế Tôn, nếu được hỏi như vậy, con sẽ trả lời như vậy.

Này Citta, nếu có người hỏi lại ngươi:

Quá khứ ngã chấp mà ngươi đã có, có phải ngã chấp ấy đối với ngươi là thật có, ngã chấp tương lai không tồn tại, ngã chấp hiện tại không tồn tại?

Tương lai ngã chấp mà ngươi sẽ có, có phải ngã chấp ấy đối với ngươi là thật có, ngã chấp quá khứ không tồn tại, ngã chấp hiện tại không tồn tại?

Hiện tại ngã chấp mà ngươi hiện có, có phải ngã chấp ấy đối với ngươi là thật có, ngã chấp quá khứ không tồn tại, ngã chấp tương lai không tồn tại?

Này Citta, được hỏi vậy, ngươi trả lời thế nào?

Bạch Thế Tôn, nếu có người hỏi con:

Quá khứ ngã chấp mà ngươi đã có, có phải ngã chấp ấy đối với ngươi là thật có, ngã chấp tương lai không tồn tại, ngã chấp hiện tại không tồn tại?

Tương lai ngã chấp mà ngươi sẽ có, có phải ngã chấp ấy đối với ngươi là thật có, ngã chấp quá khứ không tồn tại, ngã chấp hiện tại không tồn tại?

Hiện tại ngã chấp mà ngươi hiện có, có phải ngã chấp ấy đối với ngươi là thật có, ngã chấp quá khứ không tồn tại, ngã chấp tương lai không tồn tại?

Bạch Thế Tôn, nếu được hỏi vậy, con sẽ trả lời: Quá khứ ngã chấp mà tôi đã có, ngã chấp ấy đối với tôi là thật có, ngã chấp tương lai không tồn tại, ngã chấp hiện tại không tồn tại?

Tương lai ngã chấp mà tôi sẽ có, ngã chấp ấy đối với tôi là thật có, ngã chấp quá khứ không tồn tại, ngã chấp hiện tại không tồn tại. Hiện tại ngã chấp mà tôi hiện có, ngã chấp ấy đối với là thật có, ngã chấp quá khứ không tồn tại, ngã chấp tương lai không tồn tại.

Bạch Thế Tôn, được hỏi vậy, con sẽ trả lời như vậy. Như vậy này Citta, trong khi có thô phù ngã chấp, thời ngã chấp ấy không thuộc ý sở thành ngã chấp, không thuộc vô sắc ngã chấp, chính khi ấy thuộc thô phù ngã chấp.

Này Citta, trong khi có ý sở thành ngã chấp, thời ngã chấp ấy không thuộc vô sắc ngã chấp, chính khi ấy thuộc ý sở thành ngã chấp.

Này Citta, trong khi có vô sắc ngã chấp, thời ngã chấp không thuộc thô phù ngã chấp, không thuộc ý sở thành ngã chấp, chính khi ấy thuộc vô sắc ngã chấp.

Này Citta, ví như từ bò cái sanh ra sữa, từ sữa sinh ra lạc, từ lạc sanh ra sanh tô, từ sanh tô sanh ra thục tô, từ thục tô sanh ra đề hồ. Khi thành sữa thời sữa ấy không thuộc lạc, không thuộc sanh tô, không thuộc thục tô, không thuộc đề hồ, chính khi ấy thuộc sữa.

Khi thành lạc khi thành sanh tô khi thành thục tô khi thành đề hồ thời đề hồ không thuộc sữa, không thuộc lạc, không thuộc sanh tô, không thuộc thục tô, chính khi ấy thuộc đề hồ.

Như vậy này Citta trong khi có thô phù ngã chấp này Citta, trong khi có ý sở thành ngã chấp này Citta, trong khi có vô sắc ngã chấp thời ngã chấp ấy không thuộc thô phù ngã chấp, không thuộc ý sở thành ngã chấp, chính khi ấy thuộc vô sắc ngã chấp.

Này Citta, chúng chỉ là danh tự thế gian, ngôn ngữ thế gian, danh xưng thế gian, ký pháp thế gian. Như Lai dùng chúng nhưng không chấp trước chúng.

Ðược nghe nói vậy du sĩ ngoại đạo Potthapàda bạch Thế Tôn: Thật vi diệu thay, bạch Thế Tôn! Thật vi diệu thay, bạch Thế Tôn!

Như người dựng lại những gì bị quăng ngã xuống, phơi bày những gì bị che kín, chỉ đường cho những người lạc hướng, đem đèn sáng vào trong bóng tối để những ai có mắt có thể thấy sắc. Cũng vậy Chánh Pháp đã được Thế Tôn dùng nhiều phương tiện trình bày, giải thích.

Bạch Thế Tôn, con xin quy y Thế Tôn, quy y Pháp và quy y chúng Tỳ Kheo. Mong Thế Tôn nhận con làm đệ tử, từ nay trở đi cho đến mạng chung, con trọn đời quy ngưỡng.

Và Citta Hatthisàriputta cũng bạch Thế Tôn: Thật vi diệu thay, bạch Thế Tôn! Thật vi diệu thay, bạch Thế Tôn!

Như người dựng đứng lại những gì bị quăng ngã xuống, phơi bày ra những gì bị che kín, chỉ đường cho những người đi lạc hướng, đem đèn sáng vào trong bóng tối để những ai có mắt có thể thấy sắc.

Cũng vậy, Chánh Pháp đã được Thế Tôn dùng nhiều phương tiện trình bày giải thích. Con xin quy y Thế Tôn, quy y Pháp và quy y Chúng Tăng.

Mong Thế Tôn cho con được xuất gia với Thế Tôn, mong cho con thọ đại giới. Citta Hatthisàriputta được xuất gia với Thế Tôn và được thọ đại giới.

Thọ đại giới không bao lâu, Đại Đức Citta Hatthisàriputta ở một mình, an tịnh, không phóng dật, sống nhiệt tâm, cần mẫn. Và không bao lâu, vị này chứng được mục đích tối cao mà con cháu các lương gia đã xuất gia, từ bỏ gia đình, sống không gia đình hướng đến.

Ðó là vô thượng phạm hạnh ngay trong hiện tại, tự mình với thắng trí chứng ngộ, chứng đạt và an trú: Sanh đã tận, phạm hạnh đã thành, những gì nên làm đã làm sau đời này sẽ không có đời sống khác nữa. Đại Đức Citta Hatthisàriputta hiểu biết như vậy. Và Đại Đức Citta Hatthisàriputta trở thành một vị A La Hán nữa.

***

Tổng hợp