Phật Thuyết Kinh Chư Pháp Tập Yếu - Phẩm Mười Bốn - Phước Nghiệp, Chẳng Phải Phước Nghiệp

Giảng giải: Tôn Giả Quán Vô Úy

PHẬT THUYẾT

KINH CHƯ PHÁP TẬP YẾU

Giảng giải: Tôn Giả Quán Vô Úy

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư

Nhật Xứng, Đời Triệu Tống  

PHẨM MƯỜI BỐN

PHƯỚC NGHIỆP,

CHẲNG PHẢI PHƯỚC NGHIỆP  

Những nghiệp đã tạo tác

Là phước, không phải phước

Trói buộc những hữu tình

Nhất định chịu quả khổ.

Kẻ ngu tâm như cá

Bơi lội trong sông ái

Vui cười tạo nghiệp ác

Kêu thương tự chịu khổ.

Xưa cùng tạo tội lỗi

Với nô bộc, tùy tùng

Sau chịu quả báo khổ

Không ai thay thế nhau.

Do bạn bè, quyến thuộc

Hợp nhau tạo các tội

Đời sau theo bên mình

Chỉ nghiệp ác đã tạo.

Như hoa ở nơi nào

Hương thơm không rời bỏ

Nghiệp thiện ác cũng thế

Ở nơi nào cũng theo.

Chúng sinh do tự nghiệp

Nhân quả luôn tương xứng

Làm lành sinh Cõi Trời

Được hưởng vui thù thắng.

Quả báo của nghiệp ác

Là chịu khổ nặng nề

Đọa trong ba đường ác

Khổ ấy không gì bằng.

Chính vì ba nghiệp ấy

Tạo tác khắp ba cõi

Luôn sinh khởi ba độc

Sẽ đọa ba đường ác.

Những chúng sinh ngu muội

Vì nhân duyên hòa hợp

Trôi lăn trong ba cõi

Đều theo nghiệp của mình.

Mình làm, người không chịu

Người làm, mình chẳng nhận

Phải biết nghiệp mình làm

Nhất định phải chịu quả.

Nghiệp tuy có nhiều loại

Chỉ chín chốn thọ báo

Vì chúng nương lẫn nhau

Thành bốn mươi thứ ác.

Tự gây tạo một nghiệp

Phải chịu một quả báo

Đọa trong đường hiểm nạn

Không hề có bạn bè.

Hoặc bị người khuyến dụ

Tạo tác các nghiệp ác

Sau khi chịu quả báo

Người ấy không cứu được.

Nghiệp thành chẳng trước sau

Hay đời này đời khác

Hoặc tạo tác ở đây

Hoặc chịu quả nơi khác.

Chính vì nghiệp thiện, ác

Lưu chuyển trong luân hồi

Bị gió nghiệp thổi động

Mà chịu quả khổ vui.

Kẻ ngu tâm tán loạn

Luôn tham đắm dục lạc

Không chánh tuệ quyết đoán

Điều ác càng tăng trưởng.

Chúng sinh tham đắm dục

Bị ngu si che lấp

Báo ác hiện trước mặt

Đọa vào nơi tối tăm.

Vì tâm không vui thích

Chánh pháp của Đức Phật

Ở mãi trong địa ngục

Chịu quả khổ lâu dài.

Vô thỉ luân hồi khổ

Bị lưới nghiệp trói buộc

Diệt rồi lại sinh ra

Đều do tâm tạo tác.

Từ Cõi Trời đọa lạc

Ở địa ngục sinh Thiên

Hoặc sinh trong cõi người

Hay chịu quả ngạ quỷ.

Tất cả nhân khổ vui

Đều do mình tạo tác

Nương nhau mà sinh khởi

Không do Trời Tự Tại.

Luân hồi trong sinh tử

Tạo vô số nghiệp ác

Chỉ Phật mới chứng biết

Kẻ khác không thể hiểu.

Phi pháp được quả lành

Nhân này là điên đảo

Nên biết quả lãnh thọ

Luôn tương xứng với nhân.

Nếu nhân quả tương xứng

Là thuận với chánh lý

Các pháp hữu vi này

Đều từ nhân duyên sinh.

Chưa thấy người vô tội

Mà vào chốn địa ngục

Nhất định do nghiệp ác

Phải chịu quả báo khổ.

Người cố tạo nghiệp ác

Bám chặt không hối hận

Bị nghiệp lực ràng buộc

Sẽ đọa trong đường ác.

Chưa thấy nghiệp bất thiện

Dẫn sinh quả báo vui

Chỉ Phật nói chân thật

Giảng dạy đạo đối trị.

Như nhờ đèn có sáng

Phải do nghiệp chịu quả

Tất cả mọi hành động

Đều từ nhân duyên sinh.

Vì những nhân duyên đó

Mọi quả báo chuyển theo

Khéo thông đạt tướng này

Là hiểu biết chân thật.

Chẳng giống Trời Tự Tại

Không nhân mà tạo thành

Các pháp do duyên sinh

Như Lai dạy như thế.

Do vô thỉ luân hồi

Nghiệp báo luôn tương tợ

Chẳng điên đảo phân biệt

Từ nhân duyên mà có.

Chúng sinh bị si mê

Không nhàm chán ái dục

Nếu không hiểu nghiệp báo

Làm sao được tịch tĩnh?

Người sống trong Phật Pháp

Không hiểu đạo, phi đạo

Vì si, không chánh tuệ

Luôn sinh ra nhiệt não.

Thấy người vui như ý

Vui ấy từ duyên sinh

Các pháp đều do tâm

Lại cũng do mình làm.

Pháp hữu vi vô thường

Như bọt nước chẳng lâu

Hãy thực hành hạnh lành

Được lợi ích hai đời.

Thấy nghiệp báo thế gian

Và Chư Thiên thoái đọa

Người nào thích phóng dật

Nhất định chẳng sướng vui.

Dây nghiệp lại rất dài

Chắc chắn khó ra khỏi

Trói buộc kẻ ngu muội

Cách xa đạo bồ đề.

Trí tuệ như gươm bén

Có thể cắt được nó

Lìa ngu si, nhiệt não

Để đến bờ giải thoát.

Do nghiệp chịu quả ấy

Tương xứng với thiện, ác

Người trí không hề quên

Nhân quả luôn chắc chắn.

Do nhân duyên hòa hợp

Sinh ra thân hình này

Trói buộc loài hữu tình

Luân hồi không giải thoát.

Vì bị chúng trói buộc

Bức bách khó chịu được

Hãy tu nhân giải thoát

Chấm dứt mọi khổ đau.

Nghiệp lực khéo câu móc

Lại lôi kéo chúng sinh

Sinh bất cứ nơi nào

Đều bị nghiệp thọ quả.

Nghiệp quả như bánh xe

Lăn chuyển trong ba cõi

Hãy xa lìa tội lỗi

Luôn tu hạnh thù thắng.

Bố thí như bình sạch

Chứa nước giới chánh tuệ

Người trí khéo giữ gìn

Diệt lửa nghiệp ba cõi.

Nếu buông thả ba nghiệp

Ba độc sẽ chuyển theo

Giong ruổi trong ba cõi

Vì ba thứ ngu si.

Tất cả các chúng sinh

Bị khổ não bức bách

Đều do nghiệp mình làm

Luôn nương tựa để sống.

Nếu không có nhân lành

Làm sao được vui sướng

Theo nghiệp chịu quả báo

Như hạt giống sinh trái.

Lại như nắng mùa xuân

Làm cỏ cây tươi tốt

Quả từ nhân sinh khởi

Không nhân thì không quả.

Bị dây nghiệp trói buộc

Qua lại trăm ngàn đời

Như bánh xe thế gian

Nhờ máy móc chuyển động.

Ba độc rất bền chắc

Chúng sinh khó giải thoát

Lìa tội lỗi tham, sân

Khéo vượt khỏi ba cõi.

Người với lòng vui sướng

Tu tập hạnh thù thắng

Vị nhờ nhân duyên đó

Được quả báo thù thắng.

Nghiệp như người thợ vẽ

Khéo vẽ mọi hình tượng

Hoặc người, hoặc là Trời

Vẽ mãi vô cùng tận.

Vô số bức họa ấy

Đều do nghiệp biến hóa

Biểu hiện nhiều màu sắc

Nên thấy được rõ ràng.

Tường vỡ, họa cũng không

Rốt cuộc đều hư hoại

Thân này tuy chấm dứt

Nghiệp ấy vẫn trường tồn.

Si mê che chúng sinh

Bị nghiệp lực trói buộc

Vô thỉ trong sinh tử

Như vành tròn luôn xoay.

Như gió, nắng, tro, bụi

Làm hư hoại bức họa

Nghiệp duyên phải lãnh chịu

Chưa bao giờ dừng bỏ.

Hãy quán xét quá khứ

Nghiệp bất thiện đã làm

Ở bất cứ nơi nào

Theo nghiệp mà chịu quả.

Các nghiệp ác vi tế

Bậc thượng, trung và hạ

Đều giải thoát được hết

Là người trí tối thượng.

Lại nữa các hữu tình

Tạo nghiệp thiện, bất thiện

Nhất định sẽ có được

Vui sướng và khổ não.

Ai trái lời Phật dạy

Chính là kẻ ngu si

Mãi mãi không thoát khỏi

Vô lượng khổ não kia.

Trời, Người, A Tu La

Địa ngục, quỷ, súc sinh

Đều là do nghiệp lực

Hãy hành động trí tuệ.

Vì tuệ ác phân biệt

Tạo vô lượng nghiệp ác

Qua lại trong các cõi

Chịu quả ắt đã biết.

Nếu người làm việc thiện

Sau được sinh Cõi Trời

Nghiệp ác chìm ba đường

Như diễn viên thay áo.

Dây nghiệp rất chắc dài

Trói khắp cả ba cõi

Chúng sinh do tự nghiệp

Như tăm nương vành xe.

Hoặc sinh trong Cõi Trời

Hoặc chìm nơi hiểm nạn

Xoay vần mãi không ngừng

Theo nghiệp mà thọ quả.

Hữu tình sinh lên Trời

Đều do làm nghiệp thiện

Như hoa sen tốt đẹp

Thanh tịnh vượt khỏi ao.

Người não làm việc lành

Chắc chắn không bị mất

Thường sống nơi an ổn

Được quả báo như ý.

Kẻ ngu không tạo nhân

Mong được quả an vui

Ví như trong bãi cát

Không thể tìm được bơ.

Nếu tu tập nhân lành

Sẽ được hưởng an lạc

Không nhân mà được quả

Như tìm trái ngoài cây.

Chúng sinh vì nghiệp lực

Chịu quả không nhất định

Như ném cát hư không

Theo gió bay rơi rớt.

Nhân duyên làm họp tan

Khổ vui cũng như thế

Đều do nghiệp ràng buộc

Không nên tạo tội lỗi.

Vô biên chủng tử nghiệp

Biến hóa trong sáu đường

Đều từ tâm sinh khởi

Là lời Phật chân thật.

Tâm này khó điều phục

Thích tạo tác các nghiệp

Như thêu vẽ chúng sinh

Chỉ Phật mới biết được.

Như một hạt giống lúa

Sinh ra trăm ngàn hạt

Lưới nghiệp cũng như vậy

Không tài nào lường hết.

Như dây buộc chim bay

Tuy cao nhưng vẫn đến

Nghiệp lực buộc chúng sinh

Qua lại cũng như thế.

Kẻ ngu không chánh kiến

Chẳng hiểu tướng tội phước

Tuần hoàn trong ba cõi

Riêng mình chịu khổ đau.

Ai rõ nghiệp thiện, ác

Là ngộ pháp sinh diệt

Đó là người chân thật

Đạt đến bờ giải thoát.

Ai xa thiện tri thức

Là gần gũi bạn ác

Bỏ pháp, tham của cải

Không tin quả khổ sau.

Vì không hiểu nghiệp báo

Nên không biết tội phước

Hữu tình nghi si ấy

Chịu mãi sự khổ não.

Thế trí sinh ngã mạn

Thường nói những lời suông

Không hiểu nhân duyên nghiệp

Thường chịu khổ luân hồi.

Như người bị tù lâu

Bỗng nhiên được phóng thích

Bạn bè và quyến thuộc

Vui vẻ cùng chúc mừng.

Như ở trong địa ngục

Nghiệp hết, được giải thoát

Nhờ sức nghiệp thiện trước

Được sinh lên Cõi Trời.

Hưởng dục lạc Chư Thiên

Đủ vô lượng trang sức

Ở đó lại tu nhân

Chuyển sinh nơi thù thắng.

Nếu không tu nghiệp thiện

Phước hết sẽ đọa lạc

Tướng suy hiện trước mắt

Như dầu hết đèn tắt.

Chết đây sinh nơi kia

Xoay tròn trong ba cõi

Theo gió nghiệp chuyển động

Làm sao được giải thoát?

Người trí được tự tại

Không bị vướng luân hồi

Không để dây nghiệp ấy

Trói buộc được thân mình.

Giả sử chất tơ sen

Bằng ngọn núi Tu Di

Dây nghiệp cũng như vậy

Không thể trói người trí.

Người trí trong luân hồi

Như Tu Di chẳng động

Xa lìa mọi ưu não

Thoát khỏi những sợ lo.

Như Chư Phật đã biết

Nhân quả luôn tương xứng

Nếu tạo nghiệp quá nhiều

Nhân quả cũng như thế.

Luôn tạo tác các nghiệp

Phải chịu nhiều loại quả

Vì tạo tác như thế

Nên sẽ bị trói buộc.

Người nào tạo nghiệp lành

Nhất định được quả vui

Thân khỏe, đẹp, sống lâu

Được mọi người tôn kính.

Phước nghiệp sẽ có ngay

Như đốt đèn được sáng

Nghiệp báo không sai khác

Đều do tâm tạo ra.

Tất cả những chúng sinh

Phước hết mạng tiêu tán

Thân bị lửa thiêu đốt

Chẳng có chút yên vui.

Lại nữa các chúng sinh

Do bản tâm sai biệt

Tạo tác mọi nghiệp nhân

Trói buộc trong ba cõi

Người câm ngọng cả đời

Do làm việc bất thiện.

Mong cầu quả an vui

Như khuấy nước tìm lửa

Nếu không làm việc thiện

Quả vui sẽ không sinh.

Kẻ ham thích buông lung

Ắt không có công đức

Bị dây nghiệp lôi kéo

Ngu độn nào biết gì.

Dây này không chặt được

Khổ hết mới giải thoát

Chúng sinh vì nghiệp lực

Quả lại trong luân hồi.

Diệt dây sinh ở kia

Đều là do nhân trước

Kẻ ngu tham năm dục

Chưa bao giờ tỏ ngộ.

Do tham ái giúp nhau

Bao giờ mới hết khổ

Kẻ ngu không nhàm chán

Ham thích những dục lạc.

Chính vì không biết chán

Tự chuốc lấy diệt suy

Phước báo trong đời này

Nghiệp hết, vui không còn.

Do nhiều sự buông lung

Lâm chung mới biết được

Sinh vô lượng phân biệt

Tất cả nghiệp đã làm.

Đều tùy theo nghiệp nhân

Mà tự chịu quả báo

Chúng sinh đi theo nghiệp

Và đến cũng do nghiệp.

Hoặc được hưởng an lạc

Hoặc chịu lấy khổ đau

Người được sinh Cõi Trời

Hưởng diệu lạc năm dục.

Phước hết bị thoái đọa

Không có ai cứu được

Lại nữa nhân luân hồi

Đều từ hư vọng sinh.

Phật dùng trí chân thật

Dạy chánh đạo giải thoát

Ai tu tập nghiệp thiện

Tương ưng giới, định, tuệ.

Không phải nhân luân hồi

An trụ vui thanh tịnh

Phước báo vô cùng tận

Không nên sống buông lung.

Hãy nhất tâm rốt ráo

Siêng tu hạnh thù thắng

Người đầy đủ phước báo

Hãy xa việc bất thiện.

Làm lành lên đường Thánh

Tạo ác chịu tai ương

Người nào làm việc lành

Dũng mãnh chẳng thoái lui.

Thường được vui tịch tĩnh

Đạt đến đạo Bồ Đề

Người nào thích phóng dật

Thích làm việc bất thiện.

Phước đức sẽ giảm dần

Phải đọa trong đường ác

Nghiệp lực như xích đu

Đều do tâm biến hóa.

Chúng sinh bị si gạt

Thường lưu chuyển theo đó

Sinh tử như bánh xe

Mười hai xứ như căm.

Xoay vần ở thế gian

Đều do tâm sai khiến

Vì tâm tạo nghiệp lành

Dẫn sinh đến Cõi Trời.

Bị cảnh giới mê hoặc

Không xét khổ sau này

Hãy suy xét hành động

Giữa vui và chẳng vui.

Nghiệp khổ, vui tuy khác

Đều từ nhân duyên sinh

Thế gian không vui sướng

Là do nghiệp trói buộc.

Vui hết khổ hiện tiền

Đều do tâm tạo tác

Chúng sinh vì gió nghiệp

Thổi bay đến các cõi.

Lại sinh tâm ham thích

Là do nghiệp buộc ràng

Chỉ nghiệp thiện, bất thiện

Theo mãi đến đời sau.

Giống như hái cánh hoa

Hương thơm sẽ theo đó

Tự nghiệp khiến chúng sinh

Trôi lăn trong sinh diệt.

Ví như cái xích đu

Lên xuống mãi không ngừng

Qua lại trong sáu đường

Trời, Người, A Tu La…

Bị ngu si che lấp

Không hiểu biết chân thật

Như bánh xe ở đời

Xoay tròn theo tay quay.

Bị nghiệp lực xô đẩy

Nhanh chóng không gì bằng

Do nghiệp lực ràng buộc

Mười hai chi hòa hợp.

Đó là vòng duyên sinh

Thế gian không biết được

Chư Thiên bị si phủ

Luôn tham đắm cảnh dục.

Chỉ quả nghiệp trường tồn

Niềm vui không tích tụ

Vì không biết nghiệp thiện

Như thuốc hay, đèn sáng.

Trừ tối, được khinh an

Cứu lành được tất cả.

Chịu cực khổ khó kham

Và mọi sự kinh sợ

Nghiệp này có sức mạnh

Không phát sinh mỏi mệt.

Hết mạng sống Cõi Trời

Sinh xuống chốn nhân gian

Khi chấm dứt tuổi thọ

Chết đọa vào địa ngục.

Khỏi ngục làm súc sanh

Sau đọa làm ngạ quỷ

Đều là do gió nghiệp

Bay mãi không dừng yên.

Chúng sinh ngu si ấy

Chưa bao giờ tỏ ngộ

Chúng sinh lái xe nghiệp

Đi khắp trong ba cõi.

Xe khác không như thế

Nhanh chóng không gì bằng

Nếu làm việc thanh tịnh

Sẽ được hưởng phước báo.

Chỉ ở trong đời này

Mới biết được tự nghiệp

Nghiệp như vật thêu vẽ

Đều do tâm sinh khởi.

Vẽ khắp cả mọi nơi

Mãi mãi không hoại diệt

Phước báo rất rộng lớn

Đều từ nghiệp sinh ra.

Khi phước nghiệp chấm dứt

Niềm vui cũng tán hoại

Nếu không bỏ nghiệp lành

Niềm vui càng tăng trưởng.

Vì vậy với nhân lành

Hãy thường xuyên tu tập

Ở trong trăm ngàn đời

Thọ đủ loại thân hình.

Bị nghiệp lực trói buộc

Không hề có an vui

Nếu tạo tất cả nhân

Sẽ chịu hết thảy quả.

Hãy ở trong đời này

Siêng tu các hạnh lành

Bức tranh nghiệp thật khéo

Đều do tâm vẽ ra.

Nghiệp hết, quả không còn

Thay đổi từng sát na

Chỉ tự nghiệp là bạn

Người khác làm sao được.

Khéo điều phục thân mình

Như lý mà an trụ

Trang sức bằng tự nghiệp

Không do ai làm ra.

Ở trong trăm ngàn đời

Chưa bao giờ rời xa

Ai thấu tỏ sinh diệt

Và nhân quả chân thật.

Sẽ lìa các tội cấu

Đạt đến nơi bất diệt

Tất cả nghiệp đã tạo

Đến đâu cũng đuổi theo.

Như căm nương bánh xe

Xoay chuyển ở thế gian

Hãy dùng trí chọn lọc

Như lý mà tu tập

Là Bậc Điều Ngự Sư

Thoát hẳn mọi phiền não.

***

Tổng hợp