Phật Thuyết Kinh đại Bát Nhã Ba La Mật đa - Hội Thứ Ba - Phẩm Hai Mươi Mốt - Phẩm Tướng Không - Phần Hai

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư Cưu Ma La Thập, Đời Diêu Tần

PHẬT THUYẾT KINH 

ĐẠI BÁT NHÃ BA LA MẬT ĐA

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư

Cưu Ma La Thập, Đời Diêu Tần  

HỘI THỨ BA  

PHẨM HAI MƯƠI MỐT

PHẨM TƯỚNG KHÔNG  

PHẦN HAI   

Lại nữa, Thiện Hiện! Nếu Đại Bồ Tát lìa bát nhã Ba la mật đa thâm sâu, trải qua hằng hà sa số đại kiếp cúng dường Tam Bảo: Phật Bảo, Pháp Bảo và Tăng Bảo.

Ý ông thế nào?

Nhờ nhân duyên này mà Đại Bồ Tát ấy đạt được phước đức nhiều chăng?

Thiện Hiện bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Rất nhiều!

Bạch Thiện Thệ! Rất nhiều. Vị ấy được phước vô lượng, vô số, vô biên không thể nghĩ bàn, không thể tính đếm được.

Phật Bảo: Thiện Hiện! Đúng vậy! Đúng vậy! Nhưng nếu Đại Bồ Tát y vào bát nhã Ba la mật đa thâm sâu mà lời nói đi đôi với việc làm suốt cả ngày đêm, công đức đạt được nhiều hơn công đức của người kia vô lượng, vô biên.

Vì sao?

Vì bát nhã Ba la mật đa rất thâm sâu, đó là cỗ xe của Đại Bồ Tát. Vì các Đại Bồ Tát nương vào cỗ xe này mà mau đạt đến quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề, chuyển dịu pháp luân, độ tất cả hữu tình.

Lại nữa, Thiện Hiện! Nếu Đại Bồ Tát lìa bát nhã Ba la mật đa thâm sâu, giả sử trải qua hằng hà sa số đại kiếp cúng dường Bậc Dự Lưu, Nhất Lai, Bất Hoàn, Ứng cúng, Ðộc Giác, Bồ Tát, Như Lai.

Ý ông thế nào?

Nhờ sự cúng dường này mà Đại Bồ Tát ấy được phước có nhiều chăng?

Thiện Hiện bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Rất nhiều!

Bạch Thiện Thệ! Rất nhiều. Phước của vị ấy vô lượng, vô số, vô biên, không thể nghĩ bàn, không thể tính đếm được.

Phật Bảo: Thiện Hiện! Đúng vậy! Đúng vậy! Nhưng nếu Đại Bồ Tát y vào bát nhã Ba la mật đa thâm sâu, theo lời nói mà tu học trong một ngày đêm, thì công đức đạt được nhiều hơn công đức người kia vô lượng, vô biên.

Vì sao?

Vì các Đại Bồ Tát tu hành bát nhã Ba la mật đa thâm sâu vượt qua địa vị Thanh Văn, Độc Giác, mau nhập vào chánh tánh ly sanh của Bồ Tát, rồi dần dần tu Bồ Tát hạnh, mau chứng quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề, chuyển diệu pháp luân, cứu độ các hữu tình.

Lại nữa, Thiện Hiện! Nếu Đại Bồ Tát lìa bát nhã Ba la mật đa thâm sâu, giả sử trải qua hằng hà sa số đại kiếp tinh tấn tu học bố thí, tịnh giới, an nhẫn, tinh tấn, tịnh lự, bát nhã.

Ý ông thế nào?

Nhờ sự tu học này mà Đại Bồ Tát ấy đạt được phước có nhiều chăng?

Thiện Hiện bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Rất nhiều!

Bạch Thiện Thệ! Rất nhiều. Phước của vị ấy vô lượng, vô số, vô biên, không thể nghĩ bàn không thể tính đếm được.

Phật Bảo: Thiện Hiện! Đúng vậy! Đúng vậy! Nhưng nếu Đại Bồ Tát thực hành đúng theo bát nhã Ba la mật đa thâm sâu, suốt cả ngày đêm tinh tấn tu học bố thí, tịnh giới, an nhẫn, tinh tấn, tịnh lự, bát nhã, thì công đức đạt được nhiều hơn công đức người kia vô lượng, vô biên.

Vì sao?

Vì bát nhã Ba la mật đa thâm sâu là mẹ của các Đại Bồ Tát.

Vì sao?

Vì bát nhã Ba la mật đa thâm sâu có thể sanh ra chúng Đại Bồ Tát. Tất cả chúng Đại Bồ Tát đều y vào bát nhã Ba la mật đa thâm sâu mà mau viên mãn tất cả Phật Pháp.

Lại nữa, Thiện Hiện! Nếu Đại Bồ Tát lìa bát nhã Ba la mật đa thâm sâu, giả sử trải qua hằng hà sa số đại kiếp, bố thí pháp cho tất cả hữu tình.

Ý ông thế nào?

Đại Bồ Tát ấy nhờ nhân duyên này mà đạt được phước có nhiều chăng?

Thiện Hiện bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Rất nhiều!

Bạch Thiện Thệ! Rất nhiều. Phước của vị ấy vô lượng, vô biên, không thể nghĩ bàn không thể tính đếm được.

Phật Bảo: Thiện Hiện! Đúng vậy! Đúng vậy! Nhưng nếu Đại Bồ Tát sống đúng với bát nhã Ba la mật đa thâm sâu đã nói, suốt cả ngày đêm lấy pháp bố thí cho tất cả hữu tình thì công đức đạt được nhiều hơn công đức người kia vô lượng, vô biên.

Vì sao?

Vì Đại Bồ Tát lìa bát nhã Ba la mật đa thâm sâu, tức là xa lìa trí nhất thiết trí. Nếu Đại Bồ Tát không lìa bát nhã Ba la mật đa thâm sâu, tức là không lìa trí nhất thiết trí.

Cho nên, này Thiện Hiện! Nếu Đại Bồ Tát muốn đắc quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề, thì không nên xa lìa bát nhã Ba la mật đa thâm sâu.

Lại nữa, Thiện Hiện! Nếu Đại Bồ Tát lìa bát nhã Ba la mật đa thâm sâu, giả sử trải qua hằng hà sa số đại kiếp tu hành bố thí cho đến bát nhã Ba la mật đa. An trụ vào pháp nội không cho đến pháp vô tính tự tính không. An trụ vào chân như cho đến cảnh giới bất tư nghì. An trụ vào Thánh Đế khổ, tập, diệt, đạo.

Tu hành bốn niệm trụ cho đến tám chi Thánh đạo. Tu hành bốn tịnh lự, bốn vô lượng, bốn định vô sắc. Tu hành pháp môn giải thoát không, vô tướng, vô nguyện. Tu hành tám giải thoát cho đến mười biến xứ.

Tu hành Cực Hỷ địa cho đến Pháp Vân địa. Tu hành tất cả pháp môn Đà La Ni, pháp môn Tam Ma Địa. Tu hành năm loại mắt, sáu phép thần thông. Tu hành mười lực Như Lai cho đến mười tám Pháp Phật bất cộng.

Tu hành đại từ, đại bi, đại hỷ, đại xả. Tu hành pháp không quên mất, tánh luôn luôn xả. Tu hành trí nhất thiết, trí đạo tướng, trí nhất thiết tướng. Tu hành các Phật Pháp vô biên khác.

Ý ông thế nào?

Đại Bồ Tát nhờ nhân duyên tu học ấy mà đạt được phước có nhiều chăng?

Thiện Hiện bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Rất nhiều!

Bạch Thiện Thệ! Rất nhiều. Phước của vị ấy vô lượng, vô số, vô biên không thể nghĩ bàn, không thể tính đếm được.

Phật Bảo: Thiện Hiện! Đúng vậy! Đúng vậy! Nhưng nếu Đại Bồ Tát sống đúng với bát nhã Ba la mật đa thâm sâu đã nói, suốt cả ngày đêm tu hành bố thí cho đến bát nhã Ba la mật đa, nói rộng cho đến trí nhất thiết tướng, thì công đức đạt được nhiều hơn công đức người kia vô lượng, vô biên.

Vì sao?

Vì Đại Bồ Tát không lìa bát nhã Ba la mật đa thâm sâu mà bị thối chuyển trí nhất thiết trí thì không có việc ấy. Nếu Đại Bồ Tát lìa bát nhã Ba la mật đa thâm sâu, bị thối chuyển trí nhất thiết trí thì việc này có xảy ra.

Cho nên, này Thiện Hiện! Nếu Đại Bồ Tát muốn đắc quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề, thì không nên xa lìa bát nhã Ba la mật đa thâm sâu.

Lại nữa, Thiện Hiện! Nếu Đại Bồ Tát lìa bát nhã Ba la mật đa thâm sâu, giả sử trải qua hằng hà sa số đại kiếp tu hành tất cả tài thí, pháp thí, ở nơi thanh vắng, chánh niệm tư duy, đem tất cả phước nghiệp tu hành trước đây bình đẳng cho các hữu tình, cùng nhau hồi hướng đến quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề.

Ý ông thế nào?

Đại Bồ Tát ấy nhờ đó đạt được phước có nhiều chăng?

Thiện Hiện bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Rất nhiều!

Bạch Thiện Thệ! Rất nhiều. Phước của vị ấy vô lượng, vô số, vô biên không thể nghĩ bàn, không thể tính đếm được.

Phật Bảo: Thiện Hiện! Đúng vậy! Đúng vậy! Nhưng nếu Đại Bồ Tát sống đúng với bát nhã Ba la mật đa thâm sâu đã nói, suốt cả ngày đêm tu hành tất cả tài thí, pháp thí, ở nơi thanh vắng, chánh niệm tư duy, đem tất cả phước nghiệp tu hành trước đây bình đẳng cho các hữu tình, rồi cùng nhau hồi hướng đến quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề, thì công đức đạt được nhiều hơn người kia vô lượng, vô biên.

Vì sao?

Vì y vào bát nhã Ba la mật đa thâm sâu mà hồi hướng thì nên biết đó là hồi hướng vô thượng. Còn lìa bát nhã Ba la mật đa thâm sâu mà hồi hướng thì nên biết đó là hồi hướng hữu thượng.

Cho nên, này Thiện Hiện! Đại Bồ Tát muốn đắc quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề, không bao giờ xa lìa bát nhã Ba la mật đa thâm sâu, đem phước nghiệp tu hành trước đây bình đẳng cho các hữu tình, rồi cùng nhau hồi hướng đến quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề.

Lại nữa, Thiện Hiện! Nếu Đại Bồ Tát lìa bát nhã Ba la mật đa thâm sâu, giả sử trải qua hằng hà sa số đại kiếp, nhờ vào công đức căn lành của tất cả Như Lai Ứng Chánh Ðẳng Giác và các đệ tử quá khứ, hiện tại, vị lai, tập hợp lại đầy đủ với sự tùy hỷ trong hiện tại, rồi bình đẳng cho các hữu tình, cùng nhau hồi hướng đến quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề.

Ý ông thế nào?

Đại Bồ Tát ấy do nhân duyên này mà đạt được phước có nhiều chăng?

Thiện Hiện bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Rất nhiều!

Bạch thiện Thệ! Rất nhiều. Phước của vị ấy vô lượng, vô số, vô biên không thể nghĩ bàn, không thể tính đếm được.

Phật Bảo: Thiện Hiện! Đúng vậy! Đúng vậy! Nhưng nếu Đại Bồ Tát sống đúng với bát nhã Ba la mật đa thâm sâu đã nói, suốt cả ngày đêm nhờ vào công đức căn lành của tất cả Như Lai Ứng Chánh Ðẳng Giác và các đệ tử quá khứ, hiện tại, vị lai, tập hợp đầy đủ với sự tùy hỷ trong hiện tại, bình đẳng cho các hữu tình, cùng nhau hồi hướng đến quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề, thì công đức đạt được nhiều hơn người kia vô lượng, vô biên.

Vì sao?

Vì tất cả công đức căn lành của sự tùy hỷ hồi hướng đều lấy bát nhã Ba la mật đa thâm sâu làm đầu.

Cho nên, này Thiện Hiện! Nếu Đại Bồ Tát muốn đắc quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề, thì không bao giờ xa lìa bát nhã Ba la mật đa thâm sâu, đem các căn lành tùy hỷ hồi hướng quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề.

Bấy giờ, Thiện Hiện liền bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Như lời Ngài đã nói, các hành đều do phân biệt tạo ra, đã do vọng tưởng sanh ra nên hoàn toàn không thật có.

Vậy do đâu các Đại Bồ Tát ấy đạt được phước vô lượng, vô số, vô biên?

Bạch Thế Tôn! Do phân biệt mà tạo ra các phước nghiệp nên không thể có chánh kiến ở thế gian, không thể hướng đến nhập vào chánh tánh ly sanh, cũng không thể đắc quả Dự Lưu cho đến quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề?

Phật Bảo: Thiện Hiện! Đúng vậy! Đúng vậy! Đúng như lời ông nói. Nhưng các Đại Bồ Tát hành bát nhã Ba la mật đa thâm sâu biết tất cả loại phân biệt đã tạo hoàn toàn không, không có sở hữu, là hư vọng, không thật.

Vì sao?

Vì các Đại Bồ Tát học kỹ pháp nội không cho đến pháp vô tính tự tính không. Sau khi an trụ vào tất cả không như vậy rồi, như như quán sát những gì do phân biệt tạo ra là hoàn toàn không, không có sở hữu, là hư vọng chẳng thật.

Cho nên không bao giờ xa lìa bát nhã Ba la mật đa thâm sâu. Không xa lìa bát nhã Ba la mật đa thâm sâu thì đạt được vô lượng, vô số, vô biên phước đức. Do nhân duyên này mà phát sanh chánh kiến, cũng có thể nhập vào chánh tánh ly sanh, cho đến có thể chứng đắc quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề.

Cụ thọ Thiện Hiện lại bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Nói về vô lượng, vô số, vô biên, nó khác nhau như thế nào?

Phật Bảo: Thiện Hiện! Vô lượng là lường không được, không thể lường trong pháp ở quá khứ, hiện tại, vị lai nên gọi là vô lượng. Vô số nghĩa là đếm không thể được, không thể đếm được hết pháp trong cảnh giới hữu vi, vô vi nên gọi là vô số. Vô biên là biên giới không thể nắm bắt, không thể suy lường giới hạn của pháp kia, nên gọi là vô biên.

Cụ thọ Thiện Hiện lại bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Có nhân duyên, nên sắc cũng vô lượng, vô số, vô biên.

Còn thọ, tưởng, hành, thức có vô lượng, vô số, vô biên không?

Phật Bảo: Thiện Hiện! Có nhân duyên nên sắc cũng vô lượng, vô số, vô biên. Thọ, tưởng, hành, thức cũng vô lượng, vô số, vô biên.

Cụ thọ Thiện Hiện lại bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Do nhân duyên nào mà sắc cũng vô lượng, vô số, vô biên.

Thọ, Tưởng, Hành, Thức cũng vô lượng, vô số, vô biên?

Phật Bảo: Thiện Hiện! Vì tánh sắc là không, nên nói là vô lượng, vô số, vô biên. Tánh của thọ, tưởng, hành, thức là không, nên nói là vô lượng, vô số, vô biên.

Cụ thọ Thiện Hiện lại bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Chỉ tánh của sắc là không.

Tánh của thọ, tưởng, hành, thức tánh là không, còn tánh của tất cả pháp cũng đều không hay sao?

Phật Bảo: Thiện Hiện! Trước đây Ta há không nói tất cả pháp đều không hay sao?!

Thiện Hiện bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Mặc dù Phật thường nói các pháp đều không, nhưng vì các hữu tình không biết, không thấy, không hiểu cho nên nay con hỏi lại.

Bạch Thế Tôn! Tánh không của các pháp là vô tận, cũng là vô lượng, cũng là vô số, cũng là vô biên.

Bạch Thế Tôn! Trong các pháp không, tận cùng không thể đắc, đo lường không thể đắc, số lượng không thể đắc, biên giới không thể đắc.

Do đó mà là vô tận, vô lượng, vô số, vô biên, nghĩa và văn cả hai đều không khác nhau?

Phật Bảo: Thiện Hiện! Đúng vậy! Đúng vậy! Đúng như lời ông nói. Vô tận, vô lượng, vô số, vô biên thì nghĩa và văn cả hai đều không khác nhau, vì tất cả đều hiển bày rõ ràng về các pháp không.

Thiện Hiện nên biết! Lý không của các pháp đều không thể nói. Như Lai chỉ dùng phương tiện nói là vô tận, hoặc nói là vô lượng, hoặc nói là vô số, hoặc nói là vô biên, hoặc nói là không, hoặc nói là vô tướng, hoặc nói là vô nguyện, hoặc nói là vô tác.

Hoặc nói là vô vi, hoặc nói là vô sanh, hoặc nói là vô diệt, hoặc nói là tạp nhiễm, hoặc nói là vĩnh viễn diệt trừ, hoặc nói là Niết Bàn, hoặc nói là chân như, hoặc nói là thật tế. Các thật nghĩa v.v… như vậy không khác nhau, tất cả đều do Như Lai dùng phương tiện để giảng nói.

Cụ thọ Thiện Hiện liền bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Phương tiện thiện xảo thật kỳ diệu, không thể nào giảng nói hết thật tánh của các pháp, nhưng vì hữu tình mà dùng phương tiện để hiển bày.

Như con hiểu nghĩa của Ngài nói thì thật tánh của các pháp đều không thể nói?

Phật Bảo: Thiện Hiện! Đúng vậy! Đúng vậy! Thật tánh của các pháp đều không thể nói.

Vì sao?

Vì tánh của tất cả pháp hoàn toàn không, không ai có thể giảng nói bất khả thuyết hết cái không đó được.

Bấy giờ, Thiện Hiện lại bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Nghĩa của bất khả thuyết có tăng, có giảm không?

Phật Bảo: Thiện Hiện! Nghĩa bất khả thuyết không tăng, không giảm.

Cụ thọ Thiện Hiện lại bạch Phật: Bạch Thế Tôn! Nếu nghĩa bất khả thuyết không tăng, không giảm thì bố thí cho đến bát nhã Ba la mật đa cũng không tăng, không giảm. Bốn niệm trụ cho đến tám chi Thánh Đạo cũng không tăng, không giảm. Bốn tịnh lự, bốn vô lượng, bốn định vô sắc cũng không tăng, không giảm.

Pháp Môn giải thoát không, vô tướng, vô nguyện cũng không tăng, không giảm. Tám giải thoát cho đến mười biến xứ cũng không tăng, không giảm. Cực Hỷ địa cho đến Pháp Vân địa cũng không tăng, không giảm.

Tất cả pháp môn Đà La Ni, pháp môn Tam Ma Địa cũng không tăng, không giảm. Năm loại mắt, sáu phép thần thông cũng không tăng, không giảm. Mười lực Như Lai cho đến cho đến mười tám Pháp Phật bất cộng cũng không tăng, không giảm.

Đại từ, đại bi, đại hỷ, đại xả cũng không tăng, không giảm. Pháp không quên mất, tánh luôn luôn xả cũng không tăng, không giảm. Trí nhất thiết, trí đạo tướng, trí nhất thiết tướng cũng không tăng, không giảm.

Bạch Thế Tôn! Nếu bố thí Ba la mật đa nói rộng cho đến trí nhất thiết tướng cũng không tăng, không giảm thì bố thí Ba la mật đa nói rộng cho đến trí nhất thiết tướng đều vô sở hữu.

Nếu bố thí Ba la mật đa nói rộng cho đến trí nhất thiết tướng đều vô sở hữu thì Đại Bồ Tát tu hành bố thí Ba la mật đa nói rộng cho đến trí nhất thiết tướng như thế nào để chứng đắc quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề?

Phật Bảo: Thiện Hiện! Đúng vậy! Đúng vậy! Nghĩa bất khả thuyết không tăng, không giảm. Bố thí Ba la mật đa nói rộng cho đến trí nhất thiết tướng cũng không tăng, không giảm. Nghĩa bất khả thuyết vô sở hữu nên bố thí Ba la mật đa nói rộng cho đến trí nhất thiết tướng cũng vô sở hữu.

Nhưng các Đại Bồ Tát khi tu hành bát nhã Ba la mật đa thâm sâu, an trụ bát nhã Ba la mật đa, dùng phương tiện thiện xảo, không suy nghĩ như vậy: Đối với bát nhã cho đến bố thí Ba la mật đa hoặc tăng hay giảm, ta chỉ nghĩ: Nó chỉ do vọng tưởng mà có cái tên để gọi là bát nhã Ba la mật đa cho đến bố thí Ba la mật đa.

Khi Đại Bồ Tát ấy tu hành bố thí cho đến bát nhã Ba la mật đa, đem bố thí cho đến bát nhã Ba la mật đa này tương ưng với tác ý, nương theo tâm niệm ấy và các căn lành rồi bình đẳng cho các hữu tình.

Cùng nhau hồi hướng đến quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề, giống như Phật hồi hướng lên ngôi quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề vi diệu sâu xa. Nhờ năng lực phương tiện thiện xảo của sự hồi hướng này mà chứng đắc quả vị Vô Thượng Chánh Đẳng Bồ Đề.

***

Tổng hợp