Phật Thuyết Kinh Tiểu Bộ - Tập Mười - Chuyện Tiền Thân đức Phật - Chương Bốn - Phẩm Bốn - Phẩm Bốn Bài Kệ Số Bốn - Chuyện Cái Sàng Tọa Tiền Thân Pìtha

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư An Thế Cao, Đời Hậu Hán

PHẬT THUYẾT KINH TIỂU BỘ

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư 

An Thế Cao, Đời Hậu Hán  

TẬP MƯỜI

CHUYỆN TIỀN THÂN ĐỨC PHẬT  

CHƯƠNG BỐN  

PHẨM BỐN

PHẨM BỐN BÀI KỆ SỐ BỐN  

CHUYỆN CÁI SÀNG TỌA

TIỀN THÂN PÌTHA  

Ôi, tôi đã chẳng mời ngồi. Câu chuyện này do bậc Ðạo Sư kể khi Ngài trú tại Kỳ Viên về một Tỳ Kheo. Tương truyền ông ta từ vùng quê đến Kỳ Viên.

Sau khi cởi bỏ y bát, ông đến đảnh lễ bậc Ðạo Sư và hỏi các chú tiểu: Này các chú, ai chăm lo các Tỳ Kheo ở nơi khác đến Xá Vệ?

Các chú tiểu đáp: Trưởng giả Cấp Cô Độc và nữ đại Cư Sĩ Visàkhà trông nom cả Tăng Đoàn thay thế bậc phụ mẫu của họ. Tốt lắm, ông ta nói như thế. Và lờ mờ sáng hôm sau, trước hơn ai hết, ông đến nhà ông Cấp Cô Ðộc. Vì ông đến vào giờ không hơp lý nên chẳng có ai chăm sóc ông cả. Không nhận được thứ gì nơi đây, ông liền bỏ đi và đến nhà bà Visàkhà.

Nơi đây, cũng vì đến quá sớm nên không nhận được gì cả. Sau khi quanh quất đó đây, ông trở lại và khi thấy cháo sữa đã hết, ông liền quay bỏ đi.

Ông lại đi quanh quẩn đó đây, và khi trở về, thấy cơm đã hết, ông quay lại Tinh Xá và bảo: Các Tỳ Kheo ở đây nói rằng hai gia đình ấy thuộc những tín hữu thuần thành, nhưng thật ra cả hai đều chẳng tín thành và cũng chẳng là người mộ đạo. Như thế ông cứ đi khắp nơi trách cứ hai gia đình ấy.

Vì vậy một hôm các Tỳ Kheo bắt đầu bàn tán trong pháp đường rằng Tỳ Kheo ấy từ vùng quê đến cửa nhà của các gia trưởng kia lúc quá sớm, nên đã không nhận được các thứ cúng dường và đi khắp nơi mắng nhiếc các gia đình ấy. Bậc Ðạo Sư đến và hỏi các Tỳ Kheo đang ngồi bàn tán việc gì.

Khi nghe kể lại, Ngài gọi Tỳ Kheo kia đến và hỏi ông ta có thực như thế không.

Tỳ Kheo ấy nói: Bạch Thế Tôn, thật như thế.

Bậc Ðạo Sư dạy: Này Tỳ Kheo, tại sao ông lại giận chứ?

Ngày xưa, trước khi Đức Phật xuất hiện trên thế gian này, khi các nhà tu khổ hạnh viếng thăm một gia đình mà không nhận được tặng vật, họ không hề tỏ ra tức giận.

Cũng với lời này, Ngài kể một chuyện đời xưa. Ngày xưa, khi Vua Brahmadatta trị vì ở Ba La Nại, Bồ Tát sinh ra trong một gia đình Bà La Môn.

Khi lớn lên, Ngài theo đuổi các học nghệ tại Takkasilà và sau đó Ngài sống đời phạm hạnh của một nhà tu ẩn dật. Sau khi sống một thời gian dài trong dãy tuyết Sơn, Ngài đến Ba La Nại để kiếm muối và giấm.

Ngài trú trong một vườn cây và sáng hôm sau vào thành mà khất thực. Bấy giờ, có một thương gia ở Ba La Nại là một tín hữu thuần thành. Bồ Tát hỏi tìm một gia đình thành tín và khi nghe nói đến gia đình thương gia nọ, liền đến nhà ông ta.

Bấy giờ vị thương gia đã đi bái kiến Vua và người nhà của ông cũng chẳng có ai gặp Ngài. Vì vậy Ngài quay trở ra. Sau đó thương gia ấy từ cung về trông thấy Ngài, chào Ngài rồi cầm lấy bình bát của Ngài và mời vào nhà. Nơi đây ông mời Ngài ngồi và chăm sóc Ngài, rửa và xức dầu thơm đôi bàn chân Ngài, mang cơm, bánh và các thức ăn khác ra mời. Trong lúc Ngài dùng bữa, ông hỏi Ngài điều này, điều nọ.

Thưa Tôn giả, mọi khách lạ đến nhà chúng tôi, dù là hành khất, Đạo Sĩ hay Bà La Môn, đều chẳng bao giờ phải ra đi mà không nhận những tặng vật biểu lộ sự cung tôn.

Thế mà hôm nay người của chúng tôi lại không trông thấy Ngài, khiến Ngài phải ra đi mà không được dâng chỗ ngồi, nước uống, không được rửa chân, không được dâng cơm, cháo để Ngài dùng. Ðấy là lỗi của chúng tôi. Xin Ngài tha thứ cho chúng tôi về điều ấy.

Rồi ông đọc bài kệ đầu:

Ôi, tôi đã chẳng mời ngồi,

Chẳng mang nước uống, chẳng mời Ngài ăn.

Tôi đây thú thật tội phần.

Cầu xin Tôn giả một lần thứ tha.

Bồ Tát nghe thế liền đọc bài kệ thứ hai:

Thứ tha tôi có chi mà!

Tôi nào cảm thấy phiền hà gì đâu!

Lần kia, một ý thoáng mau:

Người đây, thói tục phần nào lạ xa.

Vị thương gia nghe xong, liền trả lời bằng hai bài kệ nữa:

Thói tục từ lâu đời

Truyền tận đến chúng tôi

Mỗi lần khác lạ đến

Ân cần vẫn đón mời.

Chỗ khách ngồi, mời mọc,

Cung cấp thứ khách cần,

Mang nước đến rửa chân,

Ðãi khách như thân tộc.

Bồ Tát ở lại nơi ấy ít ngày, giảng dạy cho vị thương gia thành Ba La Nại về bổn phận của mình. Sau đó Ngài lui vào dãy Tuyết Sơn. Nơi đây, Ngài phát huy các thắng trí và các thiền chứng.

Bậc Ðạo Sư chấm dứt bài thuyết giảng và tuyên thuyết Tứ Ðế. Ở phần kết thúc Tứ Ðế, vị Tỳ Kheo kia Ðắc quả Dự Lưu và Ngài nhận diện tiền thân.

Bấy giờ, Ànanda là vị thương gia ở Ba La Nại, còn ta là vị Ẩn Sĩ nọ.

***

Tổng hợp