Phật Thuyết Kinh đại Bi đại ái - Phẩm Mười Sáu - Nhất Tâm định ý

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư Trúc Pháp Hộ, Đời Tây Tấn

PHẬT THUYẾT

KINH ĐẠI BI ĐẠI ÁI

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư

Trúc Pháp Hộ, Đời Tây Tấn  

PHẨM MƯỜI SÁU

NHẤT TÂM ĐỊNH Ý  

Phật nói: Như Lai Chí Chân biết rõ từ tam muội thiền định thoát khỏi mọi sân hận nơi phiền não. Nghĩa là chúng sinh ràng buộc trong dục trần, Như Lai biết rõ phương pháp đạt thanh tịnh. Như Lai biết vì quên niệm nên có duyên báo, từ vô minh tạo nên dục trần.

Do vô minh có hành, hành tạo thức, thức tạo danh sắc, danh sắc tạo lục nhập, lục nhập tạo nên xúc, xúc tạo thọ, thọ duyên ái, ái duyên thủ, thủ duyên hữu, hữu duyên sinh, sinh tạo nên già bệnh chết, ưu sầu khổ não. Như Lai biết rõ hai báo ứng và mười hai việc giúp chúng sinh thanh tịnh.

Hai báo: Nghe pháp nhu thuận từ người. Tự mình niệm pháp.

Lại có hai: Tâm chuyên nhất không tán loạn. Hiểu phương tiện tịch tĩnh, quán sát căn nguyên.

Lại có hai: Biết không có nhân ban đầu, biết không có sự đến đi.

Lại có hai: Quán không nơi sinh, bình an thân trước sự diệt mất.

Lại có hai: Thành tựu tất cả. Chứng đạt bằng trí tuệ.

Lại có hai: Tu tập đạo pháp, thuận pháp giải thoát. Biết vốn thanh tịnh.

Lại có hai: Đạt tuệ diệt tận nhưng không chấp trước, đạt tuệ vô sinh không ỷ lại.

Lại có hai: Thành tựu tín đức. Thành tựu chân thật. Đó là hai pháp đưa đến thanh tịnh mà Như Lai nhận biết. Song dục trần có nhiều nên phương pháp làm thanh tịnh dục trần cũng phải nhiều. Vả lại, từ dục trần đến thanh tịnh cần có nhân quan sát.

Với phương tiện tùy thuận dục trần, tạo nên nhân gần pháp, thâu phục kẻ kiêu mạn. Trí tuệ của Như Lai tịch tĩnh, an nhiên trước dục vọng và các pháp ác. Như Lai luôn thanh tịnh, hành thiền thứ nhất, an trụ trong cảnh giới tịch diệt.

Sau khi xuất thiền thứ nhất, tu tám môn giải thoát, quán thuận nghịch về tam muội, thấy biết bằng tam muội, hiển thị bình đẳng. Tam muội của các Như Lai không lo sợ, không ai hại được, không nhân duyên, khong vướng nơi phương tiện.

Như Lai luôn sống trong định, là Bậc tối tôn về định, an trụ một định biết tất cả định, tâm không thoái chuyển, không tăng giảm, mọi việc làm đều từ định. Tam muội của Phật không do cái khác sinh, không thể quán sát, Thanh Văn, Duyên Giác không thể biết, vượt cả Bồ Tát, không ai hơn, là thâm diệu, chúng sinh không thể biết.

Trí tuệ của Như Lai tịch nhiên, không biên giới, không cùng tận, không thể ví dụ. Như Lai dùng phương tiện quyền biến, giáo hóa Thanh Văn, giúp họ đạt định. Như Lai hiểu rõ hạnh của Duyên Giác, Bồ Tát, tùy thời cơ hóa độ. Đó là hạnh thứ bảy của Như Lai.

Đức Phật nói kệ:

Chúng sinh từ nhân duyên

Trần lao và ai dục

Như Lai biết tất cả

Trí Phật không bờ bến.

Chúng sinh tạo nghiệp tịnh

Hay tạo nghiệp không tịnh

Thế Tôn, đại trí tuệ

Hiểu tất cả không sai.

Từ nhân duyên tạo nghiệp

Cũng từ đó khởi trí

Vô minh là nhân duyên

Có các hành tạo tác.

Thức, danh sắc cứ thế

Tạo duyên cho sáu nhập

Thế Tôn biết rất rõ

Sự lưu chuyển nhân duyên.

Các dục vọng phiền não

Đều do tham mà có

Thông đạt về nhân duyên

Sự sinh khởi của dục.

Tư tưởng luôn ràng buộc

Cứ thế nhân duyên thành

Tất cả các chúng sinh

Đều thuộc vòng duyên khởi.

Chúng sinh muốn thanh tịnh

Cần có hai nhân duyên

Nghe pháp từ người khác

Quán sát nhờ lời dạy.

Hoặc riêng mình tự niệm

Quán các pháp rỗng lặng

Người này sẽ giải thoát

Khỏi biển khổ sinh tử.

Tịch tĩnh mà quán sát

Siêng năng trừ hai pháp

Tư duy, suy xét kỹ

Các pháp không đến đi.

Tĩnh tâm xét nguồn gốc

Không sinh cũng không diệt

Tịch tĩnh vào đạo pháp

Là đạt được thanh tịnh.

An trụ trong chánh hạnh

Bậc trí tu ba pháp

Người không tự buông thả

Tin ba môn giải thoát.

Thành tựu trí diệt tận

Chí thành đạt vô sinh

Đó là các nguyên nhân

Thanh tịnh, đạt chí nguyện.

Thế Tôn chuyên tâm biết

Luôn an trụ tam muội

Thành tựu pháp tịch tĩnh

Dũng mãnh làm mọi việc.

Quán sát và suy xét

Từ thuận đến hành nghịch

Phật là Vua các pháp

Thành tựu tám giải thoát.

Chỉ từ một tam muội

Biết vô số chánh định

Bậc tối tôn biết rõ

Hạnh Phật luôn bình đẳng.

Từ tam muội khởi hạnh

Pháp Phật không cùng tận

Do từ nơi hành ấy

Tâm thắng không chỗ định.

Hoặc Thanh Văn, Duyên Giác,

Chánh định cũng như vậy

Và định của Bồ Tát

Cũng từng ấy chủng loại.

Định Phật được an trụ

Đều siêu vượt tất cả

Như Lai dùng trí sáng

Tùy thời giáo hóa chúng.

***

Tổng hợp