Phật Thuyết Kinh Quán Sát Chư Pháp Hạnh - Phẩm Bốn - Phẩm Thọ Ký - Phần Một

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư Xà Na Quật Đa, Đời Tùy

PHẬT THUYẾT KINH QUÁN SÁT

CHƯ PHÁP HẠNH

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư

Xà Na Quật Đa, Đời Tùy  

PHẨM BỐN

PHẨM THỌ KÝ  

PHẦN MỘT  

Lúc bấy giờ, Đại Bồ Tát Hỷ Vương bạch Đức Phật rằng: Hy hữu quá, thưa Đức Thế Tôn! Rất là hy hữu Tu Già Đa! Thậm chí Đức Như Lai cũng xưng nói khen ngợi công đức sở hữu của Đại Bồ Tát nhiếp thọ chánh pháp này.

Thưa Đức Thế Tôn! Pháp nào mà Bồ Tát phải đầy đủ để được Tam Ma Địa này?

Đức Phật dạy rằng: Này Hỷ Vương! Một pháp cụ túc để Bồ Tát được Tam Ma Địa này.

Cái gì là một?

Này Hỷ Vương! Ở trong Bồ Tát bền chắc thệ nguyện trụ trong Vô Thượng, Chánh Đẳng, Chánh Giác. Chỗ đó, hoặc có phá hoại, hoặc đối trước đùa giỡn, hoặc hướng về người khác hủy báng, hoặc tranh trái quấy, hoặc sân mắng, hoặc quở trách.

Người kia ở trong hoàn cảnh ấy không phẩn hận, không tỵ hiềm, không sinh kết hận, mà trụ ở trên sự quan sát tâm mình.

Khi ta Phát Tâm bồ đề không người thỉnh ta, hoặc Trời, Rồng, hoặc Dạ Xoa, A Tu La, Già Lưu Trà, Kiền Thát Bà, Khẩn Na La, Ma Hầu La Già và phi nhân, chẳng phải phi nhân, cũng chẳng có một người thế gian khác thỉnh ta.

Chỉ tự tâm của ta suy nghĩ mà sinh tâm Vô Thượng, Chánh Đẳng, Chánh Giác. Nhưng khi tâm đó của ta sinh ra thì các Đức Phật đều biết.

Ta nay chẳng nên như thế này: Như ta vì người khác phá vỡ tự tại, như đối trước người khác đùa chơi, như giận mắng, như quở trách, như khinh khi, như giỡn học, như nói hại, như đánh… muốn khiến cho họ sợ hãi xả bỏ bồ đề hay xả bỏ chúng sinh.

Như ta lại tác khởi ý nhỏ nhoi, hoặc sinh ra tâm Thanh Văn hoặc tâm Độc Giác… thì ta đã lừa dối các Đức Phật Thế Tôn. Nếu tâm này sinh ra bồ đề thì ta nay cần phải trụ chắc chắn ở thệ nguyện. Khi tâm đó sinh thì nhất định chẳng buông bỏ cho đến khi chưa ngồi bồ đề Đạo Tràng.

Này Hỷ Vương! Đây là một pháp cụ túc để Bồ Tát được Tam Ma Địa này.

Lúc bấy giờ, Đức Thế Tôn muốn cho ý nghĩa này sáng tỏ hơn nữa nên liền nói lời tụng ca này:

Người trí thường sinh thề bền chắc

Vì cầu vô thượng đại bồ đề

Ta ở trung gian chẳng mỏi mệt

Dùng tâm chẳng mệt hành bồ đề.

Nếu bị đùa chơi và tranh cãi

Giận mắng, quở trách, chẳng cúng dường

Tự tâm như vậy thuận an ủi

Ở trong không có giận phá sinh ra

Như ta khi tâm bồ đề sinh

Chẳng phải Trời Rồng… thỉnh ta vậy

Trong các chúng sinh ta sinh bi, từ bi

Sinh tâm duyên với đạo bồ đề.

Nếu lại ta nay khởi ý nhỏ

Thì ta lừa dối các Thế Tôn

Ta bền tinh tấn chẳng mỏi mệt

Thủ hộ thệ nguyện mà làm Phật.

Hành giả như vậy đại danh xưng

Tam Ma Địa này có hiện tiền

Tâm bồ đề căn bản đứng vững

Hành pháp bồ đề chẳng khó khăn.

Này Hỷ Vương! Lại có hai pháp cụ túc khác để Bồ Tát được Tam Ma Địa này.

Những gì là hai?

Như ngôn như tác, các hạnh Bạch Pháp chọn lấy mà chẳng chán.

Này Hỷ Vương! Ở trong, cái gì là như ngôn như tác?

Bồ Tát này nghe nói có hạnh Bồ Tát, nghe có Phật Pháp đầy khắp thì Bồ Tát đó chọn lấy những điều này mà làm. Ta cũng tu hành những điều này.

Bồ Tát hành rồi, nhân đây sẽ giác ngộ Phật Pháp vô thượng. Bồ Tát đó làm đúng như lời nói tức là chọn lấy mà làm. Như hành thành tựu, hành động thanh tịnh thì đây là như ngôn như tác.

Sao gọi là trong các thiện hạnh chẳng chán?

Bồ Tát này tác khởi ý niệm này: Biến Trí không lường, như vậy chúng sinh không lường, ta làm lợi nghĩa, họ chẳng thể do thiếu căn lành, thiếu hạnh. Đối với vô lượng biến trí mà được đầy khắp, vì vô lượng chúng sinh mà làm lợi nghĩa.

Bồ Tát đó nếu khi phát khởi ý thiện như vậy mà đem hồi hướng hết những hồi hướng không lường đó thì sẽ như biển lớn cầu nghe chẳng chán.

Này Hỷ Vương! Đây là hai pháp cụ túc để Bồ Tát được Tam Ma Địa này.

Ở trong, Đức Phật lại nói lời này:

Như nói tức như làm

Đó không chẳng như nói

Đó cũng chẳng nói năng

Biệt dị này nếu có

Bồ Tát đó là như nói năng, ngôn thuyết

Như vậy hạnh tướng nghe đã hành

Người trí như nói tức như tác

Đó được định này Phật công đức

Bạch pháp chẳng đủ, nhàm

Những vị đó không chán

Bồ đề kia không lường

Vô lượng tánh công đức

Với bạch pháp lại chẳng đủ, nhàm

Ý thường chẳng đủ giống như biển

Vô lượng vô biên cõi chúng sinh,

Chẳng thể ý nhỏ mà đủ, chán

Lời nói của như tức như làm như tác

Lai với pháp cầu chẳng chán pháp

Với hai pháp này thuận học hành

Kia được định này Phật công đức.

Này Hỷ Vương! Lại có ba pháp cụ túc khác để Bồ Tát được Tam Ma Địa này.

Những gì là ba?

Bồ Tát này có ba thứ cấm giới thành tựu.

Những gì là ba?

Đó là thân giới, ngữ giới và ý giới. Lại không có ba thứ phiền não đốt nóng.

Những gì là ba?

Đó là tham dục đốt nóng, sân ác đốt nóng, ngu si đốt nóng và trong ba cõi chẳng nương mà tu hành phạm hạnh. Có ba pháp cụ túc này Bồ Tát được Tam Ma Địa này.

Ở trong Đức Phật lại nói lời này:

Cấm ngăn ba thứ chỗ

Thân, miệng và ý lòng

Đã tịch ba phiền não

Trong ba cõi chẳng nương

Cấm ngăn thân, ngữ và cả ý

Ba thứ phiền não lại lặng lòng

Và trong ba cõi chẳng nương cậy

Nên Tam Ma Địa được mau thành.

Này Hỷ Vương! Lại có bốn pháp cụ túc khác để Bồ Tát được Tam Ma Địa này.

Những gì là bốn?

Đó là biết nhân sinh ra pháp, biết nhân đó rồi và biết nhân sinh ra pháp rồi liền xả bỏ cái nhân ấy và chẳng chấp trước nhân sinh ra pháp. Bồ Tát đó biết đầy đủ như vậy thì Bồ Tát chẳng thấy có một pháp nào mà chẳng phải do nhân sinh ra.

Bồ Tát đó nghĩ như vậy: Nếu pháp đó nhân duyên sinh thì bản tính không kia chẳng sinh. Lại nữa, Bồ Tát đó có trí cụ túc như vậy rồi thì chẳng khởi vô minh và khiến cho vô minh diệt nên vì chúng sinh mà nói pháp.

Bồ Tát đó chẳng khởi các hành và khiến cho biết các hành nên vì chúng sinh mà nói pháp… cho đến chẳng khởi Lão Tử và khiến vượt qua Lão Tử nên vì chúng sinh mà nói pháp.

Này Hỷ Vương! Đây là bốn pháp cụ túc để Bồ Tát được Tam Ma Địa này.

Ở trong, Đức Phật lại nói lời này:

Đã biết ở nhân duyên

Nhân sinh ra cũng biết

Thì đó không nhận thức

Như đoạn và cả thường

Và nhân cũng biết cùng khắp

Hoặc tướng, hoặc tự thể

Hoặc pháp thuộc về nhân

Ở trong, trí chẳng trước chấp

Sự sinh của nhân duyên

Là không, nếu có thật

Nếu trí chuyển bên trong

Thì được Tam Ma Địa

Khắp biết vô minh xong

Thì các hành chẳng sinh

Như biết cũng như nói

Lợi ích cho chúng sinh.

Bốn pháp này nếu có

Bồ Tát, các thắng giả

Thì chẳng khó được thành

Tam muội Phật khen ấy.

Này Hỷ Vương! Lại có năm pháp cụ túc khác để Bồ Tát được Tam Ma Địa này.

Những gì là năm?

Này Hỷ Vương! Đó là Bồ Tát biết tác biết hợp, biết cửa, biết hạnh, biết đạo.

Ở trong, sao gọi là tác?

Sở dĩ nói Tác là nếu ở trong chúng sinh mà lòng bình đẳng, xả bỏ mọi thứ tưởng, trong các chúng sinh chỉ dùng một vị từ bi. Đây gọi là tác.

Ở trong, sao gọi là hợp?

Nếu biết quả báo chín muồi trong thân, thiện nghiệp đã làm hồi hướng về đạo bồ đề, ở trong chẳng chạm đến. Đây gọi là hợp.

Ở trong sao gọi là môn cửa?

Cái gọi là môn chính là không môn hay cam lộ môn, y vào Phạm bản thì gọi là bất tử. Từ xưa đến nay theo nghĩa gọi là cam lộ, ở trong cũng chẳng do cái gì khác. Đây gọi là môn.

Ở trong sao gọi là hạnh?

Đó là không hạnh, độc hạnh, như hạnh. Hạnh của các pháp bản tính đều tịnh. Đây gọi là hạnh.

Ở trong, sao gọi là đạo?

Cái gọi là lìa khỏi ngã tác và ngã sở tác, ta làm và cái ta làm là chánh kiến của Bậc Thánh. Đây gọi là đạo.

Này Hỷ Vương! Đây là năm pháp cụ túc để Bồ Tát được Tam Ma Địa này.

Ở trong, Đức Phật lại nói lời này:

Đẳng tâm trong chúng sinh

Những bậc đó làm vậy

Nghiệp báo thục, chín cũng tin

Thì hợp này vô thượng

Đạo phi, pháp tiểu đều lìa xong

Cầu đến pháp lành chẳng ngưng bỏ

Đều đem hồi hướng bồ đề đạo

Mà với bồ đề, chạm đến không.

Không chạm đến bồ đề

Biết được cửa giải thoát

Là vô tướng và không

Cũng chẳng làm với nguyện

Đây là vô thượng môn.

Ở trong các pháp có thiện xảo

Ở trong các pháp thường chẳng nương

Riêng tự hợp với vô sinh cảnh, cảnh giới vô sinh

Ngã và ngã sở, đó chẳng sinh.

Việc làm kẻ trí hợp với hạnh

Và trong bốn đạo trụ ở luôn

Là Hợp bồ đề chẳng khó được

Huống chi Tịch Tam Muội này thành.

Này Hỷ Vương! Lại có sáu pháp cụ túc khác để Bồ Tát được Tam Ma Địa này.

Những gì là sáu?

Đó là biết Nhãn, mắt và biết tự tánh của nhãn. Kia biết Nhãn rồi và biết tự tánh của nhãn rồi, ở trong ý sáng sắc, chẳng ý sáng sắc không có chấp trước ngăn ngại đạt đến lượng ngang bằng. Sắc này nhãn căn, cơ quan của mắt chẳng đốt cháy.

Như vậy biết nhĩ, tỷ, thiệt, thân, ý và biết… tự tính của ý… kia biết ý rồi, biết tự tánh của ý rồi, ở trong ý sáng pháp và chẳng ý sáng pháp không có chấp trước ngăn ngại, đạt đến lượng ngang bằng. Pháp này ý căn chẳng đốt cháy.

Này Hỷ Vương! Đây là sáu pháp cụ túc để Bồ Tát được Tam Ma Địa này.

Ở trong, Đức Phật lại nói lời này:

Biết đến tự tánh nhãn

Phi tự tánh, tự tánh

Kia trong sắc chẳng ngăn ngại

Hoặc không hoặc bất tịnh

Trong sắc đến ngang bằng

Kia không có dục nhiễm

Biết bản tính thể xong

Kia không có đốt cháy.

Như vậy nhĩ, tỷ cùng

Thiệc, thân và cả ý

Biết tự tánh kia xong

Trong các pháp chẳng trước chấp

Sáu cảnh giới giam cầm

Khiến bên ngoài chẳng chạy

Trí tự tánh đủ thành

Phi dục, phi ly dục

Trí như vậy tối tôn

Là bậc thắng Bồ Tát

Người đó chẳng khó khăn

Được Phật tán tam muội.

Này Hỷ Vương! Lại có bảy pháp cụ túc khác để Bồ Tát được Tam Ma Địa này.

Những gì là bảy?

Đó là chẳng siểm, dua nịnh, thuần trực, dục pháp, cầu pháp, quan sát pháp, khai pháp, hành pháp.

Này Hỷ Vương! Nhờ bảy pháp cụ túc này, Bồ Tát được Tam Ma Địa này.

Ở trong Đức Phật lại nói lời này:

Không có siểm khúc luôn luôn thẳng

Và khác lời ý khác đều không

Sở niệm của ý như lời nói

Người trí tự vui kẻ khác cùng với

Trụ ở trong thuận pháp, hành pháp

Dùng tiếng làm tối thắng chưa từng.

Như vậy siêng hợp thì được định

Mau chạm đại bồ đề không trên vô thượng.

Đó có dục pháp vang tiếng cả lớn

Có chán đủ cầu nghe chưa từng

Như nghe chánh niệm mà quan sát

Vì người nghe người đó lại tuyên dương.

Này Hỷ Vương! Lại có tám pháp cụ túc khác để Bồ Tát được Tam Ma Địa này.

Những gì là tám?

Đó là: Giới tụ đều tịnh, các ái trước xa lìa, lòng thường xuất gia, ưa trụ chỗ tịch tịnh, chẳng vì các lợi dưỡng, lòng chẳng tiếc thân, tín giải cao đạo, đối với ái, chẳng ái lòng bình đẳng.

Này Hỷ Vương! Đầy đủ tám pháp này Bồ Tát được Tam Ma Địa này.

Ở trong Đức Phật lại nói lời này:

Khắp tịnh với giới tụ

Trong thiện tịnh trụ dừng

Đã lìa các ái trước

Trong thắng giáo xuất gia

Thiện Thệ dạy Tỳ Kheo

Nên xả bỏ lợi dưỡng

Mà cầu trụ tịch này

Định này rất khó thấy

Hành tối thượng này nếu tu hành

Trong ái, chẳng ái không có khác

Nhiếp lấy tám pháp mà chuyển hành

Thượng Tam Ma Địa này ắt được.

Này Hỷ Vương! Lại có chín pháp cụ túc để Bồ Tát được Tam Ma Địa này.

Những gì là chín?

Này Hỷ Vương! Đó là Bồ Tát này xả bỏ chín việc sân, vượt khỏi chín chỗ chúng sinh trụ ở, thành tựu chín lớp định, qua khỏi tám tà đão, tà kiến điên đảo, vào trong tám chánh, lìa khỏi tám chẳng nhàn, chứng tám giải thoát, biết bảy thức trụ, tu bảy giác phận.

***

Tổng hợp