Phật Thuyết Kinh Tương ưng Bộ - Tập Hai - Thiên Nhân Duyên - Chương Một - Tương ưng Nhân Duyên - Phẩm Phật đà - Phần Hai - Phân Biệt

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư An Thế Cao, Đời Hậu Hán

PHẬT THUYẾT

KINH TƯƠNG ƯNG BỘ

Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư 

An Thế Cao, Đời Hậu Hán  

TẬP HAI

THIÊN NHÂN DUYÊN  

CHƯƠNG MỘT

TƯƠNG ƯNG NHÂN DUYÊN  

PHẨM PHẬT ĐÀ  

PHẦN HAI

PHÂN BIỆT  

Trú ở Sàvatthi Xá Vệ!

Này các Tỳ Kheo, ta sẽ thuyết và phân tích cho các ông về lý duyên khởi. Hãy lắng nghe và khéo suy nghiệm, ta sẽ giảng.

Thưa vâng, bạch Thế Tôn! Các Tỳ Kheo ấy vâng đáp Thế Tôn.

Thế Tôn nói như sau: Này các Tỳ Kheo!

Thế nào là lý duyên khởi?

Này các Tỳ Kheo!

Vô minh duyên hành.

Hành duyên thức.

Thức duyên sanh sắc.

Danh sắc duyên sáu xứ.

Sáu xứ duyên xúc.

Xúc duyên thọ.

Thọ duyên ái.

Aí duyên thủ.

Thủ duyên hữu.

Hữu duyên sanh.

Sanh duyên già, chết, sầu, bi, khổ, ưu, não được khởi lên. Như vậy là toàn bộ khổ uẩn này tập khởi.

Và này các Tỳ Kheo, thế nào là già, chết?

Cái gì thuộc chúng sanh này hay chúng sanh khác, thuộc bộ loại chúng sanh này hay thuộc bộ loại chúng sanh khác, bị già, yếu, suy nhược, răng rụng, tóc bạc, da nhăn, tuổi thọ tàn lụi, các căn chín muồi. Ðây gọi là già.

Cái gì thuộc chúng sanh này hay chúng sanh khác, thuộc bộ loại chúng sanh này hay thuộc bộ loại chúng sanh khác, sự từ bỏ, hủy hoại, tiêu mất, tử vong, các uẩn hư hoại, thân thể vứt bỏ. Ðây gọi là chết. Như vậy, đây là già, đây là chết. Này các Tỳ Kheo, đây gọi là già, chết.

Và này các Tỳ Kheo, thế nào là sanh?

Cái gì thuộc chúng sanh này hay chúng sanh khác, thuộc bộ loại chúng sanh này hay thuộc bộ loại chúng sanh khác bị sanh, xuất sanh, giáng sanh, đản sanh, sự xuất hiện các uẩn, sự thành tựu các xứ.

Này các Tỳ Kheo, đây gọi là sanh!

Và này các Tỳ Kheo, thế nào là hữu?

Này các Tỳ Kheo, có ba hữu này: Dục hữu, Sắc hữu, Vô sắc hữu. Này các Tỳ Kheo, đây gọi là hữu.

Và này các Tỳ Kheo, thế nào là thủ?

Này các Tỳ Kheo, có bốn thủ này: Dục thủ, kiến thủ, giới cấm thủ, ngã luận thủ.

Này các Tỳ Kheo, đây gọi là thủ.

Và này các Tỳ Kheo, thế nào là ái?

Này các Tỳ Kheo, có sáu ái này: Sắc ái, thanh ái, hương ái, vị ái, xúc ái, pháp ái. Này các Tỳ Kheo, đây gọi là ái.

Và này các Tỳ Kheo, thế nào là thọ?

Này các Tỳ Kheo, có sáu thọ này:

Thọ do nhãn xúc sanh.

Thọ do nhĩ xúc sanh.

Thọ do tỷ xúc sanh.

Thọ do thiệt xúc sanh.

Thọ do thân xúc sanh.

Thọ do ý xúc sanh.

Này các Tỳ Kheo, đây gọi là thọ.

Và này các Tỳ Kheo, thế nào là xúc?

Này các Tỳ Kheo, có sáu xúc này: Nhãn xúc, nhĩ xúc, tỷ xúc, thiệt xúc, thân xúc, ý xúc. Này các Tỳ Kheo, đây gọi là xúc.

Và này các Tỳ Kheo, thế nào là sáu xứ?

Nhãn xứ, nhĩ xứ, tỷ xứ, thiệt xứ, thân xứ, ý xứ.

Này các Tỳ Kheo, đây gọi là sáu xứ.

Và này các Tỳ Kheo, thế nào là danh sắc?

Thọ, tưởng, tư, xúc, tác ý. Đây gọi là danh. Bốn đại chủng và sắc do bốn đại chủng tạo ra. Ðây gọi là sắc. Như vậy, đây là danh, đây là sắc. Ðây gọi là danh sắc.

Và này các Tỳ Kheo, thế nào là thức?

Này các Tỳ Kheo, có sáu thức thân này: Nhãn thức, nhĩ thức, tỷ thức, thiệt thức, thân thức, ý thức. Này các Tỳ Kheo, đây gọi là thức.

Và này các Tỳ Kheo, thế nào là hành?

Này các Tỳ Kheo, có ba hành này: Thân hành, khẩu hành, ý hành. Này các Tỳ Kheo, đây gọi là hành.

Này các Tỳ Kheo, thế nào là vô minh?

Này các Tỳ Kheo, không rõ biết khổ, không rõ biết khổ tập, không rõ biết khổ diệt, không rõ biết con đường đưa đến khổ diệt. Này các Tỳ Kheo, đây gọi là vô minh. Như vậy này các Tỳ Kheo.

Vô minh duyên hành.

Hành duyên thức.

Thức duyên danh sắc.

Danh sắc duyên sáu xứ.

Sáu xứ duyên xúc.

Xúc duyên thọ.

Thọ duyên ái.

Aí duyên thủ.

Thủ duyên hữu.

Hữu duyên sanh.

Sanh duyên già, chết, sầu, bi, khổ, ưu, não được khởi lên. Như vậy là toàn bộ khổ uẩn này tập khởi. Nhưng do sự ly tham, đoạn diệt vô minh một cách hoàn toàn, nên hành diệt.

Do hành diệt nên thức diệt.

Do thức diệt nên danh sắc diệt.

Do danh sắc diệt nên sáu xứ diệt.

Do sáu xứ diệt nên xúc diệt.

Do xúc diệt nên thọ diệt.

Do thọ diệt nên ái diệt.

Do ái diệt nên thủ diệt.

Do thủ diệt nên hữu diệt.

Do hữu diệt nên sanh diệt.

Do sanh diệt nên già, chết, sầu, bi, khổ, ưu, não đều diệt. Như vậy là toàn bộ khổ uẩn này đoạn diệt.

***

Tổng hợp