Phật Thuyết Kinh Tiểu Bộ - Tập Mười - Chuyện Tiền Thân đức Phật - Chương Bốn - Phẩm Một - Phẩm Bốn Bài Kệ Số Một - Chuyện Người Tiện Dân Tiền Thân Chavaka
Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư An Thế Cao, Đời Hậu Hán
PHẬT THUYẾT KINH TIỂU BỘ
Hán dịch: Ngài Tam Tạng Pháp Sư
An Thế Cao, Đời Hậu Hán
TẬP MƯỜI
CHUYỆN TIỀN THÂN ĐỨC PHẬT
CHƯƠNG BỐN
PHẨM MỘT
PHẨM BỐN BÀI KỆ SỐ MỘT
CHUYỆN NGƯỜI TIỆN DÂN
TIỀN THÂN CHAVAKA
Thưa Ðạo Sư, thưa Vương Đệ Tử. Chuyện này do bậc Ðạo Sư kể khi Ngài trú tại Kỳ Viên về hội chúng của nhóm sáu Tỳ Kheo.
Chuyện được kể với đầy đủ chi tiết trong bộ Luật Tạng Vinaya đây chỉ là phần tóm tắt.
Bậc Ðạo Sư gọi Sáu Tỳ Kheo ấy đến và hỏi xem có thật họ đã ngồi giảng giới luật ở chỗ thấp trong khi các đệ tử của họ ngồi ở chỗ cao hơn. Họ thú nhận rằng thật như thế.
Bậc Ðạo Sư quở trách họ về sự thiếu tôn trọng của họ đối với giới luật của Ngài và bảo rằng các trí giả xưa kia cũng đã phải quở trách người ta về việc ngồi ở chỗ thấp mà giảng dạy, dù là giảng dạy các học thuyết ngoại đạo đi nữa.
Rồi Ngài kể một chuyện đời xưa. Ngày xưa, khi Vua Brahmadatta trị vì xứ Ba La Nại, Bồ Tát sinh ra là con của một phụ nữ hạ tiện. Chàng lớn lên và trở thành gia trưởng.
Vợ chàng đang mang thai, rất thèm muốn ăn xoài, và bảo chồng: Chàng ơi, em muốn ăn xoài quá. Này em yêu, chàng đáp mùa này không có xoài, ta sẽ đem về cho em một vài trái chua khác.
Nàng bảo: Chàng ơi, nếu được ăn xoài thì em sống.
Nếu không, thì em sẽ chết mất!
Người chồng quá mê say vợ liền nghĩ: Ta kiếm đâu ra được một trái xoài bây giờ?
Bấy giờ, trong vườn của Vua Ba La Nại có một cây xoài ra trái quanh năm.
Vì thế, chàng nghĩ: Ta sẽ đến đó hái một trái xoài chín để làm dịu cơn thèm của nàng. Ban đêm, chàng đến khu vườn ấy rồi trèo lên cây, bước từ cành này sang cành nọ mà tìm trái. Trong khi chàng miệt mài như thế thì Trời bắt đầu sáng.
Chàng tự bảo: Nếu bây giờ ta tụt xuống mà ra đi, ta sẽ bị trông thấy và bị bắt như một tên trộm, ta nên chờ cho đến khi Trời tối đã!
Thế rồi chàng trèo lên chỗ chĩa của cây và vào ngồi đó. Lúc ấy, Vua đang nghe vị Giáo Sư của Ngài giảng Kinh. Khi hai người vào vườn cây, Vua ngồi xuống ở một chỗ cao nơi gốc cây xoài, để giáo sĩ ngồi một chỗ thấp hơn và nghe giáo sĩ thuyết giảng.
Bồ Tát ngồi ở phía trên họ, tự nghĩ: Ông Vua này thật bậy quá, đang nghe giảng Kinh mà lại ngồi chỗ cao. Còn Bà La Môn kia cũng bậy không kém, ngồi ở chỗ thấp mà dạy. Còn ta cũng bậy nốt vì ta đã rơi vào uy lực của đàn bà, chẳng kể chi mạng sống của ta mà đi ăn trộm xoài thế này.
Thế rồi chàng đu vào một cành cây đang treo lơ lửng, buông người xuống khỏi cây, đứng trước Vua và giáo sĩ và nói: Tâu Ðại Vương, tôi là một kẻ đọa đày, Ngài là kẻ cuồng si thô tục và giáo sĩ này là một người chết.
Vua hỏi chàng bảo như thế nghĩa là gì, chàng liền đọc bài kệ đầu:
Thưa Ðạo Sư, thưa Vương Đệ Tử,
Tôi thấy kia mọi sự lỗi lầm,
Hai Ngài đọa khỏi thiên ân,
Hai Ngài giới luật đều làm sai hư.
Giáo sĩ Bà La Môn nghe thấy, liền đọc bài kệ thứ hai:
Gạo ta ăn lấy từ đồi nọ
Mùi thơm ngon như có thịt vào.
Kẻ kia tội lỗi, tại sao
Thánh đang dùng bữa, lại rao giới điều?
Bồ Tát nghe thế, liền đọc thêm hai bài kệ nữa:
Hãy dọc ngang mọi chiều mặt đất,
Bà La Môn, người sẽ thấy ra
Xem kia, đau khổ ấy là
Số phần chung của người ta trên đời.
Do tội lỗi, đời người tàn ố
Giá còn thua mảnh vỡ chiếc bình
Coi chừng tham ý, dục tình,
Chúng đưa tới cõi khổ hình đau thương.
Vua rất hài lòng về việc trình bày giới luật của chàng, hỏi chàng thuộc giai cấp nào.
Chàng thưa: Tâu Ðại Vương, tôi là hạng tiện dân.
Vua bảo: Này bạn, nếu bạn thuộc một gia đình có đẳng cấp cao thì ta đã đưa bạn lên làm vị Vua độc nhất rồi. Nhưng từ nay, ta là Vua ban ngày, còn bạn sẽ là Vua ban đêm. Vua nói xong, quàng vào cổ chàng tràng hoa mà Ngài vẫn đeo và phong chàng làm quan tổng trấn.
Từ đó các quan trong thành có lệ mang một tràng hoa đỏ ở cổ. Cũng từ ngày đó trở đi, Vua an trú trong lời dạy của Ngài, rất kính trọng thầy dạy mình và vẫn ngồi ở chỗ thấp mà nghe thầy dạy Kinh Điển.
Thuyết giảng xong, bậc Ðạo Sư nhận diện tiền thân: Bấy giờ, Anànda là vị Vua, còn ta chính là người tiện dân kia.
***
Phật Thuyết Kinh đại Bát Nhã Ba La Mật đa - Hội Thứ Năm - Phẩm Mười Bảy - Phẩm Tham Hành - Phần Hai
Phật Thuyết Kinh đại Bát Nhã Ba La Mật đa - Hội Thứ Ba - Phẩm Ba Mươi Mốt - Phẩm Tuyên Hóa - Phần Ba
Phật Thuyết Kinh Nhập Vô Phân Biệt Pháp Môn
Phật Thuyết Kinh đại Bảo Tích - Pháp Hội Thứ Năm Mươi Chín - Pháp Hội Hư Không Mục - Phần Bảy
Phật Thuyết Kinh Lạc Anh Lạc Trang Nghiêm Phương Tiện - Phần Ba
Phật Thuyết Kinh đại Bảo Tích - Pháp Hội Thứ Năm Mươi Bốn - Pháp Hội Hải Huệ Bồ Tát - Phần Mười Một
Truyện tiền thân Đức Phật: Con voi và con chó
Phật Thuyết Kinh đại Bảo Tích - Pháp Hội Thứ Năm Mươi Bốn - Pháp Hội Hải Huệ Bồ Tát - Phần Mười